دو بخشنامه به صنوف سینمایی داده شد/ اداره امور براساس برنامه
رییس جدید سازمان سینمایی درباره موضوعات مختلف سینمایی از جمله فیلم هایی که نمایش داده نمی شوند، خط قرمزها، راه اندازی نهضت تولید محتوا و... سخن گفت.
محمد مهدی حیدریان رییس جدید سازمان سینمایی شامگاه روز پنجشنبه ۱۹ اسفند در نخستین حضور رسانه‌ای خود، با شرکت در برنامه تلویزیونی شهر فرنگ شبکه خبر به سوالات متعدد حمیدرضا مدقق سردبیر فرهنگی شبکه خبر درباره آینده سینمای ایران پاسخ داد.
رییس سازمان سینمایی که روی آنتن زنده شبکه خبر برای نخستین بار پس از حکم انتصاب خود حاضر شده بود، در شروع این گفتگو درباره این سوال که پس از مراسم تودیع خود در دهه ۸۰ وضعیت امروز سینما را چگونه می‌بیند و آیا تنگناهای آن بیشتر شده یا کمتر گفت: سینما به نظرم همیشه در حال حرکت بوده است، چون سینما موجودی جامع و زنده است. هرگاه که براساس یک افق بلند و برنامه منجسم حرکت کرده به پیش رفته و هرگاه که کمتر برنامه حاکم بوده به دور خود چرخیده و فراز و فرودهای متعددی داشته که تجربه را به سرمایه تبدیل نکرده که در سال گذشته هم به نظرم همین اتفاق افتاده است. مدیریت‌های کوتاه مدت که به نظرم بزرگترین آفت فرهنگ و مدیریت فرهنگی است مانع از تبیین و استقرار روشی برای جلو رفتن می‌شود و در این سال‌ها هم به نظرم مدیریت فرهنگی و به ویژه سینما این مشکل را داشته‌اند.
هرگاه که سینما براساس افق بلند و برنامه منجسم حرکت کرده به پیش رفته و هرگاه که کمتر برنامه حاکم بوده به دور خود چرخیده که در سال گذشته هم به نظرم همین اتفاق افتادوی افزود: به ویژه عرض می‌کنم سینما چرا که سینما با دیگر بخش‌ها قابل مقایسه نیست و متن و حاشیه سینما قابل مقایسه با هیچ کدام از رشته‌های دیگر فرهنگی نیست. زمانیکه در دهه ۸۰ من به عنوان معاون سینمایی مشغول شدم در جلسه معارفه از یک برنامه جامع سخن گفتم و در این برنامه عرض کردم که به سینما باید به عنوان یک سیستم نگاه شود و این جامعیت سیستمی بودن سینما را تشدید می‌کند. این جامعیت که در عملکرد و ماهیت و ذاتش تعریف می‌شود، نظارت و برنامه‌ریزی سیستمی را چند برابر می‌کند. آن برنامه همان طور دیده شده بود اما به دفعات رها شد. اگر تغییری صورت می‌گیرد و بخشی از سیستم به یک برنامه عمل کنند و مابقی عمل نکنند ما به جایی نمی‌رسیم. ممکن است یک جرقه یا نوری را برای لحظاتی ببینیم اما به افق و جای روشنی نخواهیم رسید.
رییس سازمان سینمایی بیان کرد: اگر آموزش را ببینیم و تولید را نبینیم و اگر هر دوی این‌ها را ببینیم و تکنولوژی را نبینیم که به روز دارد تغییر می‌کند، اگر این بخش‌ها و بعد عرضه و بازار با هم دیده نشود موفق نخواهیم بود. جایی که توسعه متوازن دیده می‌شود سینما است و اگر برنامه ما ناظر به توسعه متوازن نباشد هیچ وقت نمی‌توانیم به پله‌های بالاتر برویم.
در ادامه این برنامه رییس سازمان سینمایی در پاسخ به این پرسش که آیا به نبود عدالت در سینما اعتقاد دارد یا خیر؟ اظهار کرد: ما ارزش اجزای مختلف سینما را نباید تقلیل بدهیم. مقام معظم رهبری فرمایشی دارند در خصوص ضرورت راه‌اندازی نهضت تامین و تولید محتوا و ما در حوزه فرهنگ لاجرم باید به معنی یک نهضت به تولید فرهنگ اقدام کنیم. تولید فرهنگی اگر بخواهد به عنوان یک نهضت اتفاق بیفتد، لازمه آن استقرار عدالت فرهنگی است. تامین عدالت فرهنگی هم با تقسیم، تخصیص و توزیع امکانات مختلف انسانی، مادی و ابزار تکنولوژی به نقاط مختلف کشور ممکن است. راه تامین عدالت فرهنگی برای رسیدن به نهضت تامین و تولید محتوا این است که به تکنولوژی بی توجه نباشیم و اگر به تکنولوژی توجه نکنیم ضربه می‌خوریم. امروز دیگر مثل ۳۰ سال قبل نیست که همه چیز در تهران باشد، اگر به تکنولوژی بی توجه باشیم می‌تواند یک تهدید برای ما باشد و اگر به آن توجه کنیم فرصت است.
