ثبت سینمایی از یک تجربه تلخ سیاسی/عکس
«ترمینال غرب» فیلم داستانی 75 دقیقهای به کارگردانی قربانعلی طاهرفر است که با موضوع اتفاقات هسته‌ای سال‌های اخیر و حواشی اجتماعی آن بتازگی مراحل پایانی آماده سازی خود را پشت سر گذاشته است.
فیلم «ترمینال غرب» پنجشنبه گذشته در هفتمین جشنواره مردمی فیلم عمار به اکران درآمد. قربانعلی طاهرفر، کارگردان سینما و تلویزیون آثار شاخصی در شبکه‌های استانی و مخاطبان فراوانی در استان‌های آذری زبان دارد. او در نخستین تجربه سینمایی خود سراغ موضوعی اجتماعی- سیاسی رفته است و به حوادث بعد از انتخابات 92، مذاکرات هسته‌ای و چالش‌هایی که این مذاکرات در صنعت هسته‌ای ایجاد کرده، پرداخته است. حامد بامروت‌نژاد نیز تهیه‌کنندگی این کار را بر عهده دارد.
گفت‌وگوی ما با کارگردان و تهیه‌کننده «ترمینال غرب» را در زیر می‌خوانید:
ایده «ترمینال غرب» چگونه شکل گرفت؟
طاهرفر: انتخابات 24 خرداد 92 و پیامدهای آن، مذاکرات هسته‌ای و اتفاقاتی که بعد از مذاکرات رخ داده ، ایده اولیه فیلمنامه بوده است. بعد از فیلمنامه و پیشنهاد آقای بامروت‌نژاد به بنده برای کارگردانی این کار چندجلسه با نویسنده در ارتباط بودیم و جلسه داشتیم و دیدگاه‌هایمان را به تعامل گذاشتیم. وی درباره فرآیند انتخاب بازیگران نیز می‌افزاید: مراحل پیش‌تولید را از آبان 94 آغاز کردیم، انتخاب بازیگران و عوامل را انجام دادیم و کار کلید خورد.
بامروت‌نژاد: طبیعی است که هنرمند نسبت به اتفاقات پیرامونی خودش واکنش نشان بدهد. در سال‌های اخیر اتفاقاتی در جامعه ایرانی افتاد که شاید در نگاه اول سیاسی بود ولی هم ریشه‌های اجتماعی و فرهنگی داشت و هم تاثیرات اجتماعی را با خودش می‌آورد. مذاکرات هسته‌ای بویژه در دور جدید در دولت یازدهم به سمت و سویی رفت که به قول رهبر انقلاب تجربه‌ای تاریخی برای ملت ایران به حساب می‌آید.
ثبت این تجربه یکی از دلایلی بود که به سمت این ایده و این فیلم رفتیم. نشان دادن مابه‌ازاهای اجتماعی و تاثیرات اجتماعی آن نگاه برای ما مهم بود. ما نباید این تفکر سیاسی و اجتماعی که غرب را قبله آمال خودش می‌داند، نادیده بگیریم و فراموش کنیم. همیشه این نگاه و این تفکر باید در نگاه‌مان باشد تا بتوانیم از خسارت‌هایش درس بگیریم. ترمینال غرب ثبت این تجربه تاریخی ملت بود؛ تجربه‌ای که شاید تلخ باشد ولی عبرت‌آموز و آینده‌ساز است.
کار در حوزه سینمای سیاسی هم سخت است و هم ممکن است مشتری نداشته باشد. ارزیابی شما در فرآیند تولید کار و اینکه تا چه اندازه می‌تواند مخاطب را درگیر کند، چیست؟
طاهرفر: چون این ژانر، ژانر متفاوتی است، بخشی از بازخوردهای مردم در ارزیابی ما از خود فیلم هم تاثیر دارد، چرا که ما باید بدانیم تا چه حد به خطوط قرمز نزدیک شده‌ایم و توانسته‌ایم مخاطب را جذب کنیم. به نظر من مخاطب عام با کار ارتباط خوبی برقرار می‌کند. البته به زعم اکیپ تیم به خطوط قرمز نزدیک شدیم. من با توجه به داشته‌هایی که پشت دوربین و جلوی دوربین داشتیم و امکانات موجود از روند و محصول کلی کار راضی هستم اما یکی از نکات نهایی‌ام بازخوردهایی است که از مخاطبان می‌گیرم.
