دزدی که به حکم امام جواد(ع) تخفیف مجازات گرفت

علوم و معارف اهل‎بیت(ع) در دوران حضورشان در دنیا و حتی  بعد از این دوران همواره زبانزد عام و خاص بوده است. اعجاز سخن و استدلالشان به آیات قرآن در مسائل مختلف به حدی نافذ بود که بسیاری از کوردلان را مجذوب خود می‎کرد. چه بسیار افرادی که به این واسطه به مذهب تشیع روی آوردند و چه بسیار افرادی که بر حسادت و دشمنی‎شان نسبت به این بزرگواران افزوده می‎شد.

در این راستا به مناسبت ولادت امام جواد(ع) روایتی از مواجهه علمی معرفتی حضرت با برخی عالمان را می‎آوریم.

از زرقان، از ابن ابی دواد قاضی روایت شده که گفت: ... دزدی به دزدی خود، اقرار کرد و معتصم خواست با جاری کردن حد شرعی بر او مجازاتش کند؛ به این خاطر همه فقیهان و دانشمندان را نزد خود گرد آورد و امام جواد علیه‎السلام نیز حضور داشت؛ سپس از ما پرسید؛ دست دزد از کجا قطع می‎‎‎شود؟ ابن ابی دواد گفت: من به خلیفه گفتم: از مچ استخوان برآمده بیرونی مچ دست قطع می‎‎‎شود. خلیفه گفت دلیلت چیست؟ ابن ابی دواد گفت: من به خلیفه گفتم: به خاطر اینکه دست، عبارتست از انگشتان و کف تا مچ که خدای متعال راجع به تیمم فرمود: «فَامْسَحُوا بِوُجُوهِکُمْ وَ أَیْدِیکُم‏؛ صورت‎ها و دست‎هایتان را با آن مسح کنید.» و گروهی حرف مرا قبول کردند.

دسته‎ای دیگر گفتند بلکه لازم است دست دزد از آرنج قطع شود؛ معتصم گفت: به چه دلیل باید از آرنج قطع شود؟ آنها در جواب گفتند: به خاطر اینکه خدای متعال راجع به شستن دست برای وضو فرمود: «وَ أَیْدِیَکُمْ إِلَى الْمَرافِق‏؛ و دست‎های خود را تا آرنج بشویید.» و شستن دست تا آرنج، دلیل آن است که حد و اندازه دست، آرنج است.

راوی گفت: سپس به امام جواد علیه‎السلام رو کرد و گفت: ابو جعفر نظر شما راجع به این مسأله چیست؟ حضرت فرمود: حاضرین، راجع به آن اظهار نظر کردند ای امیر مؤمنان! خلیفه گفت: سخنان ایشان را رها کن، شما چه می‎‎‎فرمایید؟ حضرت فرمود: از اظهار نظر، معافم دار ای امیر مؤمنان! خلیفه گفت شما را به خدا سوگند می‎‎‎دهم نظر خود را بیان فرمایید.

 حضرت فرمود: چون مرا به خدا قسم دادی، به یقین می‎‎‎گویم که اینان، از سنت رسول خدا صلی‎الله علیه‎واله‎وسلم به خطا رفتند؛ زیرا واجب است دست دزد، از انتهای انگشتان قطع شود، کف بر جای خود باقی بماند. خلیفه گفت: چرا باید چنین شود؟ امام جواد علیه‎السلام فرمود: رسول خدا صلی الله علیه و اله و سلم فرمود: «سجده بر هفت عضو، انجام می‎‎‎شود: پیشانی، دو دست، دو زانو و دو پا؛ السُّجُودُ عَلَى سَبْعَةِ أَعْضَاءٍ الْوَجْهِ وَ الْیَدَیْنِ وَ الرُّکْبَتَیْنِ وَ الرِّجْلَیْن‏» بنابراین، هرگاه دست دزد از مچ یا آرنج قطع شود، چیزی برای سجده باقی نمی‎ماند؛ در حالی که خدای متعال فرمود: «وَ أَنَّ الْمَساجِدَ لِلَّه‏؛ و اینکه سجده‎گاه، از آن خداست.» و منظور، همین اعضای هفتگانه است که بر آنها سجده می‎‎‎شود: «پس هیچ کس را با خدای متعال نخوانید.» و آنچه از آن خدای متعال است، بریده نمی شود. راوی گفت: سخنان امام جواد علیه‎السلام، موجب شگفتی معتصم شد و دستور داد دست دزد را از انتهای انگشت‎ها جدا کنند و کف را باقی گذارند.