مشاور فرهنگی وزیر ارشاد تاکید کرد: حتما در این برنامه جدید ان‌شاءالله ما به سمت توسعه عدالت فرهنگی خواهیم رفت. یعنی اینکه حتما نیازی نباشد اگر کسی می‌خواهد کارگردانی کند به تهران مهاجرت کند بلکه در همان شهر و جایی که هست کارگردان باشد و بتواند فیلم حرفه‌ای را کارگردانی کند، بتواند این تجربه را به عنوان یک اندوخته و ذخیره به فعل تبدیل کند و نگاه ما حرکت به این سمت است.
وی همچنین به نحوه کمک‌های دولت به تولید و ادامه پرداخت وام‌های تولید توسط فارابی گفت: حتما ما باید به سمت استقرار حیات طبیعی برای سینما برویم. حیات گلخانه‌ای در دوره‌ای لازم بود. متاسفانه برخی مواقع سطحی نگاه می‌شود و یادمان می‌رود که پدیده‌ها را در زمان خودش تحلیل کنیم. دهه ۶۰ شروع سینما بود و ۵ یا ۶ فیلم تولید می‌شد اما الان یادمان می‌رود که چگونه می‌توانیم ۱۷۰ فیلم سینمایی در طول سال تولید کنیم. کل عواملی که قبل از انقلاب باقی مانده بودند که قابلیت انجام کار را داشتند ۳۵ نفر بود اما الان فقط کارگردان‌های ما بیش از ۶۰۰ یا ۷۰۰ نفر هستند.
حیدریان ادامه داد: به هرحال دوره حیات گلخانه‌ای گذشته است و بعد از آن دوره تولید صرفا مبتنی بر حمایت هم گذشته است. حمایت ما باید در آگاه کردن تولیدکنندگان فیلم و تصویر باشد و این بزرگترین خدمتی است که می‌توانیم به مدیریت فرهنگی داشته باشیم. مدیریت فرهنگی یعنی این که ما افراد دخیل در تولید فرهنگ را آگاه کنیم و مسایل مختلف را به آنها گوشزد کنیم. آنها اگر دلسوزتر از ما نباشند کمتر از ما برای مسایل جامعه دلسوزی ندارند. ما آنها را رها می کنیم و در محدوده محدود خودشان یک چیزهایی را دیکته می‌کنیم و بعد آنها همان را می‌سازند و بعد می‌گوییم این مناسب جامعه نیست، درحالیکه مقصر ما هستیم. پس بزرگترین کاری که یک مدیر فرهنگی می‌تواند انجام دهد آگاه سازی و در اختیار گذاشتن این اطلاعات است. ما اگر این کار را انجام دهیم حتما آن اتفاق نهضت تامین تولید و محتوا رخ می دهد و در مسیر حرکت می‌کنیم.
وی همچنین در خصوص انتقادهای برخی اهالی صنوف از نبود حمایت دولت و لزوم حمایت بیشتر دولت گفت: دلیل این صحبت‌ها این است که سینما را سیستمی ندیده‌ایم. ما تولید را دیده‌ایم بدون اینکه پخش را برای بازار ببینیم. حتما این موضوع تولید نارضایتی می‌کند. اگر قبل از اینکه اجازه بدهید ۵۰ فیلم شما تبدیل به ۱۰۰ فیلم بشود تولید بازار نکرده باشید یعنی هدررفت سرمایه. گویی ما تولید می‌کنیم برای اینکه نمایش ندهیم و بایگانی کنیم. بازار داخلی ما الان بعد از تغییر و تحولات رسیده به ۲۰ میلیون نفر، یعنی یک چهارم جمعیت کل ایران در سال فقط یک فیلم می‌بینند و این خیلی تاسف‌آور است و بعد می‌گوییم سینما موثرترین رشته و بازار فرهنگی است.
