دعای امام زین العابدین(ع) به هنگام صبح و شام چه بود؟

 

و کان مِن دعائِه علیه‏السلام عندَ الصَّباح وَالمَساءِ:

 

«دعا به وقت صبح و شام»:

 

اَلْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذى خَلَقَ اللَّیْلَ وَالنَّهارَ بِقُوَّتِهِ، وَ مَیَّزَ بَیْنَهُما بِقُدْرَتِهِ، وَ جَعَلَ لِکُلِّ واحِدٍ مِنْهُما حَدّاً مَحْدُوداً، وَاَمَداً مَمْدُوداً،

 

سپاس خداى را که به نیروى خود شب و روز را آفرید، و به قدرتش میان آن دو تفاوت قرار داد، و براى هر یک حدّى محدود و زمانى مشخص نهاد.

 

یُولِجُ کُلَّ واحِدٍ مِنْهُما فى صاحِبِهِ، وَ یُولِجُ صاحِبَهُ فیهِ، بِتَقْدیرٍ مِنْهُ لِلْعِبادِ فیما یَغْذُوهُمْ بِهِ، وَ یُنْشِئُهُمْ عَلَیْهِ.

 

هر یک را درون دیگرى فرو برد و بیرون آورد (از یکى بکاهد و به دیگرى بیفزاید)، و با این نظم دقیق روزى بندگان روزی و پرورش آنان را تأمین می کند. 

 

فَخَلَقَ لَهُمُ اللَّیْلَ لِیَسْکُنُوا فیهِ مِنْ حَرَکاتِ التَّعَبِ وَ نَهَضاتِ النَّصَبِ، وَ جَعَلَهُ لِباساً لِیَلْبَسُوا مِنْ راحَتِهِ وَ مَنامِهِ، فَیَکُونَ ذلِکَ لَهُمْ جَماماً وَ قُوَّةً، وَلِیَنالُوا بِهِ لَذَّةً وَ شَهْوَةً، وَ خَلَقَ لَهُمُ النَّهارَ مُبْصِراً لِیَبْتَغُوا فیهِ مِنْ فَضْلِهِ،

 

پس شب را براى بندگان آفرید تا در آن از حرکات رنج‏آور و فعالیت‏هاى آزاردهنده روز بیاسایند، و آن را پوششى قرار داد تا مردم در آن به آسایش دست یابند و خواب راحت کنند، و این همه سبب تجدید نشاط و نیروى ایشان گردد، و به لذت و کام دل رسند، و روز را بینایى‏بخشید تا در آن به جستجوى فضل حق برخیزند.

 

وَلِیَتَسَبَّبُوا اِلى‏ رِزْقِهِ، وَیَسْرَحُوا فى اَرْضِهِ طَلَباً لِما فیهِ نَیْلُ الْعاجِلِ مِنْ دُنْیاهُمْ، وَ دَرَکُ الْاجِلِ فى اُخْریهُمْ.

 

و به رزق و روزى او دست یابند، و در زمین او در پى سود گذراى دنیا و ادراک نفع دائمى آن جهان به راه افتند.

 

بِکُلِ ذلِکَ یُصْلِحُ شَاْنَهُمْ، وَ یَبْلُو اَخْبارَهُمْ، وَ یَنْظُرُ کَیْفَ هُمْ فى اَوْقاتِ طاعَتِهِ، وَ مَنازِلِ فُرُوضِهِ، وَ مَواقِعِ اَحْکامِهِ، لِیَجْزِىَ الَّذینَ اَسآؤُا بِما عَمِلُوا، وَ یَجْزِىَ الَّذینَ اَحْسَنُوا بِالْحُسْنى‏.

 

به واسطه تمام این امور کار ایشان را اصلاح فرماید، و اعمالشان را مى‏آزماید، و مى‏نگرد که به هنگام  طاعت، و اوقات بجا آوردن واجبات، و موارد احکام او چگونه‏اند؟ تا بدکاران را به جزاى عملشان و نیکوکاران را به مزد کردار نیکشان برساند.

 

اَللَّهُمَّ فَلَکَ الْحَمْدُ عَلى‏ ما فَلَقْتَ لَنا مِنَ الْاِصْباحِ، وَ مَتَّعْتَنا بِهِ مِنْ ضَوْءِ النَّهارِ، وَ بَصَّرْتَنا مِنْ مَطالِبِ الْاَقْواتِ، 

 

بارالها  پس تو را سپاس که پرده سیاه شب را به نور صبح شکافتى، و ما را از روشنى روز بهره‏مند ساختى، و در راه فراهم آوردن روزى بینافرمودى.

