«بادیگارد» را ورق بزنید!
کتاب هنری (آرت‌بوک) فیلم سینمایی «بادیگارد» چندی قبل به همت سازمان هنری رسانه‌ای اوج رونمایی شد. اثری که شاید به نوعی نخستین نمونه داخلی چنین پروژه‌ای باشد.
برای ترجمه آرت‌بوک پیشنهاد دادند کتاب «نگاره» یعنی کتاب تصویر. بله سینما تصویر است، ولی این یک مفهوم کلی‌است. سینما ملغمه‌ای هفت جوشی است از همه هنرها. از ادبیات، معماری، رقص، موسیقی، نقاشی، نمایش و... که وقتی ادغام می‌شود، نام سینما می‌گیرد و دیگر نمی‌شود اجزای آن را یکی یکی جدا کرد.
پس «کتاب‌نگاره» شاید تعریف جامع باشد، ولی مانع ورود تعبیرات دیگر نیست و عملا خطا می‌رود. فرنگی‌ها نامش را گذاشته‌اند آرت‌بوک. ترجمه تحت‌اللفظی‌اش یعنی «کتاب هنر» یا «هنرکتاب». هنر شامل همه هنرها می‌شود و محدود به تصویر صرف نیست. پس عجالتا همان اسم فرنگی را بپذیریم تا بعد.
این توضیح را بهانه کردم تا بگویم که این عرصه، میدان تازه‌ای برای سینمای ایران است و هنوز نوزادی متولد نشده که نام‌گذاری شایسته‌ای صورت گرفته باشد. بپذیریم که این آغاز می‌تواند چالش‌هایی به‌دنبال داشته‌باشد، اما خوشوقتیم که ما آغازگر آن هستیم. برای خلق این کتاب بیش از 6 ماه زمان صرف شد. طی این زمان تیمی 8 نفره، اهل ذوق و هنر و کاربلد در تهیه نوشته‌های متن، عکس‌ها، خلق تصاویر جدید، طراحی، صفحه‌آرایی و ویرایش عکس‌ها گام به گام و در کنار هم محتوای کتاب را تهیه و آماده عرضه کردند.
گام اول: مطالعه و مشاوره
با توجه به نبود الگوی مناسب داخلی، تیم تولید بیش از 40 آرت‌بوک بین‌المللی را مورد بازبینی دقیق قرار داد. سعی بر آن شد که حاصل کتاب، انتقال تجربه منحصربه‌فرد بادیگارد برای مخاطبان، قابلیت آموزشی داشته باشد. این دوره بیش از یک ماه زمان برد و 15 جلسه گفت‌وگو صرف رسیدن به نقشه راهی دقیق برای طراحی استخوان‌بندی کتاب شد.
مشورت با عوامل هنری فنی_هنری مانند مسوول جلوه‌های ویژه میدانی، جلوه‌های ویژه دیجیتالی، طراحی گریم، طراحی لباس و عوامل دیگر از مراحلی بود که برگزار شد. در این مرحله بیش از 30 ساعت گفت‌وگو با عوامل گوناگون فیلم صورت گرفت تا شیوه استفاده از محتوای تصویری مربوط به هر بخش مشخص شود.
گام دوم : آنچه داشتیم
در آرت‌بوک بیش از یک هزار تصویر مستقل یا درهم ادغام شده استفاده شده‌است. البته در کنار آن، مجموعه مکتوبات نیز جمع‌آوری شدند که شرح آنها چنین است؛
الف: عکس‌ها
بیش از 5 هزار تصویر صحنه و پشت صحنه فیلم بادیگارد از زمان پیش تولید مورد بازبینی قرار گرفت و در نهایت یک هزار فریم برای چاپ در کتاب انتخاب شد.
ب: فیلم‌های پشت صحنه
برای تکمیل تصاویر، بیش از 300 ساعت فیلم پشت صحنه مورد بازبینی قرار گرفت و از دل آن 1000 فریم عکس نیز به شیوه (اسکرین شات) استخراج شد که البته تعداد محدودی از آنها در نسخه نهایی کتاب جای گرفت.
ج: نسخه اصلی فیلم
عکس‌برداری 500 فریم از نسخه اصلی فیلم با کیفیت مستر (Image Sequence)«DPX» برای تکمیل تصاویر به انجام رسید.
د: طرح‌های اِستُوری بورد(فیلم نامه مصور) و کانسِپت(تصویرِمفهوم).
برای فیلم بادیگارد بیش از 500 تصویر استوری‌بورد و کانسپت طراحی شده‌بود. در این کتاب از تمامی این طرح‌ها استفاده شده‌است.
