شگفتیدر ترکیبِ نشاسته، خامه، گلاب، زعفران و شکر

امروز رقابت برای جذب گردشگران از اهمیت خاصی برخوردار بوده و هر کشور برای آنکه گردشگران بیشتری را به سفر در کشور خود راغب کند؛ علاوه بر تقویت جاذبه‌هایی که با آنها در جهان شهره است؛ سعی در معرفی جاذبه‌های ناشناخته خود کرده تا به این صورت امتیاز‌های تازه‌ای را در مقابل گردشگران قرار دهد و آن‌ها را بیش از پیش به حضور در کشور خود ترغیب کند.

گردشگری خوراکی یکی از همین روش‌های تازه جذب گردشگر است که کشورهای مختلف از آن در جهت صنعتی کردن خوراکی‌های خاص خود بهره برده‌اند، اما ایران با وجود خوراکی‌های منحصرش هنوز نتوانسته این محصولات را در جهان معرفی کند و اغلب افراد تنها وقتی برای بازدید از بناهای تاریخی به ایران می‌آیند، با خوراکی‌های آن مواجه می‌شوند.

یکی از جذابیت‌های ایران در فصل تابستان؛ خوراکی‌های مخصوص این فصل است که در طول تاریخ به عنوان راهکارهای ایرانیان برای مواجه با گرما مورد استفاده بوده‌اند. مصرف این خوراکی‌ها می‌تواند یکی از مهمترین برنامه‌های هر فردی باشد که از گرما بیزار است اما در کشوری گرم زندگی ‌می‌کند.

خوراکیِ خنکِ شیراز، یزد و کرمان

فالوده، این دسر خنک و لذیذ در تابستان هر کسی را عاشق خود می‌کند. فالوده یکی از قدیمی‌ترین خوراکی‌های فصل تابستان است که در سه شهر شیراز، یزد و کرمان به سه روش مختلف و با طعم‌های متنوع ابداع شده و امروز نوع شیرازی آن در تمام شهر‌های ایران یافت می‌شود.

برای فالوده‌ی شیراز نمی‌توان تاریخ دقیقی درنظر گرفت اما معتبرترین روایت به ما می‌گوید که 80 سال قبل شیرازی‌ها برای مقابله با گرمای شدید هوا؛ خوراکی را پدید آوردند که از آن به عنوان فالوده یا پالوده شیرازی یاد می‌شود.

مسافران شهر شیراز در سرای مشیر، زیر سایه درختان همیشه سبز نارنج، یا پشت ارگ کریم‌خانی و حتی کوچه پس‌کوچه‌های محله‌ سنگ سیاه و گذر سیدتاج‌الدین غریب با یک ظرف فالوده به گرما می‌خندیدند و به این ترتیب هر کدام با بردن ظرفی به شهر خود؛ این خوراکی خوش‌طعم را روز به روز معروف‌تر کردند. به طوری که خیلی زود آوازه‌ی فالوده‌ی این شهر به دیگر شهرها هم رسید تا آنجا که تجربه این خوراکی خوش‌طعم در کنار حافظیه و بناهای تاریخی دیگر شیراز چیزی نیست که بتوان از آن به راحتی گذشت.

فالوده شیرازی با اضافه شدن انواع افزودنی‌ها، پاسخگوی هر ذائقه‌ای بوده و طعم فوق‌العاده‌اش را نمی‌توان با فالوده‌ شهر‌های دیگر قابل قیاس دانست.

اگر به شیراز سفر کردید، به اولین سفره‌خانه، بستنی فروشی یا کافه‌ای که در راه بود بروید. در آنجا حتما یک پیاله فالوده شیرازی همراه با عرق گیاهی شاه‌تره شما را سرحال کرده و می‌تواند راهی سعدیه، حافظیه و دیگر مکان‌های دیدنی این شهر کند.

