چرا حضرت فاطمه زهرا(س) را «امّ‌ابیها» نامیدند؟

حجت‎الاسلام محمود ابوالقاسمی پژوهشگر حوزۀ قرآن و عترت دربارۀ مفهوم «امّ‌ابیها» و اینکه چرا حضرت زهرا(س) را به نام نامیدند، گفت: «امّ» در لغت به معنای اصل است، این در حالی است که مادر به کسی گفته می‌شود که بچه را به دنیا می‌آورد، بنابراین معنای «امّ» خیلی وسیع‌تر از مادر است.

وی با اشاره به سورۀ حمد به عنوان «ام‌الکتاب»، اظهار کرد: اگر «امّ» را به معنای مادر بگیریم، پس باید بگوییم سورۀ حمد یعنی مادر کتاب، در حالیکه این صحیح نیست، بلکه باید گفت سورۀ حمد اصل قرآن است و در روایات نیز چنین تعبیر شده که تمام قرآن در سورۀ حمد گنجانده شده است، یا از سرزمین مکه نیز با تعبیر «ام‌القری» یاد شده است، اگر اینجا هم «امّ» را به معنای مادر بگیریم، یعنی مادرِ سرزمین‎ها که این صحیح نیست، بلکه باید گفت «امّ» به معنای اصل است و در این دو عبارت «ام‌الکتاب» و «ام‌القری» به معنای اصل قرآن و اصل سرزمین‎هاست. زمین در روز دحوالأرض از این نقطه توسعه پیدا کرده است و به عبارت دیگر، ریشۀ زمین در مکه است.

حجت‎الاسلام ابوالقاسمی خاطرنشان کرد: اگر به حضرت زهرا(س) گفته می‌شود «امّ‌ابیها» نه از این جهت که ایشان مادر پیامبر اکرم(ص) هستند، چراکه مادر پیامبر(ص) حضرت آمنه(س) است، لذا باید گفت حضرت زهرا(س) اصل پیامبر(ص) بودند. امام صادق(ع) می‌فرمایند: «لولا فاطمة ما خلقتکما»، اگر فاطمه(س) نبود، نه پیامبر(ص) را خلق می‌کردم و نه علی(ع) را.

وی افزود: به عنوان مثال، درخت و میوه‎اش را تصور کنید، در حدیث هم اشاره شده که حضرت فاطمه(س) میوۀ قلب پیامبر(ص) است. اگر پیامبر(ص) نبود، فاطمه(س) هم نبود، همچنانکه اگر درخت نباشد، میوه‎ای هم نخواهد بود، برعکس آن هم صحیح است؛ یعنی تا میوه نخواهیم درخت نمی‎کاریم. اینجاست که فاطمه(س) برای پیامبر(ص) اصل محسوب می‌شود.