افزایش همکاری‌های ادبی ایران و بوسنی

بر اساس خبر رسیده، علی‌اصغر محمدخانی معاون فرهنگی و بین‌الملل شهر کتاب و مصطفی مستور داستان‌نویس و مترجم که به‌منظور شرکت در سومین دوره همایش «بوکستان، بدون شرق بدون غرب» در سارایوو حضور دارند، سه‌شنبه (۳ جولای) با حاجم حیدروویچ رئیس انجمن نویسندگان بوسنی و هرزگوین و دکتر نناد تانوویچ رئیس شورای این انجمن در محل ساختمان رایزنی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در سارایوو دیدار و گفت‌وگو کردند. در این نشست صمیمی، ابتدا علی‌اصغر عامری رایزن فرهنگی کشورمان در بوسنی و هرزگوین ضمن خوشامدگویی به مهمانان، از فرصت به وجود آمده برای برگزاری این نشست ادبی و فرهنگی ابراز خرسندی کرد و گفت: امیدوار هستیم با حضور آقایان مستور و محمدخانی در سارایوو و انجام دیدارهای تخصصی با شخصیت‌های فرهنگی بوسنی بتوانیم پل ادبی میان دو کشور را تقویت کرده و راه‌های گسترش همکاری‌ها میان انتشارات و نویسندگان دو کشور را بررسی کنیم.

حاجم حیدروویچ رئیس انجمن نویسندگان بوسنی و هرزگوین نیز ضمن ابراز خرسندی از فرصت به وجود آمده برای شرکت در این نشست، تصریح کرد که بوسنی و هرزگوین علی‌رغم آنکه به ظاهر و از لحاظ وسعت کشور کوچکی به نظر می‌رسد، اما پیچیدگی‌هایی دارد که حتی قابل قیاس با کشورهای بزرگ جهان نیست. وی قطعنامه صلح دیتون را دلیل اصلی جدایی اقوام و گروه‌های مختلف جامعه بوسنی و هرزگوین از یکدیگر دانست و افزود: این تقسیم‌بندی‌ها خسارت‌های فراوانی به کشور بوسنی و هرزگوین در بخش‌های مختلف ازجمله حوزه فرهنگ و ادبیات وارد کرده است. با این حال نویسندگان و شاعران بوسنیایی علی‌رغم وجود مشکلات فراوان، راه خود را ادامه می‌دهند و تلاش می‌کنند تا با خلق آثار جدید و پرمعنا، بر این مشکلات فائق آیند.

حیدروویچ در ادامه تاکید کرد که در اختیار قرار دادن آثار نویسندگان و شاعران بوسنیایی در اختیار علاقه‌مندان و خوانندگان ایرانی و بالعکس باید در دستور کار قرار گیرد تا مردم هر دو کشور نسبت به ادبیات معاصر یکدیگر آشنایی بیشتری پیدا کنند. او همچنین بر لزوم همکاری نزدیک‌تر نویسندگان و شاعران بوسنیایی و ایرانی تأکید کرد و گفت: ما هرساله یک همایش ادبی تحت عنوان «روزهای شعر بوسنی و هرزگوین» برگزار می‌کنیم و امیدوار هستیم امسال شاهد حضور حداقل یک شاعر ایرانی در این مراسم باشیم.

سپس نناد تانوویچ رئیس شورای انجمن نویسندگان بوسنی و هرزگوین در خصوص آثار فارسی که به دست مترجمان و ایران‌شناسان بوسنیایی رسیده است گفت: بسیاری از این آثار ابتدا به زبان خارجی دیگر ازجمله عربی، انگلیسی و ترکی ترجمه شده و بعد در اختیار ما قرار گرفته است و بر همین اساس بعضی از کلمات، عبارات و معانی ممکن است به‌طور کامل و صحیح منتقل نشده باشد. به همین دلیل امیدوار هستیم بتوانیم آثار داستانی و یا اشعار فارسی را بدون واسطه در اختیار داشته باشیم تا بتوان نزدیک‌ترین ترجمه را برای آن‌ها انجام داد. تانوویچ در ادامه با اشاره به تعدد زبان در دوره عثمانی‌ها گفت: زبان عربی مخصوص عبادت و راز و نیاز با پروردگار بود، زبان ترکی عثمانی برای امور دولتی و اداری استفاده می‌شد و زبان فارسی، زبان ادبیات و شعر بود که مورد استفاده نویسندگان و شاعران قرار می‌گرفت. از این‌رو زبان فارسی ریشه عمیقی در فرهنگ و ادبیات بوسنی و هرزگوین دارد.