مردم شهر یزد، به علت قرار گرفتن در کمربند خشک جهانی از سنت غذایی خاصی پیروی کرده و از گذشته تاکنون تابستان‌های گرم، خشک و طولانی این شهر را با انواع آش‌ها و خوراکی‌های‌ خنک‌اش همچون فالوده سپری می‌کنند.

ماده اولیه این فالوده همانند نوع شیرازی‌اش؛ نشاسته بوده اما برخلاف فالوده شیراز در کاسه‌های بزرگ همراه با تکه‌های یخ سرو می‌شود و تخم شربتی روی آن طعم متفاوتی را برایش به ارمغان می‌آورد.

مسافرانی که فالوده این شهر را چشیده‌اند هرگز طعم فوق‌العاده آن را فراموش نمی‌کنند و این طعم انگیزه‌ای برای سفر دوباره آنهاست گرچه شهرت این فالوده که قدمتی 50 ساله دارد به اندازه نوع شیرازی‌اش نبوده و تنها در یزد و شهرستان‌های اطراف آن همچون میبد و اردکان پیدا می‌شود.

اگر در یزد بودید؛ مرکز شهر در حوالی بازار شاهزاده فاضل، هنوز هم مغازه‌هایی هستند که در کنار فروش عرقیجات گیاهی و گلاب تولید استان یزد به عرضه فالوده می‌پردازند. در این میان فالوده شیرحسین، آب حیات، شفق، هوشنگ و عربیان ازجمله واحدهایی هستند که به برندی خاص و قابل قبول برای مردم یزد تبدیل شده‌اند.

در کنار فالوده شهرهای شیراز و یزد، از مدت‌ها قبل مردم کرمان نیز برای فرار از گرما فالوده خاص خود را ابداع کردند. برای فالوده این شهر تاریخی نمی‌توان تاریخی درنظر گرفت.

یخدان‌ھای تاریخی کرمان یادآور گاری‌های چوبی هستند که همیشه در گرمای تابستان رھگذران را به نوشیدن معجونی خوشمزه دعوت می‌کردند که طعمش متمایز از هر فالوده ای بود و نوعی دسر یخی منحصر به فرد به شمار می‌آمد. فالوده کرمانی همچنان محبوب‌ترین دسر این دیار است که همچون مرهمی بر وجود تب کرده از گرمای این دیار روح و جان را طراوتی بهاری می‌بخشد و با گذشت قرن‌ھا ھنوز مشتری‌ھای زیادی را پای مغازه‌ھای این شهر سرپا نگه می‌دارد. فروشندگان این شهر سعی می‌کنند در ارائه فالوده به مشتری به رسم و رسوم مردمان قدیم کرمان عمل کنند. همین موضوع در کنار طعم لذیذ آن با طعم بید مشک، گلاب، نسترن و نعناع هر مسافری را به دنیای شیرین خاطره‌ها می‌برد.

اگر کرمان را مقصد خود قرار دادید؛ ابتدا سری به بازار قدیمی شهر؛ مغازه معروف فالوده فروشی بزنید تا طعمی را تجربه کنید که در هیچ دیار دیگری یافت نمی‌شود.

عرقیات و آب‌لیموی شیرازی

عرقیات یکی از پرمصرف‌ترین شکل‌های استفاده از گیاهان است که می‌تواند گیرنده‌های عصبی بویایی را تحریک نموده و بر روند ساخته شدن هورمون‌های سوخت و ساز بدن و همین‌طور سامانه دفاعی بدن اثر بگذارد. به همین دلیل از گذشته تاکنون مردم ایران در شهرهای گرم و دارای گل و گیاه به تولید این عرقیات می‌پرداختند. به طوری که امروز در ایران بیش از ۴۰ نوع گیاه در شهرهای مختلف ایران وجود دارد.