 

وَ وَقَیْتَنا فیهِ مِنْ طَوارِقِ الْافاتِ. اَصْبَحْنا وَاَصْبَحَتِ الْاَشْیآءُ کُلُّها بِجُمْلَتِها لَکَ: سَمآؤُها وَ اَرْضُها، وَ ما بَثَثْتَ فى کُلِّ واحِدٍ مِنْهُما، ساکِنُهُ وَ مُتَحَرِّکُهُ، وَ مُقیمُهُ وَ شاخِصُهُ، وَ ما عَلافِى الْهَوآءِ، وَ ما کَنَّ تَحْتَ الثَّرى‏، اَصْبَحْنا فى قَبْضَتِکَ، یَحْوینا مُلْکُکَ وَ سُلْطانُکَ، وَ تَضُمُّنا مَشِیَّتُکَ، وَ نَتَصَرَّفُ عَنْ اَمْرِکَ، وَ نَتَقَلَّبُ فى تَدْبیرِکَ، لَیْسَ لَنا مِنَ الْاَمْرِ اِلاّ ما قَضَیْتَ، وَ لا مِنَ الْخَیْرِ اِلاّ ما اَعْطَیْتَ.

 

و از پیشامدهاى خطرناک آفات حفظ نمودى. شب را به صبح رساندیم و تمام آفریدگان جملگى پاى در میدان صبح نهادند: آسمان و زمین، و آنچه در این دو پراکنده‏اى، ساکن و جنبنده، ایستاده و رونده، و هر چه در هوا بالا رفته، و آنچه در زمین پنهان شده، همه و همه در سراپنجه قدرت تو به صبح رسیدیم، در حالى که سلطنت و پادشاهى تو ما را فراگرفته، و مشیّت تو ما را تحت پوشش گرفته، و به فرمان تو در کارها تصرف مى‏کنیم، و در عرصه تدبیر تو در حرکتیم، به غیر آنچه فرمان تو بر آن رفته کارى نتوانیم، و جز آنچه تو بر ما بخشى خیرى به ما نمى‏رسد.

 

وَ هذا یَوْمٌ حادِثٌ جَدیدٌ، وَ هُوَ عَلَیْنا شاهِدٌ عَتیدٌ، اِنْ اَحْسَنَّا وَدَّعَنا بِحَمْدٍ، وَ اِنْ اَسَأْنا فارَقَنا بِذَمٍّ. 

 

امروز روزى جدید و  تازه است، و او بر ما شاهدى حاضر است، اگر خوبى کنیم ما را سپاس گویان ترک کند، و اگر بدى کنیم نکوهش‏کنان از ما جدا گردد.

 

اَللَّهُمَّ صَلِّ عَلى‏ مُحَمَّدٍ وَ الِهِ، وَارْزُقْنا حُسْنَ مُصاحَبَتِهِ، وَاعْصِمْنا مِنْ سُوءِ مُفارَقَتِهِ بِارْتِکابِ جَریرَةٍ، اَوِاقْتِرافِ صَغیرَةٍ اَوْ کَبیرَةٍ، وَ اَجْزِلْ لَنا فیهِ مِنَ الْحَسَناتِ، وَاَخْلِنا فیهِ مِنَ السَّیِّئاتِ،وَامْلَأْ لَنا ما بَیْنَ طَرَفَیْهِ حَمْداً وَ شُکْراً وَ اَجْراً وَ ذُخْراً وَ فَضْلاً وَ اِحْساناً.

 

بار خدایا! بر محمد و آلش درود فرست، و حُسن همنَفَسى با این روز را روزى ما گردان، و ما را از سوء مفارقتش به خاطر ارتکاب گناه، یا کسب معصیت کوچک و بزرگ حفظ فرما، و بهره ما را از خوبیها در آن سرشار کن، و ما را در این روز از زشتى‏ها پیراسته نما، و از ابتدا تا پایان آن را براى ما از حمد و شکر و اجر و اندوخته آخرتى و فضل و احسان پر ساز.

 

اَللَّهُمَّ یَسِّرْ عَلَى الْکِرامِ الْکاتِبینَ مَؤُونَتَنا، وَامْلَأْ لَنا مِنْ حَسَناتِنا صَحآئِفَنا، وَ لاتُخْزِنا عِنْدَهُمْ بِسُوءِ اَعْمالِنا.

