پیرو خط رهبری، رنگ عوض نمی‌کند

 

به محض ورود محمدحسن فرح‌بخشیان، آیت‌الله می‌گوید: «این ژولیده‌مو را دیگر کجا آوردید؟» خودش می‌گفت: از آنجا تخلص ژولیده را برای خودم برگزیدم. در حقیقت این تخلص زیبنده‌اش بود، چرا که واقعا سر و مویی ژولیده داشت. شاید خودش می‌خواست اینگونه طریق شاعری و عاشقی در پیش گیرد... .

 

حسین قرایی دبیر سلسله نشست‌های شب شاعر در یادداشتی که پیش‌تر برای ژولیده نیشابوری نوشته، از زبان او خاطره سرودن شعری برای اباعبدالله را اینطور روایت می‌کند: بعد از انقلاب، من و چند نفر از شاعران را به سازمانی فرهنگی دعوت کردند و گفتند هرکس با توجه به این تصویر خانه کعبه که پارچه مشکی روی آن انداخته شده است شعری بگوید، هدیه او زیارت خانه خدا خواهد بود. چند نفر از شاعران سرودند و به دل آنها ننشست و من عاشقانه گفتم:

«عالم همه مست از گل رخسار حسین است

ذرات جهان در عجب کار حسین است

دانی که چرا خانه حق گشته سیه‌پوش

یعنی که خداوند عزادار حسین است

تا هست جهان هست به فرمان الهی

جبریل امین حاجب دربار حسین است

جن و ملک و حور و پری در طلب فیض

مامور پذیرایی زوار حسین است

دانی که خرید از دل و جان جان جهانی

با دادن جانی به جهان کار حسین است

سرمایه آزادگی و مردی و غیرت

از کوشش و از همت و پیکار حسین است

آن سَر، که شود شافع ما نزد خداوند

آن سر، سر پر نور و گهربار حسین است

نی بندگی کس کن و نی بنده کس باش

کاین پند گرانمایه ز گفتار حسین است

هرکس به جهان گشته گرفتار نگاری

عمری است که ژولیده گرفتار حسین است» و ارمغان من زیارت خانه خدا شد.  بیشتر اشعار ژولیده با تکیه بر ارزش‌ها و فضیلت‌ها و ارجمندی‌هایی از این دست همراه است. از این شاعر موفق عاشورایی نوحه‌های قابل تحسینی مشاهده می‌شود که از تورق کتاب‌هایش مثل؛ لاله‌های خونین، ارمغان اهل بیت(ع)، کشتیبان، جلوه‌گاه عشق، حماسه‌سازان قرون،‌‌ ای چشم‌ها بگریید، چه کنم دلم می‌سوزد و... این مهم جلوه می‌کند.

 

 

چیره‌دستی و توانمندی ژولیده در ساده و روان سرودنش خلاصه می‌شود و از همین دریچه است که شعرهایش مورد اقبال مردم واقع شده و در اکثر محافل حسینی در اقصی نقاط کشور دیده می‌شود و مداحان اهل بیت(ع)، اشعار او را می‌خوانند. ویژگی قابل اعتنای ژولیده، توجه ژولیده به رخدادهای دور و برش است. او از انقلاب اسلامی، دفاع‌مقدس و اتفاقات اجتماعی- سیاسی غافل نمی‌شود. در روزهای ابتدایی انقلاب، مردم او را سردست می‌گرفتند و او شعارهای انقلابی می‌ساخت و در یکی از همین تظاهرات‌ها بود که ترور می‌شود.

نمونه‌ای از این اشعار، رباعی معروفی است که در پی می‌آید:

«خنجر آب دیده را رنگ عوض نمی‌کند

چهره انقلاب را جنگ عوض نمی‌کند

بگوی با منافقین به کوری دو چشم‌تان

پیرو خط رهبری رنگ عوض نمی‌کند»

(ای چشم‌ها بگریید ص336)

بیست‌ونهمین مراسم شب شاعر در پاسداشت مقام ادبی و هنری مرحوم ژولیده نیشابوری در نخلستان سازمان هنری رسانه‌ای اوج برگزار شد.

به گزارش «وطن امروز» در این مراسم که با حضور اهالی شعر و ادب و چهره‌های سرشناس فرهنگی ادبی کشور برگزار شد در ابتدا رضا اسماعیلی گفت: گاهی اوقات سواد دانشگاهی، حجاب می‌شود و انسان را دچار تکلف می‌کند. و ممکن است این حجاب او را از مسیر حقیقت بندگی و راستی بازدارد. شاید بشود گفت انسان باید ظرف بزرگی داشته باشد تا بتواند از حکمت الهی بهره‌مند شود و مرحوم ژولیده نیشابوری این ظرفیت را داشت تا میزبان عنایت الهی شود و این آثار ماندگار و فاخر را از خود به جای بگذارد.

