انتظارات هنرمندان از صالحی امیری

 سیدرضا صالحی‌امیری، وزیر پیشنهادی دکتر روحانی برای پست وزیر ارشاد روز گذشته در رأی‌گیری مجلس شورای اسلامی توانست به عنوان دومین وزیر دولت یازدهم برای وزارت ارشاد اسلامی رأی اعتماد بگیرد. ورود صالحی‌امیری به وزارت ارشاد، همراه با انتظاراتی است که هنرمندان و اهالی فرهنگ از وزیر ارشاد خواهند داشت. «جوان» در گفت‌و‌گو با هنرمندان هنرهای نمایشی، تجسمی و سینما نظرات آنها و انتظارات‌شان را از وزیر جدید جویا شده است. 

انتظارات هنرمندان تئاتر از وزیر ارشاد

قطب‌الدین صادقی، کارگردان تئاتر درباره انتظارات هنرمندان حوزه هنرهای نمایشی از وزیر جدید ارشاد به «جوان» می‌گوید: انتظارات ما از وزیر آتی چهار چیز است؛ «امنیت، رفاه، آزادی و امکان خلاقیت». آزادی یعنی دم به ساعت کار‌ها را تعطیل نکنند، رفاه یعنی هنرمندان از حداقل معیشت برخوردار شوند و امکان پرداختن به کارشان را داشته باشند و امکان خلاقیت برای اینکه نمی‌توان برای تخیل چارچوب قائل شد، باید دست هنرمندان را برای ایجاد خلاقیت باز بگذارند.

این کارگردان تئاتر می‌افزاید: از ابتدای انقلاب تاکنون فقط دو سالن تئاتر ساخته شده، در صورتی که برای ایجاد خلاقیت نیازمند محلی برای تمرین و اجرا هستیم. اگر همه اینها تأمین شود دارای جامعه‌ای فرهنگی، پویا و خلاق خواهیم بود. 

باید‌ها و نباید‌های وزیر ارشاد در سینما

علیرضا رئیسیان، کارگردان سینما، در گفت‌و‌گو با «جوان» درباره انتظاراتی که اهالی سینما از وزیر جدید ارشاد خواهند داشت، ترجیح داد صحبت‌هایش را در قالب مخلوطی از شوخی و جدی بیان کند که قطعاً اهالی سینما به آنچه وی به کنایه گفته است، آگاهند. رئیسیان می‌گوید: وزیر ارشاد نباید برخی از کارها را اصلاً انجام دهد از جمله اینکه نباید اصلاً در کوچک کردن سازمان عریض و طویل دولتی در فرهنگ هیچ دخالتی کند. در تغییر مدیران خبره و کار‌آزموده و حساب پس داده نباید تعجیل کند. در سپردن کار‌ها به اهالی نخبه سینما نباید شتاب کند. در گرفتن امتیازات رانتی از رانتخواران نباید مداخله کند و بگذارد امور مانند سال‌های گذشته پیش برود. اصلاً نباید دوستانی را که رانت‌های سیاسی در سینما دارند، برنجاند. باید همه فیلم‌های منتقدانه و اندیشمندانه را کنار بگذارد و جلوی تولیدشان را بگیرد. 

باید به تمام عوامل و مدیرانی که طی سال‌های سال طوری عمل کرده‌اند که فقط مدیران بالاسری راضی شوند، اعتماد کند و فقط با آنها مشورت کند و حرف آن رانتخوار‌ها را گوش کند. اصلاً نباید برنامه‌های قبلی و قدیمی را تغییر دهد و باید با همان‌ها کار کند. از سپردن کار به دلسوزان واقعی سینما خودداری کند. 

در تولید فیلم‌های سفارشی حتماً اهمیت به خرج دهد و کارها را به کسانی بسپارد که اصلاً کارهای شایسته‌ای نداشته‌اند ولی در تمام دولت‌ها کار داشته و به آنها فاخر می‌گویند. باید کاری کند که فیلم‌های تجاری و فیلم‌هایی که صرفاً برای تجارت ساخته شده‌اند اکران خوب و شایسته داشته باشند. 

نباید زیاد فیلم‌های نخبه‌گرا و با ارزش را تحویل بگیرد. باید فقط به حرف همان گروهی که دارای قدرت هستند و معاونان و مدیران را به وی سفارش می‌کنند گوش دهد. در این صورت وزیر خوب و پایداری خواهد بود و آب از آب تکان نخواهد خورد، مانند آنچه در 30 سال گذشته رخ داده است. 

