آرزو برای ترک سالن تئاتر!

محسن امیری سرپرست شورای ارزشیابی و نظارت اداره‌کل هنر‌های نمایشی، در خصوص فعالیت‌های اخیر شورای نظارت اداره‌کل هنر‌های نمایشی گفت: ساز و کار جدید فعالیت شورای ارزشیابی بر مطالعه دوباره آیین نامه، بازنگری قوانین و شیوه‌نامه‌ها و به‌روز کردن آنهاست. با وجود اینکه حوزه فرهنگ حوزه‌ای دیرپاسخ است، اما نگاهمان به آینده بسیار امیدوارانه است. در همین راستا فعالیت‌های شورای ارزشیابی و نظارت در مدت اخیر به طور خاص با چند اولویت کاری مهم همراه بوده است.

وی ادامه داد: نخست؛ مطالعه و نگارش مجدد ضوابط نظارت بر نمایش و صدور پروانه اجرا از شورای عالی انقلاب فرهنگی که به جِد در دست مطالعه قرار گرفته و پیشنهاد‌هایی هم به آن اضافه شده است. آیین نامه قبلی در دهه هفتاد تدوین و نگارش شده و قاعدتاً با شرایط آن زمان همخوانی داشته است. سعی شده تا آیین‌نامه جدید با وضعیت فعلی تئاتر و شرایط بیرونی آن همخوان باشد. مطالبه‌ای که از چندی پیش شروع شده است و امیدواریم نیاز‌های ما را پوشش بدهد.

سرپرست شورای ارزشیابی و نظارت در خصوص زمان تصویب این آیین‌نامه گفت: این آیین‌نامه پس از تایید و تصویب مدیر‌کل، معاون هنری، معاونت حقوقی و شخص وزیر برای تصویب نهایی به شورای عالی انقلاب فرهنگی ارسال خواهد شد. امیدواریم این اتفاق هرچه سریع‌تر رخ دهد، اما قطعاً تدوین و نگارش آیین‌نامه جزو امور زیرساختی و زیر بنایی است که نیازمند دقت و مطالعه فراوان است. البته این به معنی نداشتن سرعت ما در روند کار نخواهد بود، اما بررسی‌ها باید با اهتمام و دقت بالا صورت گیرد.

وی ادامه داد: همچنین در همین راستا آیین نامه نحوه تبلیغات در عرصه هنر‌های نمایشی را دوباره مطالعه کردیم. مصوبات وزارت ارشاد در این زمینه جمع آوری و در قالب یک آیین نامه به شورای مرکزی ارائه شد تا پس از تصویب شورای مرکزی اجرایی شود. پیش‌تر ضرورت این اتفاق حس نشده و یا به این میزان تاثیر‌گذار نبوده است؛ اما ما به این حوزه نیز ورود کردیم. تا امروز چندین سایت فروش بلیت تئاتر امر تبلیغات تئاتر را انجام داده‌اند. شاید در گذشته نقش، تاثیر‌گذاری و اهمیت این سایت‌ها به جایی نرسیده بود که نیاز به رسیدگی به آن احساس شود، اما در دوره فعلی با تحقیق و مطالعه‌ای که صورت گرفت، این سایت‌ها شناسایی و با تشکیل کارگروهی و با حضور مدیران مربوط قوانین و آیین نامه‌ها مطالعه و بررسی شد.

امیری تصریح کرد: جالب است بدانید برخی از این افراد از شرایط فعالیت در چنین حوزه‌ای بی‌اطلاع بودند. از این رو مصادیق را به روشنی برای آن‌ها گفتیم و با ساز و کاری جدید، تعامل و ارتباطات خوبی در امر تبلیغات نمایش صورت گرفت. همچنین در گذشته تیزر‌ها و آنونس‌های نمایش به شورای نظارت ارجاع داده نمی‌شد و ما گاهی شاهد تصاویری از تمرینات پشت صحنه کار‌ها بودیم، اما با این جلسات و صحبت‌های صورت گرفته، میزان اتفاقات و حجم اشتباهات به طرز قابل توجهی کاهش پیدا کرده است. پس از گرفتن مصوبه از شورای مرکزی قوانین کاملا به صورت مکتوب با تعداد بند‌های مشخص به سالن‌ها و گروه‌ها ابلاغ خواهد شد.

وی افزود: اکنون در مرحله تدوین آیین نامه‌ تئاتر خصوصی و نحوه فعالیت در تئاتر خصوصی هستیم که منجر به ساماندهی هر چه بیشتر این حوزه خواهد شد. از آنجایی که این امر بیشتر امری صنفی است، پیشنهادات ما در اختیار خانه تئاتر و صنف و خود مدیران محترم تالار‌های نمایشی قرار داده شده تا با همفکری بیشتر آن‌ها بتوانیم مقررات و آیین نامه دقیق‌تری را تدوین و خدمت دوستان تقدیم کنیم.

امیری اولویت بعدی شورای ارزشیابی را بازنگری در تیم کارشناسی عنوان کرد و گفت: بازنگری به معنی بازخوانی و بازبینی شورای ارزشیابی و نظارت است. ضمن احترام و حفظ دوستانی که سالهاست با شورا در حال همکاری و فعالیت هستند و از تجربیات آن‌ها استفاده می‌کنیم، از صاحب‌نظران دعوت شد و تلاش کردیم از ظرفیت‌ها و چهره‌های جدیدی که از فعالان عرصه تئاتر هستند در امر بازخوانی، بازبینی و در نهایت کارشناسی‌ها استفاده کنیم.

