آیا در سینما هم اختلاس رخ داده!؟

سال گذشته بودجه سازمان سینمایی به شرح زیر اعلام شد:

کل بودجه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به شرح زیر است در بخش هزینه‌ای:

11/853/805/000/000 ریال

در بخش دارایی‌های سرمایه‌ای:

1/265/734/000/000 ریال

کل بودجه سازمان سینمایی:

2/200/000/000/000 ریال

بودجه ادامه احداث شهرک سینمایی در هشتگرد:

50/000/000/000 ریال

تعمیر و تجهیز ماشین‌آلات:

2/000/000/000 ریال

کمک‌های فنی و اعتباری به پردیس‌های سینمایی

25/000/000/000 ریال

سازمان سینمایی در قالب نهادی با بودجه مشخص و با زیرمجموعه‌های تعریف شده عملکرد مالی شفافی نداشته است و لازم است در راستای شفاف‌سازی به معنای درست آن به سوالات و ابهاماتی پاسخ دهد. پیش از پاسخ به تمام این ابهامات لازم است اعلام شود این سازمان چقدر از بودجه مصوبه را دریافت کرده و در واقع چقدر از بودجه مذکور به این سازمان تخصیص داده شده‌است.

در نهایت اگر ریز هزینه کرد بودجه تخصیص داده شده در سازمان سینمایی اعلام شود، آن زمان میتوان عنوان شفاف‌سازی مالی را برای ارائه این گزارشات استفاده کرد. اینکه چقدر از این بودجه برای تفاهم‌نامه‌ها و ردیف فصل 5 تخصیص داده شده‌است می‌تواند جالب توجه باشد!

سازمان سینمایی کشور زیرمجموعه‌های متعددی برای فعالیتهای سینمایی دارد که هر کدام عملکرد مالی خاص خود را دارند. مجموعه‌هایی مانند بنیاد سینمایی فارابی، موسسه رسانه‌های تصویری، مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی، انجمن سینمای جوانان، موزه سینما و ... که البته موسسه رسانه‌های تصویری و بنیاد سینمایی فارابی لیست حمایت‌های خود از فیلمها را اعلام کردند، اما این اتفاق بیشتر شبیه مانور شفاف‌سازی مالی بود تا اصل این موضوع.

فیلمهای آرشیوی و حمایتهای میلیونی

سازمان سینمایی اگر کل بودجه‌ای که به این سازمان‌ها اختصاص داده‌است اعلام کند آنوقت با دقت بیشتری می توان بررسی کرد که چه مقدار از این بودجه صرف حمایت از فیلمها و چه مقدار دیگر صرف هزینه‌های جاری و سرمایه‌گذاری های دیگر این نهادها شده‌است. به خصوص هزینه‌کرد نهادهای مذکور در امور جاری! البته در لیست مذکور هم ابهامات زیادی وجود دارد. توضیح داده‌شود چرا فیلم «مارمولک» به تهیه‌کنندگی منوچهر محمدی که در سال 1382 ساخته‌شده است و چند سال بعد توسط موسسه رسانه‌های تصویری به مبلغ 150 میلیون تومان خریداری شده، باید مجددا در سال 93 با مبلغ 250 میلیون تومان از آقای منوچهر محمدی خریداری شود، فیلمی که تنها جنبه آرشیوی داشته و به هیچ کار دیگری نمی‌آید.

همینطور فیلم «پاتال و آرزوهای کوچک» به تهیه‌کنندگی فرشته طائرپور که در سال 1368 ساخته شده‌است و بارها به نمایش درآمده است چرا مجددا در سال 1392 به مبلغ 130 میلیون تومان خریداری می‌شود؟ و ابهامات بسیار دیگر که بعدا به آن خواهیم پرداخت.