 

الهى زحمت ما را (به سبب تقوا و پرهیز از گناه) بر فرشتگان نویسنده اعمال آسان ساز، و پرونده کردارمان را از حسنات سرشار فرما، و ما را نزد آن فرشتگان به کردارهاى زشت و ناهنجارمان رسوا مساز.

 

اَللَّهُمَّ اجْعَلْ لَنا فى کُلِّ ساعَةٍ مِنْ ساعاتِهِ حَظّاً مِنْ عِبادِکَ، وَ نَصیباً مِنْ شُکْرِکَ، وَ شاهِدَ صِدْقٍ مِنْ مَلآئِکَتِکَ.

 

خداوندا در هر ساعت از ساعت‏هاى روز بهره‏اى از مقامات بندگان خاصت، و نصیبى از شکرت، و گواه صدقى از ملائکه‏ات براى ما قرار بده.

 

اَللَّهُمَّ صَلِّ عَلى ‏ مُحَمَّدٍ وَ الِهِ، وَاحْفَظْنا مِنْ بَیْنِ اَیْدینا وَ مِنْ خَلْفِنا وَ عَنْ اَیْمانِنا عَنْ شَمآئِلِنا، وَ مِنْ جَمیعِ نَواحینا، حِفْظاً عاصِماً مِنْ مَعْصِیَتِکَ، هادِیاً اِلى‏ طاعَتِکَ، مُسْتَعْمِلاً لِمَحَبَّتِکَ.

 

بارالها بر محمد و آلش درود فرست، و ما را از پیش روی و پشت‏سر و از طرف راست و از جانب چپ و از همه طرف حفظ فرما، حفظى که ما را از معصیت تو بازدارد، و به طاعتت راه نماید، و ما را به کار عشق و محبتت گیرد.

 

اَللَّهُمَّ صَلِّ عَلى‏ مُحَمَّدٍ وَالِهِ، وَ وَفِّقْنا فى یَوْمِنا هذا وَلَیْلَتِنا هذِهِ وَفى جَمیعِ اَیَّامِنا لِاسْتِعْمالِ الْخَیْرِ، وَ هِجْرانِ الشَّرِّ، وَ شُکْرِ النِّعَمِ، وَاتِّباعِ السُّنَنِ، وَ مُجانَبَةِ الْبِدَعِ، وَالْاَمْرِ بِالْمَعْرُوفِ، وَالنَّهْىِ عَنِ الْمُنْکَرِ، وَ حِیاطَةِ الْاِسْلامِ، وَانْتِقاصِ الْباطِلِ وَاِذْلالِهِ، وَ نُصْرَةِ الْحَقِّ وَاِعْزازِهِ، وَ اِرْشادِ الضّآلِّ، وَ مُعاوَنَةِ الضَّعیفِ، وَ اِدْراکِ اللَّهیفِ.

 

بارخدایا! بر محمد و آلش درود فرست، و ما را در این روزمان و در این شبمان و در تمام ایّاممان براى انجام خیر، و دورى از شر، و شکر نعمت‏ها، و پیروى سنّت‏ها، و دورى از بدعتها، و امر به معروف، و نهى از منکر، و پاسدارى اسلام، و عیب‏جوئى از باطل و خوار ساختن آن، و یارى حق و گرامیداشت آن، و ارشاد گمراه، و یارى ناتوان، و پناه‏دادن به ستمدیده موفق بدار.

 

اَللَّهُمَّ صَلِّ عَلى‏ مُحَمَّدٍ وَالِهِ، وَاجْعَلْهُ اَیْمَنَ یَوْمٍ عَهِدْناهُ، وَاَفْضَلَ صاحِبٍ صَحِبْناهُ، وَ خَیْرَ وَقْتٍ ظَلِلْنا فیهِ.

 

بارالها بر محمد و آلش درود فرست، و امروز را فرخنده‏ترین روزى قرار بده که تاکنون یافته‏ایم، و کامل‏ترین رفیقى که با او همراه بوده‏ایم، و بهترین زمانى که در آن بسر برده‏ایم.

 

وَاجْعَلْنا مِنْ اَرْضى‏ مَنْ مَرَّ عَلَیْهِ اللَّیْلُ وَالنَّهارُ مِنْ جُمْلَةِ خَلْقِکَ، اَشْکَرَهُمْ لِما اَوْلَیْتَ مِنْ نِعَمِکَ، وَ اَقْوَمَهُمْ بِما شَرَعْتَ مِنْ شَرآئِعِکَ، وَ اَوْقَفَهُمْ عَمّا حَذَّرْتَ مِنْ نَهْیِکَ.