رئیسیان در ادامه این بخش را نیز به عنوان بخش جدی سخنانش بیان می‌کند و می‌گوید: اگر وزیر می‌خواهد کاری کند باید مصوبه دولت را در به رسمیت شناختن صنعت سینمای ایران به دست آورد و کاری کند که به جای فرهنگ دولتی دارای دولتی فرهنگی باشیم و به جای آنکه تصمیمات سیاسی روی فرهنگ تأثیر بگذارد این فرهنگ باشد که سیاست را تحت تأثیر قرار دهد. 

وزیر ارشاد باید هنرمند باشد

کیومرث قورچیان، نقاش پیشکسوت به عنوان نماینده اهالی هنرهای تجسمی، در گفت‌و‌گو با «جوان» درباره انتظارات هنرمندان هنرهای تجسمی می‌گوید: قبل از اینکه بخواهم انتظارات هنرمندان را از وزیر ارشاد بگویم باید درباره خود هنر صحبت کنم. نمی‌دانم چرا در تغییر نام وزارت فرهنگ و هنر به وزارت فرهنگ و ارشاد، هنر را حذف کردند.

کسانی که این کار را کردند باید پاسخگو باشند. هنر نیاز جامعه است و جایگاه آن همیشه در موقعیت خوبی بوده است. هنر زبانی جهانی دارد. باید دید که آثاری مثل نقاشی چقدر در این زبان تأثیرگذار یا تأثیر پذیرند. هنر در حل و فصل مسائل اجتماعی تأثیرگذار است و مسئولان فرهنگی و به‌خصوص وزیر ارشاد باید از کسانی باشند که بتوانند این تأثیر را ایجاد کنند. باید انرژی‌ها و استعداد‌های نو در هنر را کشف کنند. هنر امروزه حتی در پزشکی و روانپزشکی نیز مؤثر است.

دیپلماسی هنر را ما دست کم گرفته‌ایم، در حالی که یکی از سیاستمداران مشهور خارجی وقتی مصاحبه می‌کند در پشت سرش تابلویی از هنرمند مشهور کشورشان قرار می‌دهد و به این نحو هنر کشورش را به جهان نشان می‌دهد. متأسفانه سیاستمداران ما از هنر سر‌رشته‌ای ندارند و اگر بخواهند اثری هنری برای هدیه بخرند می‌روند سراغ خوشنویسی در حالی که خوشنویسی در میان هنرهای هفتگانه حضور ندارد و صرفاً یک تبحر است. سیاستمداران در زمانی که در مراسمی هنرمندان را دعوت می‌کنند تلاش می‌کنند تا در کنار بازیگران سینما قرار بگیرند و با آنها عکس بگیرند در صورتی که یک نقاش ممکن است در خلوت خودش کاری را خلق کند که ارزشش بسیار زیاد باشد. 

ما در کشوری زندگی می‌کنیم که آیت‌الله جوادی‌آملی دارد که وقتی درباره هنر نقاشی صحبت می‌کند، آنقدر مسلط است که گویا هزار سال نقاش بوده است یا آدمی داریم مانند استاد دیانی که در حوزه فلسفه هنر صاحبنظر است حتی پروفسور پارسا، فوق‌تخصص مغز و اعصاب را داریم که به هنر نقاشی می‌پردازد. از این دست آدم‌ها زیاد داریم ولی سیاستمدار اهل هنر نداریم. باید کسی وزیر ارشاد شود که شناخت کافی از هنر داشته باشد. متأسفم که برخی از افراد با گل و طبیعت و دریا ارتباط برقرار می‌کنند اما با تابلوی نقاشی آنها ارتباطی برقرار نمی‌کنند. وزیر ارشاد ما باید کسی باشد که علاقه‌مند به سرمایه‌گذاری روی صنعت هنر باشد و روی هنرمندانی سرمایه‌گذاری کند که خلاق هستند نه کسانی که کارشان جعل کردن و کپی‌کاری باشد. 

«جوان» در آینده نیز نظرات هنرمندان دیگر حوزه‌های فرهنگ و هنر را درباره انتظارات‌شان از آقای صالحی امیری در دوره تصدی وزارت ارشاد جویا خواهد شد.