معروف‌ترین عرقیات ایران مختص به شیراز بوده که باتوجه به گرمای این شهر و بهره بردن از باغ‌های پر از گل و گیاه‌های سنتی و تزئینی، از مدت‌ها قبل مردم در این شهر به تولید عرقیات می‌پرداختند و عده‌ای این شهر را به عرقیات فوق‌العاده‌اش می‌شناسند. عرق «بهارنارنج»، «نسترن»، «بیدمشک» و البته «گلاب» از عرقیات معروف این شهر‌ند که هرکدام از آنها با توجه به طبع و خاصیتی که دارند، برای درمان بیماری‌های مختلف به‌کار می‌روند.

اگر به شیراز سفر کردید؛ «بازار وکیل»؛ «پشت ارگ کریم‌خانی» یا همان «پشت زندان» شیرازی‌ها بهترین مکان برای تهیه این عرقیات هستند.

کوچه و بازارهای شیراز در فصل تابستان با لیموهای پرآبی عجین شده‌اند که دیدنش هرکسی را به اشتها می‌آورد. کافی‌ست در این شهر باشید و گرما را از نزدیک حس کنید در این‌صورت مراقب باشید اختیار خود را از دست ندهید و بدون اجازه، از این لیمو‌ها برای تهیه آب لیمو، شربت لیمو، فالوده و ... استفاده نکنید.

«جهرم» و «قیروکارزین» مهم‌ترین شهرهای تولیدکننده‌ی لیموترش شیراز و البته سراسر ایران هستند. اگر مسافر این شهر شدید؛ بهترین مکان برای تهیه‌ی آب‌لیمو، تولیدی عرقیات و آب‌لیموی «ژاله» است که در خیابان باغ ارم شیراز قرار گرفته و در آن علاوه بر خریدی مناسب و با کیفیت، می‌توانید از دیدن مراحل تولید آبلیمو هم لذت ببرید.

بستنی اکبر مشتی؛ خوراکی مشهور مختصِ تهرانی‌ها

بیش از نیمی از ایران دارای آب و هوای بیابانی و خشک بوده و تهران که پایتخت این کشور است، به سراشیبی گرم معروف شده است اما همین شهر گرم یکی از پنج مقصد برتر گردشگری ایران بوده که از جاذبه‌های متعددی برخوردار است. یکی از مهمترین جاذبه‌های این شهر تنوع خوراکی‌ مختص به هر فصل از سال است که هر گردشگری را سر ذوق می‌آورد.

تهرانیان برای مقابله با گرمای تابستان به ابداعات مختلفی روی آورده‌اند که بستنی اکبر مشتی از دل این ابداعات به‌وجود آمده و امروز به عنوان محبوب‌ترین خوراکی این شهر شناخته می‌شود و حتی شهرت آن به لس‌آنجلس و پاریس هم رسیده است.

خامه، گلاب، زعفران و... همه جمع شده‌اند و خوراکی را شکل داده‌اند که در هیچ جای دیگر پیدا نمی‌شود و مختص به ذائقه ایرانیان است. طعم این بستنی با هرآنچه تا به حال خورده‌اید متفاوت بوده و اولین بار در حوالی میدان راه‌آهن به فروش رسیده است.

اگر تهران را برای اقامت خود در تابستان انتخاب کردید؛ کنار سینما آستارای تجریش هنوز جایی برای فروش بستنی‌ای‌ست که در هیچ جای جهان یافت نمی‌شود و می‌تواند گرما را تبدیل به بهار ‌کند.

این خوراکی‌های خنک و خوش‌طعم که از سال‌ها پیش به راحتی می‌توانسته‌اند راه صنعتی شدن را بپیمایند و همچون خوراکی‌های معروف کشور‌های دیگر در اکثر فروشگاه‌های جهان به فروش برسند و فضاهایی برای جذب گردشگران تازه ایجاد کنند، هنوز در غربت و سنت باقی‌مانده‌اند چراکه ذهنیت ما از صنعت گردشگری نسبت به گذشته هیچ تغییری نکرده و هنوز این صنعت گسترده را تنها مختص به مکان‌هایی تاریخی همچون تخت‌جمشید می‌دانیم.