وی در پاسخ به سوالی مبنی بر بیان مفاد آیین‌نامه تئاتر خصوصی گفت: درج ردیف سنی، قیمت بلیت و درجه بندی سالن‌های نمایشی در بروشور بخشی از موارد ذکر شده در آیین‌نامه است. در کشور‌هایی که قدمت نمایش آن‌ها از ما بیشتر است و در امر نمایش از ما پیشرفته‌ترند؛ سالن‌ها بیان کننده گونه و ژانر اثر ارائه شده در آن هستند. در کشور ما نیز تقریبا تالار مولوی، سنگلج و هنر به این شکل عمل کرده‌اند و مخاطب خاص خود را دارند. قطعا با اجرای این آیین‌نامه به اهداف در نظر گرفته شده در حوزه ارزشیابی می‌رسیم.

سرپرست شورای ارزشیابی و نظارت با تاکید بر دیگر فعالیت صورت گرفته که همانا رفتن شورای ارزشیابی و نظارت به سمت استقرار سامانه الکترونیکی صدور پروانه نمایش است، گفت: با توجه به رویکرد دولت مبنی بر حرکت به سمت دولت الکترونیک و اجرایی شدن این تصمیم در برخی حوزه‌های وزارت ارشاد، نگاه ما نیز در شورای ارزشیابی و نظارت بر همین امر بوده است. این سامانه در دوره قبل طراحی و در حضور تعدادی از هنرمندان سراسر کشور رونمایی شده بود و فقط نیازمند برخی هماهنگی‌ها برای تامین بودجه بود که این امر صورت گرفت.

وی ادامه داد: هفته پیش کلید استقرار سامانه رقم خورد. شرکت طراح برای آموزش‌های لازم آمد و یکی از سالن‌ها به صورت پایلوت برای آزمون و خطای سیستم در نظر گرفته شد تا پس از تایید به دیگر سالن‌ها و مراکز تئاتری تعمیم داده شود؛ اتفاقی خوش که باعث تسهیل، تسریع و شفافیت روند پروانه و صدور مجوز خواهد شد.

سرپرست شورای ارزشیابی در خصوص زمان رونمایی از این سامانه گفت: کار‌های لازم انجام شده و در مرحله آموزش هستیم. در مرحله پایلوت (آزمایشی) سیستم تست خواهد شد و امیدواریم به زودی این‌کار صورت بگیرد.

در ادامه، امیری در پاسخ به سوالی مبنی بر شرایط نظارت و انتخاب آثار در سالن‌های خصوصی گفت: مرحله اولیه انتخاب آثار جزو اختیارات سالن و ورود ما از حیث نظارت است؛ نظارت بر روند صدور پروانه اجرا و صیانت از مجوز‌های صادر شده. در حقیقت وظیفه ما از حیث نظارتی پیش از اجرا و همزمان با اجراست. روندی که از پیش بوده و نص صریح قانون است. در این بین سالن‌ها نیز مکلف به داشتن یک شورای هنری برای خود هستند. ابتدا خود سالن با توجه به سیاست‌ها و سلایقش اثر یا موثر را انتخاب می‌کند. پس از این انتخاب، متن به شورا ارائه شده و پس از بررسی و تایید نوبت بازبینی داده می‌شود. کارشناس به سالن اعزام شده و اثر را بررسی می‌کند و اگر اثر شرایط لازم را داشته باشد، مجوز صادر خواهد شد.

امیری در پاسخ به این سوال که چرا در برخی اجرا‌ها حدود شرعی رعایت نمی‌شود، گفت: در ابتدا باید توجه کنیم که نسبت این تعداد تخلف به نسبت اجرا‌های اجرا شده چند درصد است؟ پس از این موضوع باید تصریح کنم که بازخوان‌ها، بازبین‌ها و همکاران ما به شدت به خصوص در جلسه بازبینی مراقب حدود شرعی هستند. در این بین یا نکته‌ای نبوده و بعدا اضافه شده است و یا اگر نمایشی حاوی موردی غیراخلاقی باشد حتما در صورت جلسه‌های بازبینی کارشناسی مکتوب شده و به اطلاع کارگردان و سرپرست گروه می‌رسد.

وی افزود: در این بین توجه کنید که امر نظارت بر نمایش با سایر هنر‌ها متفاوت است؛ در سایر هنر‌ها بعد از صدور مجوز امکان تغییر در آن وجود ندارد، اما در هنر نمایش به دلیل زنده بودن و رد و بدل شدن حس و حال بین تماشاگر و بازیگر ممکن است، مواردی به صورت غیرمترقبه و از پیش تعیین نشده اتفاق بیفتد که از ید اختیار قوه نظارت خارج شود.

امیری با تاکید بر برگزاری جلسات بیشتر با مدیران سالن‌ها گفت: این موضوع کمک و همیاری هرچه بیشتر مدیران تالار‌ها را طلب می‌کند، ما جلسات نامه نگاری‌های زیادی برای تقویت این مطلوب داریم، اما امیدواریم روزی فرا برسد که خود مردم به دیدن چنین کار‌هایی نروند و یا با دیدن چنین مواردی سالن را ترک کنند.

وی در پایان یادآور شد: ما در سطح بالایی از تعامل و تفاهم و ارتباط با هنرمندان هستیم و من از همه هنرمندان به خاطر زحمت‌های زیادی که در تولید، نگارش و اجرای یک نمایش می‌کشند، تشکر می‌کنم. ما هر روز این تعامل و فضای دوستانه را تقویت می‌کنیم و من به خاطر ارتباط دوستانه و تعاملی که بین شورای ارزشیابی و هنرمندان است، به نوبه خودم از تمام مدیران تالار‌های نمایشی و هنرمندان تشکر و قدردانی می‌کنم.