مبارزه با قاچاق کتاب تاکنون روی کاغذ بوده است

نادر قدیانی مدیر انتشارات قدیانی  با اشاره به قاچاق کتاب که این روزها نفس نشر را به شماره انداخته است،‌ گفت:‌ این رفتارها و این نوع نگاه به مسائل فرهنگ مکتوب در دوره‌ای در پایان رژیم ستمشاهی و اوایل انقلاب رواج داشت‌، عده‌ای که اصالتاً نباید آنها را ناشر دانست،‌ برخی از کتاب‌های ممنوعه را که بعد از سال‌ها نجات پیدا کرده بودند، کپی کرده در دسترس عموم برای مطالعه قرار دادند. آن زمان جو انقلاب بود و این حرکت طبیعی بود‌، اما امروز بعد از 35 سال از پیروزی انقلاب در بحران اقتصادی که بر جامعه حاکم است، اینکه چنین اقدامی در حق ناشران در حوزه فرهنگ عمومی و کودک و نوجوان انجام شود‌، نارواست. متأسفانه ناشران عمومی و کودک و نوجوان بیشترین ضربه را از این بابت خورده‌اند،‌ به‌ویژه کتاب‌هایی که متن خالی هستند و تصویر ندارند،‌ به‌راحتی با خرید یک دستگاه چاپ دیجیتال کپی می‌شوند.

این پیشکسوت حوزه نشر ادامه داد:‌ حوزه کودک و نوجوان نیز در این یکی دو سال از این آفت ایمن نبوده است،‌ برخی ناشران جوان که اصالت نشر ندارند و به‌تازگی اقدام به اخذ پروانه کرده‌اند، برای دستیابی به سود بیشتر به این امر مبادرت می‌کنند‌، برای نمونه اخیراً‌ یکی از شاغلین کتابخانه‌های عمومی در استان البرز تعدادی از کتاب‌های ما را که ترجمه از کتاب‌های خارجی بودند،‌ به کردی ترجمه و در بانه منتشر و توزیع کرده بود. وقتی اعتراض کردیم با افتخار گفت که در ایران کپی‌رایت نیست،‌ با وجود این، من اصل کتاب خارجی را دارم و از روی آنها ترجمه کردم. در نهایت چون ما عنوان یکی از کتاب‌ها را در ترجمه به فارسی تغییر داده بودیم،‌ توانستیم در دادگاه ثابت کنیم حق با ماست.

رئیس پیشین اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران حل مشکل قاچاق کتاب را نیازمند تأسیس دادگاه ویژه در قوه قضائیه دانست و گفت:‌ باید کارگروهی از سوی کارشناسان مربوطه و گروه مشاورانی که در حوزه نشر در اتحادیه ناشران و وزارت ارشاد هستند،‌ انتخاب شوند تا به‌صورت قانونی بتوان افراد فعال در این زمینه را محکوم و جریمه‌های سنگین مالی وضع کرد.

بنا به گفته قدیانی؛ راهکار دیگری که در این زمینه باید انجام شود،‌ ثبت شماره سریال دستگا‌ه‌های جدید لیتوگرافی و چاپ دیجیتال است‌، دستگاه‌های جدید که توانایی تکثیر سریع دارند،‌ باید زیر سلسله دستگاه‌های دریافت‌کننده مجوز از وزارت ارشاد قرار بگیرند‌، اگر شماره سریال این دستگاه‌ها به‌هنگام خرید و فروش ثبت شود،‌ می‌توان فهمید چه‌کسی یا کسانی اقدام به انتشار غیرقانونی کتاب‌های ناشران می‌کند.

 وی در پاسخ به این پرسش که اقدامات وزارت ارشاد و اتحادیه ناشران در خصوص مبارزه با قاچاق کتاب تا چه‌اندازه مثمرثمر بوده است،‌ گفت:‌ اطلاع دقیقی از اقدامات انجام شده ندارم‌، بیشتر از طریق رسانه‌ها در جریان هستم،‌ اما اقدامات تاکنون بیشتر روی کاغذ بوده و هنوز اجرایی نشده است.

قدیانی گفت: بخش دیگری از فساد موجود در نشر ترجمه‌های کپی است. در کشور ما چون کپی رایت رعایت نمی‌شود، انتشار ترجمه یک اثر از سوی چند ناشر خلاف قانون نیست و بسیار اتفاق می‌افتد،‌ اما بخشی که جان نشر را به شماره می‌اندازد‌، انتشار کتاب از روی ترجمه‌های دیگران است. رونویسی از ترجمه‌های دیگران این روزها در نشر زیاد شده و متأسفانه برای اثبات آن و پیگیری حق و حقوق دوندگی‌های طولانی و هزینه‌های بسیار باید کرد که از حوصله ناشران خارج است.