ستایش‌ و آتناهایی که قربانی تهاجم فرهنگی می‌شوند

زهرا سعیدی: با گسترش استفاده از ماهواره و رواج آن در میان خانواده‌ها و شهرستان‌ها، زنگ خطر گسترش آسیب‌های فرهنگی به صدا درآمده است. این وسیله که دیرزمانی در میان برخی از خانواده‌ها در شهرهای بزرگ رواج داشت، حال به یکی از رسانه‌های مهم در شهرستان‌ها نیز تبدیل شده است.

نفوذ ماهواره‌ به شهرستان‌ها و آسیب‌های همراه با آن می‌تواند از چند جهت مورد اهمیت باشد. به عبارتی از آنجا که شهرستان‌ها از فرهنگ متفاوتی نسبت به شهرها و مراکز استان‌ها برخوردار هستند، در معرض آسیب‌پذیری بیشتری قرار دارند. درواقع استفاده از ماهواره و تماشای فیلم‌ها و برنامه‌های متفاوت با فرهنگ یک جامعه می‌تواند تضادهای فرهنگی را بیشتر نمایان ساخته و باورهای فرهنگی و اعتقادی افراد را خدشه‌دار نماید.

محور بسیاری از این فیلم‌ها که بر پایه خوب و مثبت جلوه دادن مسائل غیراخلاقی و ضدارزش‌ها قرار دارد، باعث رنگ باختن اخلاقیات و ارزش‌های اخلاقی می‌شود. در این برنامه‌ها خیانت همسران به یکدیگر امری عادی است، در بسیاری از موارد فرد خائن، فردی مظلوم و حق به جانب است که در پایان فیلم سرنوشتی خوب پیدا می‌کند، پیروزی از آن شر است و یا برهنگی زنان به عنوان فرهنگ غالب و حق طبیعی آنان جلوه داده می‌شود. با این اوصاف رواج چنین فرهنگی در درازمدت با از بین بردن تفاوت‌های فرهنگی، انسان‌هایی یکدست پرورش می‌دهد که در بسیاری از موارد از نوع پوشش تا طرز تفکر به یکدیگر شبیه هستند. حال تفاوتی نمی‌کند آن فرد در یک روستا و یا شهرستان کوچک باشد یا کلانی شهری بزرگ.

شاید این موضوع در وهله اول از نظر بسیاری امری عادی و مثبت تلقی شود، اما واقعیت آن است که مؤلفه‌های ماهواره که بر ترویج لذت‌گرایی، مصرف، خرید، تجملات، لذت‌گرایی، مشروب و مواردی از این قبیل قرار دارد، با تحت تأثیر قرار دادن هویت واقعی افراد، مرزهای فرهنگی را تخریب می‌کند.

نتیجه این نوع جامعه‌پذیری، در شهرستان‌ها به وجود آمدن نسلی از انسان‌هاست که در وهله اول هویت خود را با فرهنگ افراد در شهرهای بزرگ و در وهله دوم با فرهنگ غالب غربی تعریف می‌کنند. افرادی الینه شده که درصدد هستند یک شبه ره صد ساله را پیموده و هر چه سریعتر به ثروت رویایی و لذت‌های آنی دست یابند.

این افراد معمولاً به جای مطالعه، مسئولیت‌پذیری، ازدواج و یا کار کردن، دغدغه‌های دیگری ورای این ارزش‌ها را دارند. اما شاید در کلامی خلاصه مخرب‌ترین تأثیر ماهواره را باید تابوشکنی ارزش‌ها و سنت‌هایی دانست که در بسیاری از موارد عامل تحکیم خانواده و حتی جامعه است.به عنوان مثال در گذشته‌ای نه چندان دور، مادران و زنان این سرزمین با پایبندی به زندگی، بر بسیاری از ناملایمات روزگار صبوری می‌کردند، اما ماهواره با به تصویر کشاندن راه‌هایی چون طلاق، خیانت و... بسیاری از مرزهای اخلاقی را با چالش مواجه می‌کند.

نتیجه این نوع جامعه‌پذیری، در شهرستان‌ها به وجود آمدن نسلی از انسان‌هاست که در وهله اول هویت خود را با فرهنگ افراد در شهرهای بزرگ و در وهله دوم با فرهنگ غالب غربی تعریف می‌کنند

حال تصور کنید این وضعیت در شهرستان‌ها که میزان آگاهی افراد تا حدودی کمتر از شهرهای بزرگ بوده و سنت‌ها از اهمیت خاصی برخوردارند، رخنه و غلبه چنین افکاری در بخشی از افراد آن جامعه، چه تبعاتی را برای آن افراد و جامعه در پی خواهد داشت؟! افزایش انحرافات جنسی، خشونت، بزه اجتماعی و... تنها مواردی اندک از پیامدهای گسترده ماهواره در شهرستان‌ها و حتی شهرهای بزرگ است.