پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر آیت‌الله مکارم‌شیرازی یادداشتی از این مرجع تقلید با عنوان«الزامات و بایسته‌های پویایی نسل جوان» را منتشر کرده ‌است.

 

متن کامل این یادداشت به شرح زیر است:

 

«بی‌شک در نظام اسلامی برخی آسیب‌های اجتماعی و دیگر چالش‌ها دامن گیر جوانان شده است، لیکن باید ریشه ‏یابی کرد، اگر بیکاری گریبانگیر نسل جوان‏ شده، باید ریشه‏ یابی کرد و سپس به دنبال معالجه رفت. هم چنین باید گفت؛ انرژی جوانی بسیار شگفت انگیز است و به نیرویی هدایت­گر و مراقب نیاز دارد. «همان طور که اگر سیلاب‌های عظیم و پراکنده، به وسیله سدهای بزرگ مهار شود و در مجرای معیّن و حساب شده‌ای به جریان بیفتد، می‌توان توربین‌های عظیم برق را به گردش درآورد، کشوری را روشن و سرزمین‌های وسیعی را سرسبز و خرم گرداند، همچنین این نیروی خلاق جوانی که در وجود جوانان نهفته است هم، می‌تواند جامعه‌هایی را روشن و محیط‌های بزرگی را آباد کند. که در ادامه مهم‌ترین راهبردهای تحقق این مسأله از نظر مخاطبان خواهد گذشت.

 

اضمحلال فکری جوانان؛ توطئۀ دشمنان اسلام

 

بدیهی است در دنیای امروز دست‌‏های مرموز دشمنان‏ حق و عدالت برای مسموم ساختن افکار نسل جوان‏ به وفور قابل مشاهده است، با اندک تأمل می‌توان دریافت که در عصر کنونی وسائل تبلیغاتی دشمن که از مجهز‌ترین و نیرومند‌ترین وسائل تبلیغاتی جهان است کوشش می‌‏‌کنند تا پایه‏‌های عقاید اسلامی را در افکار مسلمین، مخصوصاً نسل جوان ویران سازند، آن‌ها در این راه از هر گونه وسیله و هر کس در لباس­‌های «دانشمند، خاور‌شناس، مورخ، عالم علوم طبیعی، روزنامه ‏نگار و حتی بازیگران سینما» استفاده می‌‏‌کنند.

 

لذا هدف دشمنان اسلام این است که می‌خواهند نسل جوان را از ما بگیرند، و نقشه دشمنان خارجی در این زمینه کاملاً حساب شده است زیرا هرگاه جامعه، مخصوصاً نسل جوان در امواج فساد غرق شود هرگونه مقاومت در برابر هجوم بیگانه درهم شکسته خواهد شد و راه برای سلطه آن‌ها هموار می‌گردد.

 

هم چنین محاسبه دشمنان داخلی نیز همین گونه است، آن‌ها بهترین راه برای براندازی نظام را بی‌تفاوتی مردم نسبت به دین و ارزش‌های دینی دیده‌اند.

 

حال آنکه جوانان حامیان انقلاب و مبارزان در مقابل دشمن هستند، اما دشمنان می‌خواهند این‌ها را از ما بگیرند، امروز دشمن درصدد سست کردن اعتقادات مذهبی جوانان در جامعه است. لذا ما باید در این خصوص هوشیار باشیم و قدر جوانان را بدانیم.

 

بنابراین باید این پرسش کلیدی را مطرح نمود که آیا وقت آن نرسیده است که برنامه دقیقی برای مبارزه با این تهاجم دشمنان تنظیم کنیم، اینجانب از این بیمناکم که تجربه تلخ اندلس بار دیگر در کشور ما تکرار شود و مقاومت‌ها از میان برود و دشمن بر همه چیز مسلط گردد.

 

بدین ترتیب باید هشدار داد اگر دشمن در این زمینه موفق شود، دیگر چیزی از انقلاب و اسلام برای کشور باقی نمی‌ماند.

