ارزش عالم و بی ارزشی جاهل

امام علی (ع) در ابتدای خطبه 103 کتاب شریف نهج البلاغه در مورد روش برخورد با دنیا می فرماید:  ای مردم به دنیا چونان زاهدان روی گردان از آن، بنگرید. به خدا سوگند دنیا به زودی ساکنان خود را از میان می برد. رفاه زدگان ایمن را به درد می آورد آنچه از دست رفت و پشت کرد، هیچگاه برنمی گردد و آینده به روشنی معلوم نیست تا در انتظارش باشد. شادی  و سرور دنیا با غم و اندوه آمیخته و توانایی انسان به ضعف و سستی گراید. زیبایی ها و شگفتی های دنیا شما را مغرور نسازد؛ زیرا زمان کوتاهی دوام ندارد.

 

امام در ادامه این خطبه می فرماید: خدا بیامرزد کسی را که به درستی فکر کند و پند گیرد و آگاهی یابد و بینا شود.پس به زودی خواهید دانست که آنچه از دنیا وجود داشت،از آن چیزی نمانده است و آنچه از آخرت است جاودان خواهد ماند هرچیز که به شمارش آید، پایان پذیرد و هرچه انتظارش را می کشیدید،خواهد آمد و آنچه آمدنی است،نزدیک باشد.

 

امام علی (ع) در ادامه این خطبه نورانی ارزش دانا و بی ارزشی نادان در جامعه را بیان می کند و می فرماید: دانا کسی است که قدر خود را بشناسد و در نادانی انسان این بس که ارزش خویش نداند. دشمن روی ترین افراد نزد خدا کسی است که خدا او را به حال خود واگذاشته، تا از راه راست منحرف گردد و بدون راهنما برود. اگر به محصولات دنیا دعوت شود، سستی ورزد. گویا آنچه برای آن کار  می کند بر او واجب و آنچه نسبت به آن کوتاهی و تنبلی می کند از او نخواسته اند.