علی‌اصغر محمدخانی معاون فرهنگی و بین‌الملل شهر کتاب نیز در این دیدار ضمن ابراز خشنودی از دیدار با اعضای انجمن نویسندگان بوسنی و هرزگوین گفت: متاسفانه علی‌رغم اینکه در جهان امروز وسایل ارتباط جمعی و رسانه‌ها گسترش یافته است، اما باز شاهد آن هستیم که نگاه‌ها و شناخت نسبت به یکدیگر ناقص و بعضاً نادرست است. وقتی به گذشته و تاریخ ادبی نگاه می‌کنیم، می‌بینیم این نگاه و شناخت در زمان سعدی، حافظ و مولانا نسبت به زمان کنونی بهتر و دقیق‌تر بوده است. محمدخانی همچنین به ارتباط شهر کتاب با ناشران و نویسندگان خارجی اشاره کرد و گفت: ما هر هفته یک برنامه تحت عنوان بررسی ادبی آثار ایران و جهان برگزار می‌کنیم که تاکنون نزدیک به 500 جلسه برگزار شده است. طی این جلسات، آثار ادبی دیگر کشورها به علاقه‌مندان شناسانده می‌شود.

معاون فرهنگی و بین‌الملل شهر کتاب در ادامه سه اقدام را برای برقراری پل ادبی میان ایران و بوسنی و هرزگوین لازم دانست و گفت: برگزاری سمینارهای مشترک، ترجمه آثار به زبان‌های یکدیگر و دعوت از نویسندگان، شاعران و محققان برای سفر به کشورهای یکدیگر از اقداماتی است که برای برقراری پل ادبی میان دو کشور لازم و ضروری است. وی سپس با ارائه توضیحاتی در خصوص میزان حضور ادبیات بوسنی و هرزگوین در ایران و شناخت نویسندگان و شاعران ایرانی از آثار بوسنیایی، پیشنهادهای خود را برای تقویت همکاری‌ها و روابط فرهنگی و ادبی مطرح کرد. او معرفی یک کتاب از سوی انجمن نویسندگان بوسنی و هرزگوین در خصوص ادبیات کلاسیک و ادبیات معاصر این کشور و همچنین ارائه یک کتاب در معرفی آثار کلاسیک و معاصر ادبیات فارسی را اولین گام برای برقراری پل ادبی میان دو کشور دانست. ارائه یک مجموعه گزیده اشعار از شاعران مختلف بوسنیایی به همراه شرح کوتاهی از زندگی آنان و همچنین یک گزیده از مجموعه داستان‌های کوتاه بوسنیایی برای ترجمه به زبان فارسی از دیگر پیشنهادهای محمدخانی برای گسترش همکاری‌های ادبی بود که مورد استقبال طرف مقابل قرار گرفت. وی در پایان بر لزوم توجه به ادبیات کودک و نوجوان تاکید و اظهار کرد که باید در این حوزه همکاری‌های بیشتری صورت بگیرد.

مصطفی مستور نویسنده و مترجم نیز با اشاره به سفرهای متعددش به کشورهای مختلف اروپایی گفت: احساسی که در سارایوو و بوسنی و هرزگوین داریم بسیار متفاوت با دیگر شهرها و کشورهایی است که تاکنون سفر کرده‌ام. آشنایی با تاریخ یک جامعه برای شناخت آن جامعه کافی نیست و برای شناخت و فهم دقیق آن، باید در میان مردم آن جامعه حضور داشت و با آنها تعامل برقرار کرد. او ادبیات را یکی از راه‌های شناخت یک ملت و فرهنگ آنان عنوان کرد و افزود: برای بهتر شناختن یک جامعه کافی است تا رمان‌های نوشته‌شده آن ملت را بخوانید.

مستور در ادامه به نقدی که در خصوص کتاب «استخوان خوک و دست‌های جذامی» در روزنامه اسلوبوجنیه به چاپ رسیده بود اشاره کرد و گفت: این رمان در یک مجتمع مسکونی 17 طبقه در تهران می‌گذرد و 70 زندگی را نشان می‌دهد؛ این برج مسکونی می‌توانست در سارایوو یا لندن باشد. این به آن معناست که ادبیات برای همه ملت‌ها می‌تواند یکسان باشد. مستور ادبیات را زبان مشترک همه ملت‌های جهان عنوان کرد و برقراری انجمن‌های دوستی ادبی میان کشورها را یکی از راه‌های گسترش همکاری‌های فرهنگی و ادبی دانست.