 

و ما را از خشنودترین کسان از جمله بندگانت قرار ده که شب و روز بر ایشان گذشته، شاکرترین ایشان در مقابل نعمت‏هائى که عنایت فرموده‏اى، و پایدارترین ایشان به شریعت‏هایى که پدید آورده‏اى، و خویشتن‏دارترین ایشان از نافرمانیهایى که از آنها بیم داده‏اى.

 

اَللَّهُمَّ اِنّى اُشْهِدُکَ وَ کَفى‏ بِکَ شَهیداً، وَاُشْهِدُ سَمآءَکَ وَ اَرْضَکَ وَ مَنْ اَسْکَنْتَهُما مِنْ مَلائِکَتِکَ وَ سآئِرِ خَلْقِکَ فى یَوْمى هذا وَ ساعَتى هذِهِ وَلَیْلَتى هذِهِ وَ مُسْتَقَرّى هذا، اَنّى اَشْهَدُ اَنَّکَ اَنْتَ اللَّهُ الَّذى لا اِلهَ اِلاّ اَنْتَ، قآئِمٌ بِالْقِسْطِ، عَدْلٌ فِى الْحُکْمِ، رَؤُوفٌ بِالْعِبادِ، مالِکُ الْمُلْکِ، رَحیمٌ بِالْخَلْقِ، وَ اَنَّ مُحَمَّداً عَبْدُکَ وَ رَسُولُکَ وَ خِیَرَتُکَ مِنْ خَلْقِکَ، حَمَّلْتَهُ رِسالَتَکَ فَاَدّاها، وَ اَمَرْتَهُ بِالنُّصْحِ لِاُمَّتِهِ فَنَصَحَ لَها.

 

بارالها من تو را شاهد مى‏گیرم و تو ما را بسنده گواهى هستى، و گواه و شاهد مى‏گیریم آسمان و زمینت را و همچنین ملائکه و دیگر آفریدگانت را که در زمین و آسمان مسکن داده‏اى در این روز و این ساعت و این شب و این جایگاه که من در آن قرار دارم که من شهادت مى‏دهم که همانا تویى خدایى که جز تو خدایى نیست، برپا دارنده عدل، عادل در حکم، مهربان به بندگان، دارنده سراسر جهان هستى، رحیم بر تمام خلق هستى، و شهادت مى‏دهم که محمد بنده و فرستاده و برگزیده تو از میان تمام مردم است، آن که رسالتت را بر عهده‏اش گذاشتى و او آن را به خوبى به انجام رساند، و او را به خیرخواهى امّتش فرمان دادى پس براى آنان خیرخواهى نمود.

 

اَللَّهُمَّ فَصَلِّ عَلى‏ مُحَمَّدٍ وَالِهِ اَکْثَرَ ما صَلَّیْتَ عَلى‏ اَحَدٍ مِنْ خَلْقِکَ، وَ اتِهِ عَنّا اَفْضَلَ ما اتَیْتَ اَحَداً مِنْ عِبادِکَ، وَاجْزِهِ عَنّا اَفْضَلَ وَ اَکْرَمَ ماجَزَیْتَ اَحَداً مِنْ اَنْبِیآئِکَ عَنْ اُمَّتِهِ، اِنَّکَ اَنْتَ الْمَنّانُ بِالْجَسیمِ، الْغافِرُ لِلْعَظیمِ، وَ اَنْتَ اَرْحَمُ مِنْ کُلِّ رَحیمٍ.

 

بارالها پس بر محمد و آلش درود فرست بیش از آنچه که بر هر یک از دیگر آفریدگانت درود فرستاده‏اى، و از سوى ما بهترین چیزی را که به یکی از بندگانت دادی به او بده، و از جانب ما کاملترین و بهترین پاداشی را که به کسی از انبیائت از جانب امتش داده ای به او عنایت فرما، زیرا که تویی بسیار بخشنده نعمت بزرگ، و بخشاینده گناه سترگ، و تو از هر مهربانی، مهربان تری.

 

فَصَلِّ عَلى‏ مُحَمَّدٍ وَ الِهِ الطَّیِّبینَ الطّاهِرینَ الْاَخْیارِ الْاَنْجَبینَ.

 

پس درود فرست بر محمد و آلش که پاکیزگان و پاکان و نیکوکاران و سرآمد تمام برگزیداگانند.