قرارداد نامشخص کارمند سابق رایزنی فرهنگی برای عرضه فیلمهای ایرانی در فرانسه

اگر چنین گزارشی از جانب سازمان مربوطه ارائه شود ممکن است ابهامات دیگر هم مرتفع شود. ابهاماتی مانند قرار داد سازمان سینمایی با کارمند سابق رایزنی فرهنگی ایران در فرانسه (آقای ح.ص) که در راستای عرضه فیلمهای ایرانی در فرانسه بسته شده بود. قراردادی که به موجب آن شخص مذکور مسئولیت عرضه فیلمهای ایرانی در فرانسه را برعهده داشت. لازم است مبلغ این قرار داد که اندک هم نبوده و نتیجه عملکرد آن مشخص و ارائه شود. البته همچنان این شخص با نهادهای سینمایی مسافر کن می شود و در تردد است.

عملکرد سازمان سینمایی باید در قالب گزارش های سالیانه قابل مقایسه در حسابداری عرضه شود گزارشاتی که نمی‌تواند و نباید محدود به یک سال باشد چرا که برای حسابرسی هم حسابرسان نیاز به گزارشات قابل مقایسه دارند. اگر گزارشات با این رویکرد ارائه شود می‌توان به ابهام برپایی غرفه ایران طی سالهای 93 و 94 در جشنواره فیلم کن پرداخت و امیدوار بود که برای برپایی این غرفه اسناد مالی قابل قبلول در راستای عملکرد مالی ارائه شود که مورد استناد موسسات حسابرسی باشند، غرفه‌ای که به گفته روزنامه کیهان در اردیبهشت سال 94 سی هزار یورو هزینه داشته‌است و سند مالی از نحوه هزینه کرد آن در دسترس نیست. مسئول برپایی این غرفه هم آقای «آ.ا» است که هنوز در رفت و آمد به جشنواره‌های خارجی به سر می‌برد.

تمام این ابهامات مالی در قالب سوال در سامانه انتشار و دسترسی ازاد به اطلاعات حدود یک ماه پیش به ثبت رسیده است و امیدواریم از جانب این سامانه پاسخهای قانع کننده‌ای دریافت شود. چراکه ابهامات عملکرد مالی سازمان سینمایی پیش از این نمایندگان مجلس را هم به واکنش واداشته بود.

احسان قاضی‌زاده هاشمی عضو کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی  درباره عملکرد مالی این سازمان گفته بود:

«سوال اینجاست که بودجه پیشنهادی برای حمایت از تولید فیلم، سفارش فیلمنامه، تولید فیلم‌های فاخر و تولید مشترک در 3 ردیف مجزا، سر جمع 65 میلیارد تومان اعتبار دارد که مشخص نیست به کدامیک از 800 عنوان پیشنهادی سازمان سینمایی قرار است پرداخت شود.

 یکی از مهمترین نقاط ابهام در ردیف‌های بودجه مربوط به سازمان سینمایی با دارا بودن 18% از کل اعتبارت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی آن است که هیچ گونه توضیحی در مورد نحوه تفکیک و سهمیه‌بندی اعتبارات دستگاه‌های سینمایی زیر مجموعه سازمان سینمایی (شامل بنیاد سینمایی فارابی، مرکز سینمای مستند و تجربی، موسسه رسانه‌های تصویری و مدرسه عالی سینما) نشده است. در واقع، شفاف نیست که بودجه این دستگاه‌های مهم - که بعضا گردش مالی قابل توجهی نیز دارند - از محل کدام بخش از اعتبارات سازمان سینمایی تخصیص خواهد یافت و قرار است در راستای چه فعالیت‌ها و برنامه‌هایی مصرف شود.

به منظور شفاف‌سازی مالی از اعتبارات، درآمدها و حامیان مالی جشنواره فیلم فجر و همچنین نحوه هزینه‌کرد اعتبارات و درآمدهای جشنواره اینجانب از دیوان محاسبات و سایر دستگاه‌های نظارتی خواهم خواست، گزارش مالی کامل از دخل و خرج جشنواره فیلم فجر ارائه دهند.»

 موارد مذکور تنها دو نمونه از این ابهامات بود که در قالب سوال مطرح شد، ادامه این ابهامات در گزارشهای بعدی منتشر می‌شود.