فلسفه تشریع ماه‌های حرام چیست؟
از آیه 36 سوره توبه این معنا استنباط می‌شود که مناسبت‌های دینی و حتی ملی را باید به عنوان یک ظرفیت مناسب برای ایجاد صلح و صفا دانست و برای رسیدن به صلح از این ظرفیت بهترین و کامل‌ترین بهره را برد. مناسبت‌هایی چون اعیاد قربان و فطر و غدیر و نیز نوروز و مانند آنها باید به عنوان یک ظرفیت برای صلح و صفا مورد استفاده قرار گیرد و انسانها در این زمان مهرورزی کنند.
قرآن کریم در آیات متعدد بر این نکته تأکید دارد که خداوند همه انسانها را از یک نفس آفریده است. چنانکه می‌فرماید: ای مردم، از پروردگارتان که شما را از «نفس واحدی» آفرید و جفتش را (نیز) از او آفرید و از آن دو، مردان و زنان بسیاری پراکنده کرد، پروا دارید و از خدایی که به (نام) او از همدیگر درخواست می‌کنید پروا نمائید و زنهار از خویشاوندان مگسلید که خدا همواره بر شما نگهبان است.(نساء/1)
پس هیچ تفاوتی میان زن و مرد در اصل وجود نیست و تنها تفاوتی که هست برخاسته از تفاوت جسمانی و فیزیک بدن و اندام است که آن نیز به اقتضای حکمتی است که در آیاتی دیگر به آن پرداخته است؛ زیرا این تفاوت در جسم موجب می‌شود تا جفت و زوجیت تحقق یابد و زمینه برای برطرف کردن نیازهای روحی و روانی و سپس تولید نسل و مانند آن فراهم آید. از همین نفس واحد است که نخستین پدر و مادر در جامعه بشری به وجود آمده است (نگاه کنید: اعراف، آیه 27)
براین اساس، همه انسانها خویشاوند یکدیگر هستند ولی از آنجا که هر چه رابطه خونی و جسمی میان افراد بشر نزدیک‌تر باشد، ارتباط روحی و روانی نیز بیشتر خواهد بود، خویشاوندان نزدیک به طور طبیعی تأثیرگذارتر از خویشاوندان دور هستند. از این رو در آیات قرآن از اصطلاح «قرب» و «ذی‌القربی» و «ذوی‌القربی» بهره گرفته شده که بیانگر پیوند نزدیک‌تر خونی و خویشاوندی نسبت به سایر افراد بشر است.
خداوند به انسانها هشدار می‌دهد که نباید خویشاوندی خونی خود را با دیگر افراد بشر نادیده بگیرند. لذا به همه بشریت مهر ورزند و محبت نمایند و حتی اگر دشمنی و جنگ و خونریزی به هر دلیلی میان انسانها و جوامع بشری هست، از دوازده ماه سال، چهار ماه را دست از کینه و دشمنی و حسادت بشویند و با صلح و صفا و صمیمیت، زمینه را برای بهبود ارتباط فراهم آورند. در حقیقت هر سال، چهار ماهی را به انسان فرصت داده است تا بتوانند با هم کنار بیایند و در یک گفتمان جهانی بشری مشکلات خود را حل و فصل کنند و زمینه را برای رهایی از جنگ و خونریزی و ایجاد صلح و صفای جهانی فراهم آورند.
مناسبت‌های دینی و ملی زمانی برای مهرورزی
با توجه به این آیه و آیات دیگر قرآن باید گفت اصل در اسلام، سلامت و صلح و صفا است؛ چنانکه ریشه واژه اسلام، سلم به معنای سلامت و صلح و صفا است و اگر تسلیم در برابر خداوند در اسلام نهادینه شده برای آن است تا سلامت و صلح به جامعه بشری از راه تسلیم در برابر خداوند فراهم آید؛ زیرا خداوند جز رحمان و رحیم نیست و این نام بارها در آیات قرآن و به عنوان آغاز هر سوره مطرح شده است و اگر در سوره توبه این نام در آغاز نمی‌آید، به خاطر این است که خشم خود را نسبت به کسانی اعلام کند که دنبال جنگ و خونریزی هستند و حاضر نیستند تا در صلح و صفا با هم زندگی کنند.
اصولاً با نگاهی به آیات قرآن به دست می‌آید که اسلام به عنوان راه الهی برای رسیدن به سعادت جاودانه چیزی جز راه سلامت و صلح و صفا نیست. (مائده، آیه 16)
از آیه 36 سوره توبه این معنا استنباط می‌شود که مناسبت‌های دینی و حتی ملی را باید به عنوان یک ظرفیت مناسب برای ایجاد صلح و صفا دانست و برای رسیدن به صلح از این ظرفیت بهترین و کامل‌ترین بهره را برد. مناسبت‌هایی چون اعیاد قربان و فطر و غدیر و نیز نوروز و مانند آنها باید به عنوان یک ظرفیت برای صلح و صفا مورد استفاده قرار گیرد و انسانها در این زمان مهرورزی کنند.
ارسال نظر