آیاتی که دلالت بر برتری امام علی(ع) دارند

از جمله شرایط متکلمان برای امامت امام، این است که باید افضل اهل زمانش باشد. خداوند می فرماید: «أَفَمَنْ یَهْدِی إِلَى الْحَقِّ أَحَقُّ أَنْ یُتَّبَعَ أَمَّنْ لَا یَهِدِّی إِلَّا أَنْ یُهْدَى فَمَا لَکُمْ کَیْفَ تَحْکُمُونَ؛ آیا کسى که به سوى حق رهبرى مى ‏کند سزاوارتر است مورد پیروى قرار گیرد یا کسى که راه نمى‌نماید مگر آنکه [خود] هدایت ‏شود شما را چه شده چگونه داورى مى ‏کنید.»

در ادامه این گزارش برخی از آیاتی که دلالت بر افضلیت امام علی(ع) برای مقام ولایت دارند را می‌خوانیم:

1. امام علی(ع) و ولایت

امام علی (ع) کسی است که در شان او آیه ولایت نازل شده است «إِنَّمَا وَلِیُّکُمُ اللَّهُ وَرَسُولُهُ وَالَّذِینَ آمَنُوا الَّذِینَ یُقِیمُونَ الصَّلَاةَ وَیُؤْتُونَ الزَّکَاةَ وَهُمْ رَاکِعُونَ» (آیه 55 سوره مائده) ولی امر شما تنها خدا و رسول خدا و مومنانی است که نماز به پا داشته و فقیران را در حال رکوع زکات می‌دهند.

به اتفاق مفسران عامه و خاصه، شان نزول و آیه علی(ع) است و بیش از پنجاه نفر از علمای اهل سنت به آن اشاره کرده‌اند.

2. امام علی(ع) و مودت

امام علی(ع) از جمله کسانی است که مودتش بر همه مسلمانان فرض واجب شده است خداوند متعال می‌فرماید: «قُلْ لَا أَسْأَلُکُمْ عَلَیْهِ أَجْرًا إِلَّا الْمَوَدَّةَ فِی الْقُرْبَى» (آیه 23 سوره الشوری) ای رسول ما به امت بگو من از شما اجر رسالت جز این نمی‌خواهم که مودت و محبت مرا در حق خویشان من منظور دارید.

سیوطی از ابن عباس نقل کرده است هنگامی که این آیه بر پیامبر(ص) نازل شد عرض کردند: ای رسول خدا! قرابت تو که مودتشان بر ما واجب است کیانند؟ فرمود: علی و فاطمه و دو فرزند آنها.

 3. امام علی(ع) و آیه تطهیر

امام علی(ع) کسی است که مشمول آیه تطهیر است خداوند می‌فرماید: «إِنَّمَا یُرِیدُ اللَّهُ لِیُذْهِبَ عَنْکُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَیْتِ وَیُطَهِّرَکُمْ تَطْهِیرًا» (آیه 33 سوره احزاب) همانا خداوند می‌خواهد پلیدی و گناه را از شما اهل بیت دور کند و کاملا شما را پاک سازد. مسلم بن حجاج به سند خود از عایشه نقل کرده که رسول خدا(ص) صبح هنگامی که از اتاق خارج شد در حالی که بر دوش او عبائی بود، در آن هنگام حسن بن علی وارد شد. او را داخل آن عبا – کسا نمود سپس حسین وارد شد و بر آن داخل شد آنگاه فاطمه وارد شد و پیامبر او را داخل آن عبا نمود. آنگاه علی وارد شد و او را نیز در آن داخل نمود و سپس آیه تطهیر را قرائت کرد. 

4. امام علی(ع) و لیله المبیت  

امام علی(ع) کسی است که در شب هجرت پیامبر(ص) به جای حضرت خوابید و در شان او این آیه نازل شد: «وَمِنَ النَّاسِ مَنْ یَشْرِی نَفْسَهُ ابْتِغَاءَ مَرْضَاتِ اللَّهِ وَاللَّهُ رَءُوفٌ بِالْعِبَادِ» (آیه 207 سوره بقره) بعضی از مردم جان خود را به خاطر خوشنودی خدا می‌فروشد؛ و خداوند نسبت به بندگان مهربان است.

ابن عباس می‌گوید: آیه هنگامی نازل شد که پیامبر از دست مشرکان مکه به غار پناه برد و علی در رختخواب پیامبر خوابید.

ابن ابی الحدید می‌گوید: تمام مفسران روایت کرده‌اند که این آیه هنگامی در شان علی(ع) هنگامی نازل شد که در بستر رسول خدا(ص) آرمید. این حدیث را احمد بن حنبل در المسند طبری در تاریخ الامم و الملوک به دیگران نقل کرده‌اند.

5. امام علی(ع) و آیه مباهله

خداوند متعال می‌فرماید: «فَمَنْ حَاجَّکَ فِیهِ مِنْ بَعْدِ مَا جَاءَکَ مِنَ الْعِلْمِ فَقُلْ تَعَالَوْا نَدْعُ أَبْنَاءَنَا وَأَبْنَاءَکُمْ وَنِسَاءَنَا وَنِسَاءَکُمْ وَأَنْفُسَنَا وَأَنْفُسَکُمْ ثُمَّ نَبْتَهِلْ فَنَجْعَلْ لَعْنَتَ اللَّهِ عَلَى الْکَاذِبِینَ» (آیه 61 سوره آل عمران) پس هر کس با تو (درباره عیسی) در مقام محاجّه برآید پس از آن که به وحی خدا بر احوال او آگاه شدیم، بگو بیایید ما و شما با فرزندان و زنان خود با هم به مباهله برخیزیم تا دروغگو و کافران را به لعن و عذاب خدا گرفتار سازیم.

مفسران اجماع دارند که مراد از «انفسنا» در این آیه علی بن ابی‌طالب(ع) است، پس علی(ع) در مقامات و فضایل با پیامبر(ص) مساوی است. احمد بن حنبل در «المسند» نقل کرده است: «هنگامی که این آیه بر پیامبر(ص) نازل شد، حضرت علی و فاطمه و حسن و حسین(ع) را دعوت کرد و فرمود: بار خدایا اینان اهل بیت منند». مسلم، ترمذی، حاکم و دیگران نیز به همین مضمون نقل کرده‌اند.