 

مدرنیته و تخریب مبانی اخلاقی جوانان

 

متأسفانه اخیراً حرکت تخریب مبانی اخلاقی و فساد جوانان دیده می‌شود که ممکن است این سیل بنیان کن همه چیز را با خود ببرد، از گسترش مواد مخدر گرفته تا پخش امواج بسیار مستهجن و بدآموز به صورت رایگان یا بسیار ارزان، و فعال شدن سایت‌های بسیار بدآموز اینترنتی و ماهواره‌ها و مطبوعات طرفدار آن‌ها و مسئله بدحجابی که به سوی بی‌حجابی پیش می‌روند و تشکیل مجالس جشن عروسی به صورت زمان طاغوت یا بد‌تر از آن و حتی آلوده کردن بعضی از مجالس عزاداری با آهنگ‌های ترانه‌ها و مانند آن، و مع الاسف فضا را به صورتی درآورده‌اند که امر به معروف و نهی از منکر عملاً در آن بسیار مشکل شده است و یک حالت انفعالی و مرعوبیت خطرناک جای آن را گرفته است.

 

حال اگر این جریان فقط اخلاق جامعه را هدف قرار می‌داد یک مصبیت بزرگ بود ولی مهم‌تر از آن اینکه قرائن و شواهد نشان می‌دهد که تمام این‌ها در راستای مذهب زدایی و عریان سازی از اعتقادات دینی و عقب زدن اسلام از متن جامعه است که یک فاجعه محسوب می‌شود.

 

به عنوان نمونه با توجه به افزایش استفاده جوانان از تلفن‌های همراه، وظیفه متولیان امر نسبت به این موضوع بسیار سنگین‌تر شده تا در مقابل این موج، خدای نکرده نوجوانان و جوانان به گمراهی کشیده نشوند.

 

دشمن سعی دارد با انواع ترفند‌ها همچون ایجاد شبهات، ترویج مفاسد اخلاقی و تهاجم فرهنگی و اعتیاد جوانان کشور را تحت تاثیر قرار دهد و با متمرکز کردن روی این حربه بر روی نسل جوان ما می‌خواهد آن‌ها را از اسلام و قرآن جدا کند و این امر می‌­ طلبد که دستگاه‌های مسئول از جوانان غافل نشوند.

 

امروز راه‌ها به سوی فساد زیاد شده است، جوانان باید هوشیار باشند و در انتخاب درست دقت کنند. چه اسرافی از این بالا‌تر که انسان مهم‌ترین سرمایه وجود خود یعنی‏ عمر و سلامت و جوانی‏ و نیرو‌ها را بیهوده در راه فساد و گناه‏ و عصیان و یا در مسیر به دست آوردن متاع بی‏ ارزش و ناپایدار این دنیا به هدر دهد، و در برابر این سرمایه چیزی عاید او نشود. زیرا ادامه این تحریکات دائمی بهترین فصول زندگی یعنی‏ دوران جوانی‏ را بر باد می‌‏دهد و اعصاب جوانان را در هم می‌ کوبد.

 

لذا باید برای حل مشکلات دانش آموزان از تمام برنامه‌ها بهره جست تا مانع افزایش مفاسد اجتماعی شویم و همه باید سعی کنیم نسل جوان را در مقابل وسوسه‌های شیطان صفتان بیمه کنیم.

 

لزوم تهذیب و خود سازی

 

انجام عبادت، و در خودسازی‏ کوشیدن، و به غیر خدا نیندیشیدن، تحول عظیمی در روح انسان پدید می‌‏آورد، لذا حضور جوانان مومن دانشجو برای تهذیب و خودسازی، نگرش در گذشته و تصمیم برای آینده، مساله بسیار مهمی است آن هم در دنیایی که آلوده شده است.

 

شکی نیست دشمنان اسلام و انقلاب تبلیغ می‌کنند که جوانان از دین و معارف الهی فاصله گرفته‌اند که این حضور پر شور جوانان در مناسک عبادی هم چون اعتکاف جواب دندان شکنی برای آنان است که بحمدالله نسل جوان ما مومن و معتقد هستند.

 

هم چنین شایسته است جوانان فاصله خود را با نهج البلاغه، صحیفه سجادیه و تفسیر آیات قرآن کم کنند، زیرا بالا رفتن علم و دانش باعث تشخیص راه زندگی سعادتمند خواهد شد. تمسک به فرهنگ اسلام علوی و پرهیز از مجالس آلوده و دوستان ناباب، اخلاق و عقاید اسلامی را در میان جوانان حفظ می‌کند.

 

بنابراین تا جوانان با ایمان هستند انقلاب بیمه است، اما پناه بر خدا از روزی که شیاطین نفوذ کنند.