هـ : فیلمنامه و دست‌نوشته‌های کارگردان
کارگردان اثر در مرحله شکل‌گیری فیلمنامه و سپس در زمان تولید نگاهش را به شکل منظمی مکتوب کرده‌بود. تیم تولید با اجازه کارگردان به این نوشته‌ها دسترسی پیدا کرد و در روند تولید کتاب از آنها بیشترین استفاده را برد.
گام سوم: خلق جدید
الف: خلق طرح‌های جدید اِستُوری بُورد و کانسِپت
سفارش مجدد به طراح ِاستُوری بُورد و کانسِپت و ویرایش طرح‌های قبلی با توجه به نیازهای کتاب، یکی از بخش‌های مهم کار به‌شمار می‌آمد که انجام شد.
ب: ادغام و خلق تصاویر جدید
براساس نیازهای تصویری کتاب بیش از 200 تصویر جدید که حاصل ادغام تعداد زیادی تصاویر دیگر بودند، تهیه شد.
ج: نگارش متن توصیفی
این مرحله برخلاف تصور اولیه ما وقت زیادی گرفت. نوشتن متنی متناسب با حال و هوای ذوقی فیلم بادیگارد، قلم و ادبیات خاصی طلب می‌کرد. قبل از نگارش متن کتاب لازم بود نویسنده با محتوای فیلم آشنا می‌شد. برای این مرحله بیش از 500صفحه از شرح تحقیقات فیلمنامه، بیش از 15 ساعت گفت‌وگوی کارگردان در فیلم‌های پشت صحنه، 4 ساعت گفت‌وگو با کارگردان، مطالعه فیلمنامه، مطالعه گزارش‌های روزانه شخصی کارگردان از بدو شکل‌گیری فیلم به انجام رسید. در نهایت متن اولیه کتاب پس از صرف زمان یک ماهه تهیه شد؛ اما با توجه به نظارت و حساسیت کارگردان که در تمامی مراحل، بخصوص این مرحله حساسیت ویژه داشتند، این متن چهار بار بازنویسی اساسی شد.
گام چهارم: تولد آرت‌بوکِ بادیگارد
اراده تیم سازنده برآن بود که چینش عکس و صفحه‌آرایی کتاب به گونه‌ای باشد که فرم و ساختار گرافیکی صفحات تکراری نشود. بنابراین سلیقه، صفحه‌آرایی هر بخش زمانی طولانی و بیشتر از استانداردهای مرسوم به خود اختصاص داد. برای صفحه‌آرایی این کتاب بیش از 5 ماه زمان صرف شد. در این مرحله جلسات کاری با حضور سرپرست تیم، مدیر هنری، صفحه‌آرا و نویسنده برگزار می‌شد.
در این مرحله بیش از 10 نمونه جلد مختلف برای کتاب طراحی شد و در نهایت نسخه پایانی پس از برگزاری جلسات عمومی با حضور تمامی عوامل تولید آرت‌بوک مشخص شد.
تیم تولید کتاب برای دستیابی به نظر کارشناسان نسخه اولیه را در اختیار 10 نفر از اهل فن قرار داد. در این جمع چهار ویراستار حرفه‌ای و اهل قلم، سه روزنامه‌نگار و سه ناشر با سابقه فرهنگی حضور داشتند. در نهایت نظرات آنها به همراه دیدگاه‌های کارگردان و تهیه‌کننده جمع‌بندی و در نسخه نهایی اعمال شد. با توجه به حجم بالای کارگرافیکی صورت گرفته روی کتاب همزمان با طی شدن مراحل صفحه‌بندی و پیش از ویرایش نهایی عکس‌های کتاب، دو ناظر حرفه‌ای چاپ به‌عنوان مشاور به تیم اضافه شدند.
گام پنجم: عرضه کتاب
اکنون آرت‌بوک فیلم سینمایی بادیگارد آماده شده‌است. این کتاب به گواه ناظران صاحب نظر، یک اقدام منحصر به فرد هنری به شمار می‌آید. نخستین گام جدی و حرفه‌ای در این مسیر طی نشده‌است. این کتاب تکریم تلاش جمعی، برای خلق یک اثر فاخر سینمایی است. احترام به هنر سینمای متعهد آرمانگراست.
عرضه این کتاب (مثل خود فیلم که اکران آن بسیار کلیدی و حیاتی بود و خوشبختانه قریب بر یک میلیون بیننده را راهی سینما کرد) در دنیای نشر، ظرایفی می‌طلبد تا کتابخانه‌ها و دوستداران واقعی هنرسینما از وجود این کتاب مطلع شوند. تیم تولید این کتاب دل نگران و البته امیدوار به فضل خدا، پُست خود را ترک کرده و این کتاب را به عزیزان نشر می‌سپارد.
باشد که خدا راضی شود.
اسماعیل حاتمی‌کیا
سرپرست تیم تولید آرت‌بوک فیلم بادیگارد
ارسال نظر