 

چنانکه می‌توانیم بگوییم آثار ایشان موجب افتخار ادبیات آیینی ماست. این منتقد ادبی در ادامه گفت: اشعار مرحوم ژولیده از زبانی سالم، ارزشمند و فاخر بهره می‌برد و با مضمون به دور از کژتابی آن می‌توان گفت مهر تایید روح‌القدس بر پیشانی این اشعار خورده شده است.

 

اسماعیلی تصریح کرد: متاسفانه گاهی اوقات شعرهایی را به نام شعر اهل بیت می‌شنویم که به هیچ‌وجه شایسته این نام و این فرهنگ نیستند ولی اشعار برخی شعرای آیینی پویا و روشنگر است و به وضوح انسان را به قیام علیه ظلم، زشتی و پلشتی فرامی‌خواند که افرادی نظیر استاد حبیب‌الله چایچیان و مرحوم ژولیده نیشابوری از این دست شعرای آیینی هستند. 

 

در ادامه این مراسم حسین اسرافیلی ضمن انتقاد به برخی اشعار سطحی و سخیفی که به نام شعر آیینی و اهل بیتی در حال حاضر خوانده می‌شود، گفت: متاسفانه برخی اشعار سبک و سخیف است که نه تنها فاقد ارزش ادبی است بلکه به لحاظ تاریخی نیز محل اشکال بوده و اشکالات عمده تاریخی دارد ولی کسانی نظیر مرحوم ژولیده هم بوده‌اند که دارای زبان سالم بوده و فاخر و ارزشمند به حساب می‌آیند.

اسرافیلی ادامه داد: گاهی گفته می‌شود زبان ساده در شعر باعث جذب مخاطب عام می‌شود ولی این افراد توجه ندارند که این کار موجب تنزل سلیقه مخاطب می‌شود و مخاطب نشان داده نسبت به اشعار فاخر نیز اقبال زیادی دارد، همانگونه که بعد از قرن‌ها هنوز هم اشعار حافظ را می‌خوانند و از آن لذت می‌برند. این شاعر تصریح کرد: اشعار مرحوم ژولیده نیشابوری در حوزه نوحه‌ها و اشعار متناسب با مجالس اهل بیت دارای جایگاه ویژه است و این به دلیل زبان سالم و فاخر و استنادات تاریخی دقیق آن است.

 

در ادامه این مراسم مهدی مظاهری نیز درباره مقام ادبی مرحوم ژولیده گفت: کاش می‌شد فضایی را برای پژوهش پیرامون رمز و راز موجود در شعر شاعرانی که در فضای شهودی شعر می‌گفتند فراهم آورد، چرا که بسیاری از این شعرها را باید واکاوی کرد و این اتفاق مغفول مانده است. در واقع شاعر آیینی به مثابه سالکی است که سلوک او در مواجهه با علی و اولادش علیهم‌السلام است.

 

مظاهری افزود: در اشعار مرحوم ژولیده صداقت موج می‌زد و می‌توان صدق او را وجه تمایز اشعارش دانست. به این معنا که تجربه شخصی او همانی است که در اشعارش متجلی شده. ژولیده تجربیات دیگران را به زبان شعر در نمی‌آورد و هرچه می‌سرود تجربیات خودش بود و این راه سلوک سالکان حقیقت است.

 

حجت‌الاسلام والمسلمین پژمانفر، رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی نیز گفت: مرحوم ژولیده را هر چند بسیاری به ارادت او به سیدالشهدا علیه‌السلام می‌شناسند ولی من می‌خواهم از ارادت خاص آن مرحوم به امام رضا سخن بگویم. از آن مرحوم به یاد دارم که شعر گفتن خود را مدیون عنایت امام رضا می‌دانست و می‌گفت برای شاعر شدن به این امام بزرگوار توسل کردم و از آنجا بود که توانستم یک مصراع بگویم. بعد از چند روز مصراع دیگری سرودم و کم‌کم ترنم ادبی من جوشش کرد.

رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی در ادامه با اشاره به قریحه شعری مرحوم ژولیده خاطرنشان کرد: در اثبات قریحه شگفت‌انگیز مرحوم ژولیده همین بس که باری به ایشان گفته شد می‌توانی 2 بیت بگویی که در آن 10 بار واژه «دل» استفاده شده باشد؟ مرحوم ژولیده هم بعد از تامل کوتاهی این 2 بیت را سرود:

دلبری با دلبری دل از کفم ببرید و رفت

هرچه کردم ناله از دل، سنگدل نشنید و رفت

گفتمش ‌ای دلربا دل را ز دل بردن چه سود؟

از ته دل بر من دیوانه‌دل خندید و رفت

در پایان این مراسم نیز از خانواده مرحوم ژولیده نیشابوری تقدیر و تشکر به عمل آمد. گفتنی است، مجتبی رحماندوست، جواد حیدری، سیدحسین نقوی، منوچهر سوری، محمد کچویی، شیرین‌علی گلمرادی و جمعی از دوستداران مرحوم ژولیده از جمله حضار این مراسم بودند.