این مدیر فرهنگی ادامه داد: پس ما بازار داخلی را هنوز پوشش ندادیم و بازار خارجی را هم نداریم و اساسا به بازار خارجی ورود نداریم. ما در جشنواره‌ها حضور داریم، درخشان هم حضور داریم و لازم بوده که حضور داشته باشیم اما ابتر است به دلیل اینکه سیستمی نداریم. ما باید در جشنواره‌ها باشیم برای اینکه سهمی از بازار جهانی بگیریم و این بخش دیگر از برنامه در همان نگاه سیستمی است که می‌تواند آن اشکالات را برطرف کند.
رییس سازمان سینمایی همچنین در پاسخ به اینکه آیا تاکید بر سیستمی حرکت کردن به دلیل اختلاف نظرها در بدنه مدیران سینمایی است یا خیر؟ اظهار کرد: اگر در سازمان سینمایی به معنای دست‌اندرکاران و مدیریت سینمایی می‌فرمایید بله، اما اگر به عنوان تک تک افراد هم می‌گویید باز هم من حرف شما را تایید می‌کنم. وقتی که برنامه شما در یک سیستم تعریف نشده باشد، اجزا هیج ضرورتی نمی‌بینند تا با هم تعامل داشته باشد. اگر حیات و توفیقشان مستلزم این تعامل نباشد هیچ ضرورتی به تعامل با یکدیگر نمی‌بینند. هم در سازمان سینمایی این هست و هم در بین دست‌اندرکاران و حالا با رفاقت و آشنایی که در این ۳۵ سال داریم به سرعت و در فاصله همین روزهای اخیر چند مصوبه جدی داشته‌ایم.
مدیرعامل خانه سینما از این به بعد عضو رسمی شورای معاونین و مدیران سازمان سینمایی است و باید هم باشدوی افزود: مدیرعامل خانه سینما از این به بعد عضو رسمی شورای معاونین و مدیران سازمان سینمایی است و باید هم باشد. ما که برای اجرا در کشور دیگری برنامه‌ریزی نمی‌کنیم. پس همین دست‌اندرکاران باید بیایند مطلع شوند و ما را مطلع کنند که کجا هستیم، کجا می‌رویم و چگونه باید برویم. در همین فاصله دو روزه من دو بخشنامه به مدیران صنوف سینما فرستاده‌ام که ورودی سینما باید از دریچه و طریق استانداردهایی که خود اهالی سینما مشخص می‌کنند، اتفاق بیفتد به دلیل اینکه ما می‌خواهیم یک سینمای حرفه‌ای داشته باشیم و زنجیره را کامل می‌بینیم.
حیدریان تصریح کرد: بنابراین تفویض اختیارات به صنوف یکی از سیاست‌های قطعی ما است و من به آقای شاهسواری مدیرعامل خانه سینما هم گفتم که از قول من به روسای صنوف سینمایی بگوید که قطعا آن دوره گذشته که ما بخواهیم نیابتا کاری را انجام دهیم و حتما خودشان باید این وظایف را بر دوش بکشند و ما کمک می‌کنیم.
رییس سازمان سینمایی ادامه داد: حمایت‌های ما اینجا معلوم می‌شود و اگر ما امکانی برای برگزاری جشنواره داریم در اختیار آنها می‌گذاریم و آنها باید برگزار کنند. اگر بناست قضاوتی کنیم بهترین قاضی صنف تحصصی همان کار است. چرا باید انتظار داشته باشیم ۵ نفر درباره ۱۰ رشته فنی نظر دقیق بدهند. کاری می‌کنیم که ۱۰ نفر درباره یک رشته فنی نظر بدهند. باید حتما سیستمی نگاه کنیم و سیستمی حرکت کنیم و ما هم باید نظارت کنیم. سیاست‌ها و برنامه‌ها را با هم می‌نویسیم چرا که اگر با هم ننویسیم درست اجرا نمی‌شود.
در بخش دیگری از این گفتگو رییس سازمان سینمایی در پاسخ به سوالی در خصوص سیاست سبک سازی سازمان سینمایی عنوان کرد: این مفهوم یعنی اینکه وقتی ما آن برنامه جامع را نوشتیم که به سرعت این کار را انجام خواهیم داد متناسب با آن تشکیلات را تعریف خواهیم کرد. اگر تشکیلات منعطف نباشد خودش می‌شود عارضه‌ای که جلوی فعالیت ما را خواهد گرفت و سرمایه‌های ما را مصرف می‌کند.