 

امیدواریم جوانان‏ عزیز ما، مخصوصا دانشجویان در امور معنوی، که وسیله مؤثری برای قرب پروردگار است، نسبت به دیگران پیشگام باشند.

 

شادی سالم ضرورت حیاتی برای جوانان

 

به گفته برخی تفریح و سرگرمی همچون سرویس کردن و روغن کاری نمودن چرخ‌های یک ماشین است گرچه این ماشین یک ساعت متوقف برای این کار می‌‏شود، ولی بعدا قدرت و توان و نیروی جدیدی پیدا می‌‏‌کند که چند برابر آن را جبران خواهد کرد، به علاوه بر عمر ماشین خواهد افزود.

 

لیکن مهم این است که سرگرمی و تفریح، «سالم» باشد و گرنه مشکلی را که حل نمی‌‏کند بلکه بر مشکل­‌ها می‌‏افزاید، چه بسیار تفریحات ناسالمی که روح و اعصاب انسان را چنان می‌‏کوبد که قدرت کار و فعالیت را تا مدتی از او می‌‏‌گیرد و یا لا اقل بازده کار او را به حد اقل می‌‏‌رساند.

 

لذا در بین جوانان عده‏‌ای وجود دارند که روحشان مرده است؛ معتادند، گرفتارند، افسرده‌اند و خلاصه اثری از شور و نشاط جوانی در آن‌ها نیست، همان‏گونه که در بین پیران کسانی هستند که روحی زنده و با نشاط دارند، این‌ها قلب و روحشان جوان‏ است، هر چند سنشان زیاد باشد.

 

با این اوصاف باید گفت از دیدگاه اسلام هدف‏ وسیله‏ را توجیه نمی‌‏‌کند؛ یعنی برای رسیدن به هدف مقدس، نمی‌‏‌توان از مقدمات نامقدس سود جست، بلکه باید با وسائلی مقدس، به هدف مقدس نائل شد لذا نکند خدایی ناکرده برای خنداندن مردم کارهای خلاف شرع انجام شود، مبادا صحنه‌های بدحجابی نشان داده شود و طنز‌ها لغو و بیهوده باشد، همه برنامه‌ها را می‌توان هدفدار کرد.

 

ارتقای آموزه‌های اسلامی در کتب آموزشی

 

نباید فراموش نمود برخی عوامل نفوذی در گوشه و کنار کشور سعی در حذف ماهیت اسلامی از کتاب‌های دانش آموزان دارند که مسئولان باید در این زمینه دقت لازم را به کار بندند.

 

خوشبختانه فرهنگ اسلام بسیار غنی است و مدیران می‌توانند با بهره گیری هر چه بیشتر از معارف اسلامی، جوانان را در برابر تبلیغات منفی دشمنان بیمه کنند.

 

هم چنین از سوی دیگرعلاقه شدید نسل جوان‏ به این گونه کتاب­‌ها، نشانه بارزی است از زنده بودن روح حقیقت‏ جویی در آن‌ها. لذا باید نیاز حق‏ طلبی و ایمان به معنویت و سعادت را در این طبقه باور داشت.

 

از این رو هر چه بر تعداد کتابخانه‌ها، مدارس، حوزه‌های علمیه و سفرهای علمی افزوده شود، سطح علمی و دینی جوانان افزایش خواهد یافت و به‌ همان نسبت هم جوانان از مفاسد و انحرافات دور می‌شوند.

 

لزوم ارتباط جوانان باعالمان دین

 

گفتنی است سایت‌های شیطنت آمیز ضد اسلامی و ضد شیعی در فضای مجازی فعال هستند و شبهه افکنی می‌کنند که جوانان باید به هوش باشند و خود را از لغزشگاه‏‌ها دور نگه دارند،‌ همان گونه که مسئولین نیز باید احساس مسئولیت کرده و برای حفظ و تقویت ارتباط جوانان با خداوند ‌نهایت کوشش خود را به کار گیرند. چون اگر نسل جوان‏ از دست برود فقط جهان آخرت از دست نمی‌‏‌رود، بلکه دنیا نیز از دست می‌رود.

 

در این شرایط جوانان باید سؤالات خود را با عالم دینی در میان بگذارند، چون این شبهات با ساده‌ترین استدلال‌های علمی و فلسفی، جواب‌های روشن دارند و ما به برکت اهل بیت علیهم السلام می‌گوییم و معتقدیم که سؤال و شبهه بدون جوابی در هیچ یک از مسایل دینی اسلام وجود ندارد.

