روح‌هایی سرگردان در کتابی به اسم انقلاب!

جشنواره شهید غنی پور این روزها دیگر به یکی از جشنواره های مهم ادبی تبدیل شده است، جشنواره ای که مرحوم امیرحسین فردی از پایه گذاران آن بود و یکی از تاکیدات وی همیشه بر این بود که جشنواره غنی پور مروج ادبیات سالم است.

در دو سال اخیر در این جشنواره کتاب هایی انتخاب می شوند که شاید با روح جشنواره تناقض داشته باشد.

در این دوره در حوزه انقلاب یکی از نامزدها کتاب "سرخ سفید" نوشته مهدی یزدانی خرم انتخاب شد، کتابی که جای حرف بسیار دارد؛ شاید انتخاب این کتاب در جشنواره های دیگر آنقدر به چشم نیاید اما در جشنواره ای که به اسم یک شهید نامگذاری شده است و برخواسته از دل یک مسجد است، انسان را متعجب می کند.

کتاب سرخ سفید سومین رمانِ مهدی یزدانی‌خُرّم است؛ رمانی که از یک باشگاهِ ورزشی کوچک در خیابانِ شانزده آذرِ تهران سالِ 1391 آغاز می‌شود و به سال 58 و اوایل انقلاب برمی گردد.

نویسنده در کتابش با محور قراردادن سال 57 و 58 روایت ها و شخصیت هایش را با هم ارتباط می دهد؛ مخاطب با خواندن کتاب به جای یک رمان انگار با داستان های کوتاه مواجه است و همین مخاطب را خسته می کند.

یک جور گزارش نویسی از وقایع را نویسنده با هم ادغام کرده است؛ یزدانی خرم در کتابش شخصیت هایی را به تصویر کشیده است که هیچ گونه نقشی در انقلاب نداشتند و برای مخاطب از زندگی این افراد قبل و بعد از انقلاب می گوید؛ شخصیت هایی که از بین مردم هستند اما انقلاب برایشان مفهومی ندارد.

داستان هایِ شخصیت ها به شدت بی هدف و سرگردان است و مخاطب هدف نویسنده را از داستان این آدم ها متوجه نمی شود.

کتاب "سرخ سفید" همین است داستانی با شخصیت هایی سرگردان و روح مانند که انقلاب 57 آن ها را به هم گرده زده است اما این کتاب نامزد جشنواره ای می شود که امیرحسین فردی آن را جشنواره ای پاک و با ادبیات سالم می دانست.

اینکه برگزارکنندگان جشنواره در دو سال اخیر اصرار دارند که همه طیفی را در بین برگزیده های خود داشته باشند، انسان را متعجب می کند.

مرحوم امیرحسین فردی یکی از معدود نویسندگانی بود که در فتنه 88 نظراتش را صریح بیان کرد و تاکید داشت: وقتی گرگ به آغل گوسفندان حمله کرده، طبیعی‌ترین عکس‌العمل یک انسان، حالا نه یک هنرمند، کشیدن فریاد است. سکوت در این شرایط چه معنایی می‌دهد؟ این گرگ فردا سراغ آغل شما هم خواهد آمد. چرا باید مشکلات شخصی را بهانه سکوت نابجای خود کنیم؟

فردا پشیمانی سودی نخواهد داشت. مگر ما چیزی به اسم بی‌طرفی هم داریم؟ در صحنه کربلا، بی‌طرف در همان طرف سپاه یزید بود و هیچ فرقی نداشت. البته کسی باور نمی‌کند بی‌طرفی برخی دوستان را. این فریب دادن خود است و بزرگ‌ترین زیان را همین دوستان خواهند کرد و درون خودشان خواهند شکست و یک نوع شرمندگی گریبان‌شان را خواهد گرفت که چرا ما اعلام خطر نکردیم و چرا فریاد نزدیم و الا رمان و داستان و شعر سرجای خودش هست.

سال گذشته مسئولان برگزاری جشنواره در مورد انتخاب هایی این چنینی گفتند جشنواره غنی پور برای همه است و نویسنده و ناشر در آن تاثیری ندارند ؛ بلکه داستان مهم است؛ حتی اگر داستان هم مهم باشد؛ باید دید این داستان و شخصیت هایش کجای انقلاب قرار دارند! که باید در چنین جشنواره ای به عنوان نامزد بخش انقلاب انتخاب شود.