VODهای ایرانی میزبان سریال‌هایی که در خودِ آمریکا ممنوع‌الانتشار هستند

 یکی از مسائل مهمی که در مورد VODها از همان روزهای آغازین مطرح شد، مسئله‌ی نظارت بر این سامانه‌ها بود، که قرار شد نظارت آن را وزارت ارشاد برعهده بگیرد. اما سوال اینجاست آیا این نظارت تاکنون بدرستی شکل گرفته است؟ پس چرا این حجم از فیلم‌ها و سریال‌های بدون مجوز وزارت ارشاد و  بدون مجوز صاحب اثر و حتی مغایر با اخلاقیات عرف عمومی جامعه، در این VODها بارگذاری شده است؟!

وی.او.دی نام سامانه‌ای است که معادل فارسی‌اش را به سامانه (ویدئو به‌درخواست) برگردانده‌اند. یعنی شما در این سیستم توسط کامپیوتر شخصی، موبایل یا تلویزیون‌تان به حجم وسیعی از فیلم‌ها، سریال‌ها، مستند‌ها، کلیپ‌ها و... دسترسی دارید و می توانید مشاهده کنید. نمونه‌ی خارجی آن مثل «نت‌فلیکس» و مشابه داخلی‌اش نظیر «فیلیمو» ، «فیلم نت» ، «تماشا» ، «لنز» ، «آی‌سیما» و.... است.

چندین سال بود که مسئولین و مدیران سینمایی به دنبال اجرای این طرح  بودند، تا بالاخره در روزهای پایانی 94 این سامانه افتتاح شد.

متولی سامان دهی vod‌ها موسسه رسانه‌های تصویری و وظیفه‌ی نظارت بر آن به عهده‌ی وزارت ارشاد بود، وزارت ارشاد موظف شد بر تمام محتواهایی که روی این شبکه‌ها قرار می‌گیرد نظارت و کنترل داشته باشد.

اما امروزه با یک سِرچ ساده در بسیاری از این سامانه‌ها با فیلم‌ها و سریال هایی مواجه می‌شویم که نه محدودیت سنی دارند! نه حتی خیلی اوقات پروانه نمایشِ وزارت ارشاد را دارند! و نه نظارتی بر آنها صورت می‌گیرد!

عمق فاجعه جایی بیشتر درک می‌شود که متوجه می‌شویم فیلم‌هایی هم اکنون بر روی خروجی بسیاری از این VODها قرار گرفته، که در کشور خودشان ممنوعیت پخش دارند!

بعنوان مثال سریال «13دلیل برای اینکه» یک سریال اینترنتی آمریکایی و از محصولات اورجینال «نت‌فلیکس» است، ولی به گزارش «آی‌سینما» چندی پیش شورای سانسور تلویزیون امریکا (PTC)، نهادی که با هدف حفاظت از خانواده‌ها در برابر خشونت و فساد اخلاقی در رسانه‌ها از 1995 تاسیس شده، با انتشار بیانیه‌ای خطاب به «نت‌فلیکس» از این کمپانی خواست به خاطر اثرات منفی و مخرب «13 دلیل برای اینکه»، تولید ادامه این سریال را متوقف کند.

و به نوشته «ایندی وایر» که پایگاهِ خبریِ سینمایی است، اعضای این شورا دلایلی را مطرح کرده‌اند مبنی بر این که سریال «13 دلیل برای اینکه» به خاطر محتوای مخرّبش باید به کلی از روی سایت «نت‌فلیکس» حذف و از دسترس کلیه کاربران این پلتفرم آنلاین خارج شود.

اما همین سریال که در کشور خودش، یعنی در آمریکا به عنوان یک فیلم مخرّب شناخته شده و ادامه‌ی ساخت آن ممنوع است و حتی دستور حذفش از روی سایت «نت‌فلیکس» صادر شده ، امروزه بر روی بسیاری از VOD های ایرانی نظیر «فیلیمو» ، «فیلم‌نت» و... بارگزاری شده و قابل دسترسی است.

برای نمونه‌ی دیگر به سریال «بی‌خدا» می‌توان اشاره کرد که از عنوانش هویداست چه محتوایی دارد، اما همین سریال بازهم در بسیاری ازاین سامانه‌ها بارگذاری شده و قابل دسترسی است.

«حامد عنقا» مجری و سردبیر برنامه تلوزیونی «سینما دو» چندی پیش در برنامه خود گفته بود: «حداقل می‌توانم 10 سریال خارجی مثال بزنم که روی vod های کشورِ تولیدیِ خودش مثل «نت‌فلیکس» و... درجه بندی سنی دارند. ولی VODهای داخلی با وجود اینکه پوشش بازیگران فیلم و سریال هایی مثل «تابو» و «قصه ندیمه» اصلاح شده است، اما محتوایی که در اختیار جامعه قرار می‌گیرد نظارت شده نیست.

مشکل به همین جا ختم نمی‌شود، از بحث عدم تعیین محدودیت سِنی برای استفاده از این سامانه‌ها و محتواهایش که بگذریم، معظلی به نام عدم رعایت قانون «رایت» مطرح می‌شود. قانون «رایت» می‌گوید: شما هر فیلمی را که بخواهید از منبعی «کپی» کنید و در جای دیگر استفاده کنید، باید از منبع صاحب اثر آن اجازه کسب کنید. اما تاکنون چنین اتفاقی نیقتاده است.

در ادامه باید افزود چندی پیش هم «نصرالله پژمان فر» عضو کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی، در گفت‌وگو با تسنیم گفت: یکی از موارد بسیار حساسی که امروز دارد نشرِ آرامی در حوزۀ انحرافات و اشکالاتِ در جامعه پیدا می‌کند از طریق VOD­ها است و این اشکالات هم از لحاظ نکات اخلاقی و هم از لحاظ نکات اجتماعی و سیاسی دارد توسعه پیدا می­کند.

پژمان فر در ادامه ضمن تاکید بر اینکه نظارت بر این سامانه‌ها به عهده‌ ارشاد است، بیان کرد: ارشاد به هر دلیلی در این موضوع دارد کوتاهی می‌کند! و به همین خاطر من نامه‌ای برای دادستان کل نوشتم و از ایشان خواستم با توجه به کوتاهی ارشاد، در این زمینه ورود کنند.

با توجه به مباحث فوق چیزی که عجیب‌تر بنظر می‌رسد اظهار نظرِ «حجت‌الله ایوبی» رئیس سابق سازمان سینمایی، در مراسمی مربوط به همین وی.او.دی ها بود که مدعی شده بود: اگر نگران تهاجم فرهنگی هستیم از VOD ها حمایت کنیم.

در پایان باید افزود کسی با سامانه «ویدئو درخواستی» مشکلی ندارد و شکی در آن نیست که VOD ها قدم بزرگی در راستای ارتقاء سطح سینمایی کشور هستند و می‌توانند سینمای کشور را همپای سینمای جهان جلو ببرند، ولی سوال اینجاست چگونه و با چه کیفیتی قرار است شکل بگیرد؟! چه قانون مندی و برنامه‌ریزی‌‌هایی در این موضوع تحقق یافته است، تا جلوی این حفره‌ها گرفته شود؟!

وظیفه‌ی نظارت بر این سامانه‌ها بعهده‌ی چه فرد، افراد یا نهادی است؟ وزارت ارشاد چه نظارتی تاکنون انجام داده است؟!