 

به عنوان نمونه ضرورت گسترش افکار و اندیشه‌های امام خمینی قدس سره و انس بیشتر جوانان با این اندیشه‌ها برای مقابله با شبهات دشمنان بسیار مفید و موثر خواهد بود.

 

از سوی دیگر تصویر فاصله علما با مردم و نسل جوان باید کاهش یابد و برای کم کردن این فاصله‏، نسل جوان‏ باید بتوانند بیش از پیش با آثار بزرگ اسلامی آشنا گردند؛ از زلال جان پرورش سیراب گردند و راه زندگی را بیابند و مفاهیم و ارزش‏‌های اسلامی را بهتر ارزیابی کنند.

 

جوان و دوست یابی صحیح و سالم

 

بی‌شک انسان بدون دوست و رفیق نمی‌تواند زندگی کند و در روایات آمده است که رفیق از بهترین نزدیکان انسان است، اما رفیق خوب و بد تفاوت دارد.

 

دوستی و رفاقت را می‌‏توان یکی از شاخ و برگ‏‌های درخت اجتماع به حساب آورد که رنج و تعب را می‌‏‌برد، به روح و روان نشاط می‌‏‌بخشد و هنگام گرفتاری بسیاری از مشکلات بدین وسیله حل می‌‏‌شود.

 

لیکن دین مبین اسلام در انتخاب دوست و رفیق بسیار سخت گیر است و تاکید می‌کند که در این راستا باید مراقب بود چرا که سرنوشت انسان را در بخش‌هایی دوستان می‌سازند. لذا ما باید در انتخاب‏ دوست سختگیر باشیم. باید کسانی را برگزینیم که دیدنشان ما را به یاد خدا بیندازد، ما را دعوت به تقوا و اطاعت از خدا و تلاش برای رضای حق کند.

 

به ویژه آنکه با توجه به اینکه در حال حاضر اسباب آلودگی جوانان به گناه بیشتر شده است نسل جوان باید حساسیت بیشتری در انتخاب دوست داشته باشند. هم چنین ما باید جوانان را برای انتخاب دوست خوب راهنمایی کنیم چون دوست خوب در سرنوشت انسان تاثیرگذار است.

 

متأسفانه برخی به خاطر دوست و رفیق ناباب و وسوسه‌های آن‌ها به مواد مخدر آلوده و گرفتار مشکلات بسیاری شده و برخی نیز به همین دلیل به دار آویخته شده‌اند.

 

بسیاری از باندهای سرقت و ناهنجاری نیز به واسطه همین دوستان ناباب شکل می‌گیرد برای همین جوانان باید در انتخاب دوست حساسیت فوق العاده‌ای داشته باشند و بدانند که یک دوست تا چه میزان می‌تواند در سرنوشت انسان اثرگذار باشد.

 

اشتغال ضرورت بنیادین برای پویایی نسل جوان

 

به یقین هنگامی که مسئله بیکاری جوانان مطرح می‌شود ابعاد فاجعه نیز روشن‌تر می‌گردد. زیرا امروزه برخی ۱۰ الی ۲۰ پست و مقام برای خود گرفته‌اند؛ این درحالی است که بسیاری از جوانان لایق، بیکارند! حال آنکه این گونه اقدامات، باعث ایجاد کینه و بدبینی در جامعه می‌شود.

 

قطعاً کسی که ۱۰ الی ۱۵ شغل را هم زمان دارد، از حرص و طمع و روحیه انحصار طلبی اوست که این یکی از بد‌ترین رذایل اخلاقی است. که منشأ این تفکر، فقط به فکر گروه خویش بودن است؛ این افراد فکر می‌کنند باید گروه خودشان، شغل‌های بیشتری را در اختیار داشته باشند؛ حال آنکه باید از چنین فردی پرسید: آیا باید همه منافع برای شما باشد؟.

 

لازم به ذکر است امروزه شعارهای زیادی در استفاده کردن از نیروی جوانان داده می‌‏شود و متأسفانه به گونه‌ای تبلیغ شده که بعضی تصور می‌‏کنند باید بزرگسالان را از صحنه حکومت و اجتماع کنار گذاشت در حالی که آن‌ها مجموعه‏‌های عظیمی از تجاربند. حق مطلب این است که تجربه‏‌های پرارزش بزرگسالان باید با نیرو و نشاط جوانان آمیخته شود تا موفقیت قطعی حاصل شود؛ به طور قطع و یقین نه تنها می‌‏توان به نیروی جوان‏ قناعت کرد و نه تنها به تجارب بزرگسالان، بلکه این دو مکمل یکدیگرند.