آقای بامروت فرآیند انتخاب عوامل برای شما چگونه بود؟ چه شد که به آقای طاهرفر رسیدید؟
وقتی فیلمنامه توسط محمد نیک‌دل نوشته شد دنبال کارگردان می‌گشتیم. طاهرفر از فیلمسازهای خوش‌سابقه تبریزی است که بعد از مطالعه فیلمنامه با فضای کار ارتباط گرفت. طی چند جلسه فیلمنامه بازنویسی شد و به نسخه نهایی رسیدیم و پیش تولید کار شروع شد. بازیگرهای کار هم متناسب با شخصیت‌های فیلمنامه انتخاب شدند که فکر می‌کنم انتخاب‌های خوبی بود و تقریبا انتخاب‌های اول‌مان بود.
«ترمینال غرب» عنوان بامسمایی باید باشد. درباره این انتخاب صحبت می‌کنید؟
طاهرفر: در روایت داستانی ما که یک درام اجتماعی- سیاسی است، نقد همه فرجام‌های منتهی به غرب بود و گره داستان در واقع همین موضوع بود.
اینکه درام در دل یک فضای سیاسی شکل می‌گیرد، در سینمای ایران بی‌سابقه نیست اما آنچنان که باید مورد توجه قرار نگرفته و کمتر به آن پرداخته شده است. برای شما این فضا چگونه بود؟
طاهرفر: بسترسازی دراماتیک برای یک موضوع سیاسی کمی سخت است، چرا که در میان روایت، دیدگاه‌های سیاسی شخصیت هم مطرح می‌شد. ژانر سینمای سیاسی یکی از ژانرهای مغفول در سینمای ایران است. یکی از دلایلش به نظرم عدم تضمین گیشه است، مگر اینکه با نگاه طنز و هجو به سیاست پرداخته شود. معمولا وقتی که در فیلم‌ها صحبت از سیاست و سینما می‌شود، یک جناح در حد تحقیر و تمسخر پیش رفتند اما وقتی کار جدی می‌شود و به یک مناظره سیاسی دراماتیک تبدیل شود، مخاطب کمی پیدا می‌کند و مشتری ندارد. دوقطبی شدن این فضا را به وجود می‌آورد. بازخوانی قصه و درام در فضای سیاسی کمتر شکل گرفته است.
کارگردانان بیشتر یک‌طرفه به قاضی رفته‌اند یا تلاش کرده‌اند با نگاه طنز و هجو و تمسخر بپردازند و به سیاست جدی نگاه نمی‌کنند. اگر کسی هم بخواهد جدی به این فضا وارد شود، کسانی هستند که او را بایکوت می‌کنند، چون از واقعیت هراس دارند. سینمای ایران اینطور رقم نخورده است که کسی بخواهد بر مبنای باورهای هنری خودش یک نقشی را انتخاب کند. در نقاط دیگر دنیا و سینمای حرفه‌ای بازیگرها با آرامش بیشتری نقش‌ها را انتخاب می‌کنند. اما فضایی که برخی در سینما به وجود آورده‌اند، باعث می‌شود این آرامش برای سینمای سیاسی وجود نداشته باشد. این اتفاقات دارد می‌افتد و معلوم هم نیست چه زمانی به پایان خواهد رسید.
آقای بامروت‌نژاد، بازخورد مردمی که بعد از اکران در جشنواره عمار از مخاطبان داشتید چگونه بود؟
بامروت‌نژاد: به دلیل طولانی شدن پس‌تولید کار، اولین اکران فیلم در جشنواره عمار اتفاق افتاد و تا قبل از آن برای مخاطب عمومی و مردم اکران نداشتیم. در جشنواره عمار فیلم با استقبال خوبی از طرف مخاطب عام مواجه شد و با بازخوردهای مناسبی از طرف مردم مواجه شدیم. ان‌شاءالله در اکران‌های مردمی جشنواره عمار بیشتر با نظر مخاطب و مردم مواجه شویم.
ارسال نظر