در سال‌های اخیر شبکه‌های ماهواره‌ای معاند در کنار محتواهای سرگرم کننده و اغلب نازل خود که بیش از هر چیز در آنها ابتذال تصویری به چشم می‌خورد در مناسبت‌هایی مانند بهمن‌ماه و سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی و همچنین مردادماه که سالگرد شکست منافقین در عملیات مرصاد است می‌کوشند با روی آنتن فرستادن فیلم‌هایی که شکلی مستند دارد همدستی بیش از پیش خود را با سلطنت‌طلبان خارج‌نشین و ایادی منافقشان آشکار کنند.

مردادماه امسال هم فیلمی شبه‌مستند که به چگونگی پیشبرد اتفاقات در دادگاهی موسوم به تریبیونال اختصاص دارد چندین بار از یکی از این شبکه‌ها روی آنتن رفته است. این فیلم از این لحاظ شبه‌مستند قلمداد می‌شود که روند روایت و حتی انتخاب دیالوگ‌ها در آن کاملاً حساب شده و برآمده از سناریویی از پیش نگارش شده به نظر می‌رسید.

اینکه ژانر فیلم مستند اعلام شود اما از آن سو حدوداً 10 دقیقه از فیلم بدون حتی یک قطع به مونولوگ گویی یک مجاهد خلق اختصاص پیدا کند که به مانند ملودرام‌های پر اشک و آه هندی، قصد مظلوم‌نمایی و گرفتن اشک از مخاطب دارد، چندان منطقی نیست.

فیلم مذکور چنان پروسه تلاش برای تطهیر منافقان را در پیش گرفته بود که حتی یک قلم از جنایت‌های این گروهک که حتی به مردم عادی کوچه و خیابان رحم نمی‌کردند هم در فیلم بازگو نشد. ظاهراً جناب کارگردان از یاد برده بود که سفارشی‌سازی آن هم در قرن بیست و یکم اصولی دارد که یکی از این اصول قرار دادن سهمی از روایت برای آنهایی است که روایت متفاوتی دارند. سفارش‌دهندگان این مستند که حالا بسیاری از کشورهای دنیا متوجه ماهیت تروریستی آنها شده‌اند به دنبال فضاسازی ناشی از منتشر شدن یک صوت جنجالی از مرحوم منتظری، فرصت را مناسب دیدند تا با چنین فانتزی نگاری‌هایی اسباب احیای مجدد خود را فراهم کنند.

این تصاویر شفاف چطور به آن طرف رسیده؟

خط مشی سازندگان فیلم مذکور را که کنار بگذاریم نکته‌ای درباره این فیلم به شدت جلب توجه می‌کند و آن هم استفاده از برخی تصاویر آرشیوی صداوسیما در این فیلم است. تصاویری از دادگاههای منافقین در ابتدای انقلاب و مصاحبه‌هایی که با امثال حسینعلی منتظری صورت گرفته از جمله تصاویر آرشیوی است که به این مستند راه یافته بود.

عجیب اما کیفیت تصویری بالای این تصاویر بود که هم پوشانی کاملی با کیفیت تصویری فیلم اصلی داشت که در همین سال‌های اخیر تولید شده است.

این تصاویر با شفافیت بالا چطور به دست سازندگان چنین فیلم‌هایی رسیده است؟ مگر نه اینکه حفاظت از آرشیو صداوسیما به ویژه آرشیوی که ماهیتی چنین حساس دارد از اهم فعالیت‌های مدیران آرشیو است پس چطور است که این تصاویر به‌راحتی به دست آن طرفی‌ها رسیده است؟

سازمان پاسخ گوید

پیش از این و در جریان مستندهایی که برای تطهیر فساد و خودکامگی حکومت پهلوی ساخته شده بود نیز دسترسی سازندگان به این آرشیو را شاهد بودیم و البته که هیچ پاسخ درستی درباره چگونگی دستیابی شبکه‌های معاند ماهواره‌ای به این تصاویر داده نشد.

از آن طرف در برهه‌های زمانی گوناگون در برخی از برنامه‌های سرگرم کننده چنین شبکه‌هایی نیز فیلم‌های رقص و آواز خوانندگان پهلوی با کیفیت بالا به نمایش درمی‌آید. این تصاویر چطور از آرشیو سیما بیرون رفته است؟

آیا آنها که این تصاویر را به آن طرف می‌فرستند خبر از قیمت بالای چنین آرشیوی دارند و به این سهل‌الوصولی آرشیو را بذل و بخشش می‌کنند یا شاید هم معاملات پنهانی در لایه‌های زیرین چنین بذل و بخشش‌هایی وجود دارد؟

آقای محمد تاجیک مدیر سابق شبکه مستند نیز در نامه‌ای که چند ماه قبل خطاب به آقای عزت‌الله ضرغامی نوشته بود به این موضوع اشاره کرده و گفته بود تعدادی از مدیران و کارمندان بخش آرشیو سازمان در زمان ریاست وی بر صداوسیما توسط نهادهای مربوط به دلیل خارج کردن تصاویر آرشیوی از سازمان بازداشت شده بودند.

راهی برای کسب درآمد

رسانه ملی که این روزها به دلیل مشکلات مالی دچار نوعی ریاضت شده است نه فقط باید منافذ آرشیو صداوسیما را به خوبی پوشش دهد بلکه می‌تواند با عرضه حساب شده این آرشیوها نه فقط در ایران که در سراسر دنیا سودآوری داشته باشد.

سودآوری فقط گرفتن تیزر تبلیغاتی داروهای کاهش وزن یا مؤسسات اقتصادی نیست. یک راه سودآوری استفاده از آرشیوی است که با زحمت فراوان و در گذر سالیان در صداوسیما ایجاد شده است. وقتی حتی ویدیو کلوپ‌داران شهر هم به واسطه آرشیو شخصی‌شان درآمد کسب می‌کنند چرا رسانه ملی به دنبال راهی برای کسب درآمد از آرشیوش نباشد؟

در آرشیو صداوسیما تصاویر مستند بسیاری از سال‌های قبل و بعد از انقلاب وجود دارد که می‌تواند در صورت عرضه حساب شده، به مشتریان خاص خود، در حکم یک منبع تأمین مالی عمل کرده و برخی از هزینه‌های عریض و طویل‌ترین دستگاه رسانه‌ای جمهوری اسلامی را تأمین کند.

ماهواره صداوسیما من و تو محمد تاجیک مجاهد خلق manoto