 

ازدواج؛ شاخصۀ کلیدی پویایی جوانان

 

باید اذعان نمود خداوند ازدواج را به صورت یک فریضه جمعی شمرده است، و قرآن، ازدواج را مایه آرامش انسان قرار داده است، آرامشی که تنها در بعد فردی خلاصه نمی‌شود بلکه به تبع آن آرامش در عرصه اجتماعی نیز تحقق می‌یابد. لذا دولت، مسؤولان، مردم و خانواده‌ها همه باید دست به دست هم دهند تا مشکل ازدواج جوانان حل شود. زیرا ازدواج و همسر گزینی موجب شکفته شدن استعدادهای نهفته است و افراد متأهّل بهتر از افراد مجرّد فکر می‌کنند و جوانی که در کانون وجود او آتش شهوت زبانه می‌کشد و وسیله مشروع برای اطفای آن ندارد، نمی‌تواند صحیح و آرام فکر کند؟ این حقیقتی است که برخی از روان‌شناسان نیز به آن اعتراف کرده­‌اند.

 

بنابراین به نظر می‌رسد سازمانی دارای سرمایه‌های کافی و اختیارات لازم باید در کشور وجود داشته باشد تا مسئله ازدواج ساماندهی شود. امیدواریم خداوند به همه گوش شنوا بدهد و ما ورای شعارهایی که داده می‌شود تصمیم و عمل نیز باشد حتی اگر یک سازمان مجهزی دارای سرمایه‌های کافی و اختیارات لازم برای مساله ازدواج جوانان فراهم کنند که هم تسهیلات بدهند و هم آموزش‌های لازم را به آن‌ها ارائه کنند، بسیار مفید و بجا خواهد بود.

 

هم چنین در جامعه گروهی عهده‏ دار کمک به پسران جوان‏ نیازمند ازدواج‏ شوند، جوانانی که سن ازدواج آن‌ها فرا رسیده ولی ضعف امکانات مالی اجازه ازدواج را به آن‌ها نمی‌‏‌دهد.

 

در خاتمه باید گفت؛ سرمایه اصلی یک کشور منابع و امکانات نیستند بلکه نیرو و منابع انسانی است لذا جوانان، امید آینده کشور و نظام اسلامی هستند، این جوانان بودند که توانستند انقلاب اسلامی را به پیروزی رسانده و در دوران هشت سال دفاع مقدس سربلند باشند.

 

از سوی دیگر باید به جوانان این مرز و بوم گفت؛ ضایع کردن فرصت مایه غم، اندوه و ناراحتی است و نباید فرصت سوزی کرد. بعضی از اسباب و وسایل فرصت‌ها در اختیار ماست، اما بعضی‌ها از اختیار ما خارج است این اسباب همیشه برای انسان فراهم نمی‌شود و نباید آن را به راحتی از دست داد.

 

اگر فرصت جوانی از دست برود برگشت ندارد و دوران جوانی، زمان فراهم بودن فرصت‌هاست که باید مغتنم شمرد.

اگر چه جوان قلبش پاک است و ریشه خوب، بد، عالم و یا جاهل بودن در جوانی نهادینه می‌­‌شود و جوان آمادگی برای پذیرش دارد و می‌تواند از عمرش به خوبی استفاده کند ولی باید مواظب بود این فرصت به غفلت نگذرد.

 

در حال حاضر نیز باید مجلس و دولت با برنامه ریزی مناسبی برای حصول اهداف و حل مشکلات جوانان را یاری کنند.

 

باید تصورات موهوم گذشته را به کناری نهاد. باید چشم دوخت به آینده‌‏ای روشن و روحانی و برای نسل‏ جوان‏ این عصر، تمامی نیرو‌ها و استعداد‌ها را به کار بست.

 

امید است این خدمت ناچیز مقبول درگاه حضرت احدیت و موجب خشنودی حضرت ولی عصر امام زمان (روحی له الفداء) باشد و باعث بیداری و آگاهی همگان مخصوصاً نسل‏ جوان‏ و تحصیل کرده گردد.»