مجموعه «شعر فارسی و تجدد ادبی» در قالب یک مجموعه پانزده جلدی

 نخستن مجلد از مجموعه پانزده جلدی شعر فارسی و تجدید ادبی به کوشش کامیار عابدی از سوی نشر مروارید منتشر شده است که در نخستین مجلد به بررسی اشعار و آرا ادبی مرحوم دکتر محسن هشترودی پرداخته است.

کامیار عابدی نویسنده و محقق  درباره این مجموعه عنوان داشت: مجموعه «شعر فارسی و تجدد ادبی» در قالب یک مجموعه پانزده جلدی تلاش دارد تا به بررسی اندیشه و شعر شاعران نوگرای ایرانی از دوران مشروطه تا دهه سی بپردازد با این نکته که در این مجموعه به شاعرانی پرداخته خواهد شد که در کنار نیما و دیگر شاعران نامدار آن دوران به موضوع نوآوری در شعر فارسی توجه نشان داده‌اند اما نام‌ آنها کمتر در این زمینه بر سر زبان بوده و مطرح شده است.

وی در همین زمینه با اشاره به محسن هشترودی که دستمایه تالیف نخستین مجلد از این مجموعه بوده است، عنوان داشت: مرحوم هشترودی به عنوان یک استاد ریاضیات در ایران شناخته شده است اما در کنار آن به حوزه فرهنگ و ادبیات نیز ورد داشت و ذوق ادبی و قریحه شعری نیز داشته است و به مطالعه جدی ادبیات ایران و جهان نیز مشغول بوده است و حتی در دهه 20 و 30 می‌توان نام او را در زمره سخنرانان جلسات نقد ادبی نیز دید. با این همه نقد برای او بیشتر جنبه شفاهی داشته و کمتر به صورت مکتوب به آن وارد شده است.

عابدی افزود: مرحوم هشترودی در زمره افرادی بود که از روند نوگرایی و تجدد در ادبیات ایران پس از مشروطه حمایت کرد. در بسیاری از مجلات ادبی دهه 20 و 30 از جمله اندیشه و هنر و علم و زندگی نام ایشان به عنوان عضو تحریریه دیده می‌شود. در کنار این موضوع بسیاری از شاعران نوگرای ایران در آن دوران به ایشان احترام ویژه‌ای می‌گذاشتند و اغلب پای سخنرانی‌های وی می‌نشستند. شاید این وجه از زندگی وشخصیت او امروزه فراموش شده باشد اما شاعران و نویسندگان مطرحی چون نادرپور، فرخزاد، آل‌احمد و آتشی از وی یاد کرده‌اند.

این نویسنده و محقق با تاکید بر تمرکز محسن هشترودی بر جریان شعر و نقد ادبی تصریح کرد: ایشان در سخنرانی‌های خود به این مساله توجه نشان می‌دادند که جهان تغییر کرده و به تناسب این تغییر ادبیات و ادبیات ایران نیز باید تغییر کند. دیگر اینکه او به رابطه میان تجدد و علم آگاه بوده است و بر این باور بوده که فناوری و تکنولوژی نوع نگاه انسان به هستی را تغییر داده است. بر همین اساس بر این باور بود که شاعران نوگرا در عین رابطه داشتن با جریان سنتی شعر ایران، به جریان جهانی ادبیات پیوسته‌اند و البته منظور وی از جریان جهانی ادبیات به مفهوم که گوته از آن داشت بسیار نزدیک بود. در کنار این مساله مرحوم هشترودی نگاهی هستی شناختی به شعر داشت و از این زاویه سعی در نقد و تحلیل آن می‌کرد.

عابدی در پاسخ به سوالی درباره اشعار برجای مانده از هشترودی که در کتاب وی درج شده است نیز گفت: اشعار او در آستانه شعر نو هستند. اگر او قطعه‌ای گفته سعی کرده مضمونی نو در آن مورد توجه قرار بگیرد یا اینکه مثل بسیاری از شاعران نوگرای دهه 20 قالبی مثل چهارپاره را برای بیان شعر انتخاب کرده است. اشعار او را می‌توان در اندازه اشعار فریدون توللی؛ پرویز ناتل خانلری، گلچین گیلانی و نادر نادرپور ارزیابی کرد و بیشتر متمایل به مکتب شعری سخن دانست.

لازم به یادآوری است نشر مروارید کتاب محسن هشترودی را در 210 صفحه با قیمت 20 هزار تومان منتشر شده است.