برای از بین بردن غرورمان چه باید کرد؟

جوانمعنی اصلی غرور فریب خوردن است. یعنی شیطان انسان را فریب داده و او را اطمینان می دهد از در امان بودن از عذاب پروردگار و وادار به انجام کاری می کند که با نفسش سازگار باشد.

ولی در بین مردم غرور یعنی حسی که انسان خود را خیلی خوب و دارای صفات عالی بداند، «در علم اخلاق این رذیله، عجب نام دارد و با غرور متفاوت است»

اما غرور به معنای متدوال آن، یعنی شخصی خودش را به جهت صفتی که در خودش حس می کند، خود را بزرگ و محترم بداند. در حالیکه ممکن است این صفت را نداشته باشد یا اینکه این صفتی که دارد اصلا صفت خوبی نیست و او خیال می کند که این صفت خوبی ست.

 در صورتی که شخصی واقعا صفات خوبی داشته باشد، اگر بداند و توجه کند که اینها صفاتی ست که از سوی خالق به او مرحمت شده و اینها به سبب لطف پروردگار به اوست؛ او را شکر می کند و بیشتر سعی می کند که سپاسگزار بوده و بندگی کند. اما اگر منعم را فراموش کرده و این صفات را از خودش بداند، آنگاه دچار عجب یابه اصطلاح متداول آن، غرور شده و مشکل ایجاد خواهد شد.

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله وسلم فرمودند :اگر هیچ گناهى نکنید من از بدتر از گناه از شما مى‏ترسم و آن عجب است، عجب «احیاء العلوم، ج 3، ص 318»

حضرت باقر- علیه السّلام- فرمودند که: «دو نفر داخل مسجد شدند که یکى عابد و دیگرى فاسق، چون از مسجد بیرون رفتند فاسق از جمله صدیقان بود و عابد از جمله فاسقان. و سبب این، آن بود که: عابد داخل مسجد شد و به عبادت خود مى‏بالید و در این فکر بود. و فکر فاسق در پشیمانى از گناه و استغفار بود.« بحار الأنوار، ج 72، ص 306»

برای از بین بردن غرور باید اول از همه نسبت به پروردگار معرفت پیدا کرد و اینکه بدانیم اگر صفت خوبی داریم، این از جانب پروردگار است که بدون اینکه استحقاقی داشته باشیم به ما عطا کرده و انصاف اینست که به خاطر لطف بی کرانش نسبت به ما، او را بیشتر بندگی کرده و شکر عملی داشته باشیم و از این صفتی که در ما ایجاد کرده در راه او استفاده کنیم. 

پس اگر قرار است به چیزی افتخار کنیم، باید به پروردگار مفتخر باشیم و خود را حقیر و کوچک بدانیم در برابر او و لطف بی پایانش.

توجه کردن به ابتدای وجود و نهایت وجود انسان هم به این مسئله کمک فراوانی می کند. اینکه بدانیم چه بودیم و از چه به وجود آمده ایم و در آخر کار و به هنگام مرگ به چه صورتی درخواهیم آمد! هیچ اراده ای در مقابل پروردگار بر خود نداریم و اگر لحظه ای ما را به حال خود رها کند، شقی ترین و بدبخت ترین خواهیم بود.

پیدا کردن ریشه غرور بسیار مهم است. اینکه بفهمیم به چه دلیلی خود را بزرگ می دانیم. اگر به جمال است، که با پیری و یا بیماری تمام خواهد شد؛ اگر به مال است که چه بسیار متمولین به یک شب به روز سیاه نشسته اند؛ اگر به قدرت است که همیشه و همه حال، قدرتمندتر از ما هم هست.