باید سازمان نظام هنری راه بیندازیم و سازمان نظام هنری را تاسیس کنیم و دست‌اندرکاران اختیار و مسولیت توامان داشته باشندوی افزود: پس حتما با این رویکرد که باید سازمان نظام هنری راه بیندازیم و سازمان نظام هنری را تاسیس کنیم و دست‌اندرکاران اختیار و مسئولیت توامان خواهند داشت. متناسب با این موضوع آنچه لازم است از سازمان سینمایی باقی خواهد ماند. اگر فرض کنید الان سه معاونت و ۱۷-۱۸ مجموعه وابسته دارد ولی قرار بر این باشد که بشود ۲ معاونت این کار را خواهیم کرد و در این موضوع تردید نخواهیم کرد. در جهت چابک‌سازی و موثرسازی دولت در آن نقشی که به آن اشاره کردم قدم خواهیم برداشت.
مشاور فرهنگی وزیر ارشاد همچنین در پاسخ به پرسش دیگری مبنی بر اینکه منظور او از تحقق هماهنگی بین ارشاد و سایر نهادهای فرهنگی چیست؟ تصریح کرد: یعنی اینکه ما نه تنها در داخل ارشاد و این بخش از خانواده سینما سیستمی نگاه نکرده‌ایم به طریق کلی در پیکره جامعه هم چنین نگاهی نداشته ایم. ما ارگان‌ها و سازمان‌های مختلفی را داریم که فیلمسازی می‌کنند و حتما باید تعدادشان بیشتر بشود اما در چارچوب نگاه و اعتقاد به یک افق واحد. حرکت می‌تواند از مسیرهای مخلتفی باشد، هماهنگ باشیم در اینکه با سینما چه چیزی را به کجا می‌خواهیم ببریم. سازمان تبلیغات اسلامی که آقای خاموشی از دوستان دیرین من مسئولیت آنجا را بر عهده دارند نقش مهمی دارد، شهرداری همین طور است و به دنبال کسان دیگری هم هستیم که این نقش را بتوانند ایفا کنند و حتما نشست‌هایی را خواهیم داشت و جلسات را به سرعت خواهیم گذاشت و مسیر را هماهنگ خواهیم کرد و بعد هر کس بسته به نوع علاقه‌اش در افق واحد کار را پیش ببرد.
حیدریان همچنین درباره اینکه آیا همچنان معتقد است سینما در تیررس افراد نا آشنا است یا خیر؟ یادآور شد: متاسفانه می‌خواهم عرض کنم که بلاهای سهمگین‌تری در حوزه فرهنگ بر سر سینما آمده است. آفت و بلای فرهنگ و سینما تعرض سیاست به آن است. فهم سیاسی لازمه آن است و اصلا جامعیت سینما این را میگوید اما تعرض سیاسیون به آن آفت است و باید مانع این موضوع بشویم. هر کدام از ارگان‌ها وظیفه‌ای را دارند انجام می دهند اگر می‌خواهند سراغ سینما بیایند و با سینما تعامل داشته باشند باید از بابت یک مقوله فرهنگی رفاقت کنند. ما نباید اجازه بدهیم که از سینما استفاده سیاسی به معنی سیاست‌زدگی شود.
ما نباید اجازه بدهیم که از سینما استفاده سیاسی به معنی سیاست‌زدگی شوددر ادامه برنامه «شهر فرنگ» مشاور فرهنگی وزیر اشاد و رییس سازمان سینمای همچنین درباره نمایش برخی فیلم‌های به نمایش در نیامده مانند «رستاخیز» اظهار کرد: فیلم‌های که اجازه نمایش پیدا نمی‌کنند دلایل بسیار متفاوت و متعددی دارند و درواقع بعضی نباید نمایش داده بشوند. در هیچ جای دنیا اینگونه نیست که هرچی ساختیم در حوزه فرهنگ در معرض استفاده عموم قرار بگیرد. لذا برخی اینگونه خواهد بود که باید بنشینیم و بررسی کنیم. نظام جمهوری اسلامی خطوط قرمز خودش را دارد هر کدام که از این خطوط عبور نکرده باشند به دلیل اینکه تابع یک سلیقه‌ای هستند جلوی آنها گرفته نخواهد شد. اصلا هنر وام دار و مستقر بر سلیقه است اما کاری مانند «رستاخیز» که یکی از نگین‌های فیلمسازی است و یکی از ارزشمندترین و سرمایه‌های سینمایی ما این اثر را ساخته است که یک اختلاف نظر فقهی درباره آن وجود دارد، هرچند ما نهایتا در حوزه فرهنگ تابع نظرات فقهی مقام معظم رهبری هستیم و توصیه خود ایشان این بوده که همیشه باید رضایت کارشناسان مذهبی را فراهم کنیم و به همین جهت ما هیچ جدلی نداریم و باید ببینیم اگر نمایش و یا اصلاح آن شدنی است فیلم را نمایش می دهیم. این فیلم با سرمایه بخش خصوصی ساخته شده و عمری از سازندگان صرف شده و اخیرا به همراه یک تیمی بررسی کردیم و به زودی نتیجه آن توسط آقای درویش اعلام خواهد شد.
