اعجاز تاریخی عبدالقادر مراغی؛ موسیقی سریال امام علی(ع)

همه چیز به چهره بزرگ مراغه‌ای فرهنگ و هنر ایران زمین بازمی‌گردد. عبدالقادر مراغی شاعر و موسیقیدان بزرگ قرن نهم است. او را معلم ثانی موسیقی و از نظریه‌پردازان بزرگ این عرصه می‌دانند. دیدگاه‌های او در عرصه فرم و محتوا همقدم نظریات فرمالیست‌های روسی در قرن بیستم است. اما مراغی تا قبل از سریال امام علی(ع) برای مردم ما ناآشنا بود. هرچند که هنوز هم بسیاری نقش اساسی او را در این سریال نمی‌دانند. عبدالقادر قطعاتی بسیار قدیمی را در کتب خود با حروف ابجد بازنویسی کرده‌است. قطعاتی که مربوط به حدود ۱۴۰۰ سال پیش و تقریبا روزگار حیات امام علی (ع) است.

فرهاد فخرالدینی آهنگساز برجسته ایرانی با رمز گشایی این نوشته‌های عبدالقادر مراغی موسیقی متن سریال امام علی ( ع) را ساخت. او در این باره به خبرگزاری مهر گفته بود: «من بیش از چهل سال پیش این نسخه موسیقایی از عبدالقادر مراغی را کشف کرده بودم و خودم بر این باورم که ساخت آن قطعه یکی از دشوارترین کارهایی است که تاکنون در موسیقی انجام دادم زیرا یافتن راز و رمز این نت نویسی کار بسیار دشواری است که وقت زیادی از عمرم را صرف آن کردم و حالا بسیار خوشحالم که این زحمات نتیجه مثبتی برای مخاطب داشته است. به هر حال وقتی به دعوت آقای داود میرباقری به سریال «امام علی (ع)» پیوستم آقای میرباقری اصرار داشت که از این نسخه های موجود برای سریال استفاده کنیم که بنده هم پذیرفتم و خوشبختانه فضا به گونه ای اجرا شد که بعد از پخش سریال با استقبال بسیار قابل توجه مخاطبان روبه رو شد.»

هرچند که این قطعات در بعضی جاها بازآفرینی شده‌اند و  فخرالدینی به طور کامل قطعات عبدالقادر را استفاده نکرده‌است اما به هرحال ردپای موسیقدان بزرگ ایران زمین عبدالقادر مراغی در موسیقی متن این سریال دیده می‌شود.

قطعه «تصنیف» که یکی از مشهورترین قطعات این سریال است توسط صدیق تعریف اجرا شده‌است. تعریف را همه مردم ایران با تصنیف « از نگاه یاران »می‌شناسند؛ قطعه‌ای که در روزهای آزادی اسرای جنگ تحمیلی در هر پس‌کوچه ایران شنیده می‌شد. این قطعه شامل سه بیت عربی و دو بیت فارسی است. به گمان بسیاری از محققان این اشعار اثر خود عبدالقادر مراغی نیست بلکه از قدیمی‌ترین اشعار عربی است که در بین آثار شاعران مختلف و برجسته شعر عرب آمده است. عده ای از اهل تصوف با نقل احادیثی شعر را منسوب به صفه نشینان زمان پیامبر اکرم(ص) می دانند که یکی از آنها در حضور حضرت خواند و ایشان از این ابیات لذت بردند و شاید به همین دلیل در میان اشعار ابن فارض، سهروردی و مراغه ای و … دیده می شود. اشعار این قطعه این‌گونه است:

کلَّ صُبْحٍ وَکُلَّ إشراقٍ [أیا]              تبکِی عینی بِدمعِ مُشتاقٍ [أیا]

قَدْ لَسَعَتْ حَیَّةُ الهوى کَبِدی            فَلا طَبیبَ لها ولا راقیَ

إلّا الحبیبَ الذی شَغَفْتُ بِهِ            فَعِنْدَهُ رُقْیَتی وَتِریاقی

زد مار هوا بر جگر غمناکم              سودی نکند فسونگر چالاکم

آن یار که  عاشق جمالش شده ام      هم نزد وی است رقیه و تریاکم

انتهای پیام/