وی افزود: درباره سایر آثار هم بازنگری خواهیم کرد. خط مرزی و پایبندی به خطوط قرمز برای ما اصل است اگر در این دایره قرار داشته باشند و بحث سلیقه‌ای حاکم باشد مانعی برای نمایش نیست. سینما بناست ارتقای فرهنگی ایجاد کند اگر صرفا به جهت سرگرم کردن هم فیلم می‌سازد و فعالیت می‌کند سلامت و اخلاقیات را نباید فراموش کنیم و با حفظ این موارد مشکلی برای نمایش فیلم‌ها وجود ندارد. حتما بیش از این تعامل سازنده و رودرو با فیلمسازان خواهیم داشت و سیستم را به گونه‌ای ترمیم و اصلاح می‌کنیم که به اینجا ختم نشود. البته ما در مورد چهار تا پنج فیلم از بین ۲۰۰ فیلم صحبت می‌کنیم و ان‌شاءالله مسیر را به گونه‌ای ترسیم می‌کنیم که سرمایه‌ای هدر نرود.
رییس سازمان سینمایی همچنین در خصوص احیای شورای عالی سینما بیان کرد: اینکه شورای عالی سینما احیا شود با آن تعریف قبلی من آمادگی ارزیابی آن را ندارم، اما اگر معنایش این باشد که یک شورای هماهنگی اجرایی در حوزه فرهنگ داشته باشیم، آن را تشکیل می‌دهیم و حتما این کار را خواهیم کرد. همین الان ما یک شورای مشورتی داریم از صاحب نظران حوزه فرهنگ که دغدغه‌های مقام معظم رهبری را درباره بایدها و نبایدهای فرهنگی ترسیم می‌کنند که تبدیل به میثاق ما می‌شود.
وی افزود: پس از آن شورای عالی را با حضور مدیران اصلی و تصمیم‌گیر حوزه‌هایی که کار اجرایی فرهنگی می‌کنند برای هماهنگ سازی تشکیل می‌دهیم.
در ادامه این گفتگوی زنده مشاور عالی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با انتقاد از شیوه برگزاری جشنواره‌ها تصریح کرد: اجزا به یکدیگر وابسته و پیوسته نیست و در حال حاضر تولید، جشنواره، سینما، فیلم و قسمت های مختلف باید در یک مسیر باشد که تاکنون هیچ جشنواره ای به این شکل نبوده و چنین هدفی نداشته است.
او با تاکید بر بازنگری بر عملکرد سازمان های سینمایی گفت: باید در دو سطح عالی فرهنگی اقداماتی صورت بگیرد.
حیدریان همچنین درباره مدرسه ملی سینما و کارکرد متفاوت آن گفت: اگر چه زود است که نظری در این خصوص ارائه شود اما آموزش و تکنولوژی و به روز نگه داشتن از جمله اقدامات جدی ماست اما شیوه ورود به آن مشخص خواهد شد. اگر امروز آموزش‌های خصوصی داریم این خوب است اما مدرسه ملی سطوح عالی را مدنظر دارد.
رییس سازمان سینمایی همچنین با تاکید بر حفظ گروه «هنر و تجربه» تصریح کرد: «هنر و تجربه» جایگاه خود را دارد و باید تقویت شود، راهی است که باید مسیر جدید را کشف کند و همه فرصت تجربه ندارند اما برای ادامه مسیر این گروه تعریف‌ها بازنگری، تقویت و حفظ خواهد شد.
محمد مهدی حیدریان در بخش پایانی سخنان خود ضمن انتقاد از عدم اجرای ایده‌های جدید در مدیریت سینما بیان کرد: دولت‌های سینمایی عوض شدند اما ایده های سینمایی هنوز اجرا می شود و لزوم به کارگیری ایده‌های جدید در مدیریت سینما احساس می‌شود.
او در خاتمه از ادامه حضورش به عنوان مشاور فرهنگی در کنار وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی خبر داد.
ارسال نظر