چرا علیزاده «شوالیه تار ایران» نشد؟

 سال گذشته همه در جریان عدم پذیرش نشان شوالیه از سوی استاد حسین علیزاده قرار گرفتند. طی این مدت هم اظهارنظرهای فراوانی درخصوص این اقدام علیزاده انجام شد. اما این استاد موسیقی علی رغم برخوردهای دافعه‌گون جریان‌های شبه روشنفکری، طی این مدت تمام قد از اقدام ملی که انجام داده، دفاع کرده و در عین حال کوشیده تا در تورها و سفرهایش مردم را با مفهوم «شوالیه» و «شوالیه‌پروری» آشنا کند.

علیزاده که در دانشگاهی در شیراز نیز در این باره سخن گفته بود، بعد از اجرای تازه‌ترین کنسترش در شهر کرمانشاه طی یک سخنرانی در دانشگاهی در این شهر دوباره به موضوع شوالیه اشاره کرد و گفت: «هنرمندان ما از ارزش بالاتری برخوردارند که بگوییم سرباز فرانسوی آواز ایران، بلکه شهرام ناظری بالاتر است؛ ما نباید عناوین خود را با افتخارات غیرخودی بزرگ کنیم، ما افتخارات بسیار زیادی داریم و از استاد ناظری درخواست می‌کنم از بیان عنوان شوالیه خطاب به وی در رسانه‌ها جلوگیری کند.»

شاید آن اوایل که نشان شوالیه مد شده ‌بود و بعضی اساتید این نشان را دریافت کردند کسی از پشت پرده نشان شوالیه خبر نداشت. برای فرانسوی‌ها چه انتخابی بهتر از  استاد آوازی که معروف است به اجرای مضامین حماسی، عرفانی و میهنی؟ این استاد هم که هنوز از ماجرا خبر نداشت و گمان می‌کرد این نشان هم مانند چشم پیکاسو و نشان‌هایی از این دست صرفا اعتبار هنری و تخصصی دارد با کمال ادب و تواضع این نشان را پذیرفت و شوالیه آواز ایران شد. اما بعید به نظر می‌رسد که اگر امروز این نشان به او اهدا می‌شد حاضر می‌شد در لشکر شوالیه‌ها قرار گیرد. چراکه از اساس چنین ترکیبی غلط و نامتجانس است. «سرباز فرانسوی آواز ایران» عبارت صحیحی نیست و با هیچ منطقی نمی‌توان به درستی آن را توجیه کرد. البته به این استاد و بعضی دیگر که نمی‌دانستند ماجرا از چه قرار است و شاید خبر نداشتند شوالیه‌ها سربازانی بودند که در جنگ‌های صلیبی مقابل مسلمانان می‌ایستادند، ایرادی نیست.

اما در جریان عدم پذیرش نشان شوالیه از سوی حسین علیزاده، علی رهبری رهبر ارکستر بین‌المللی نقش عمده‌ای داشت. این رهبر ارکستر که از پیش از انقلاب مهاجرت کرده بود و سال‌ها در کشورهای اروپایی کار و زندگی کرده بود، از علیزاده خواست تا این جایزه را دریافت نکند. او در بخشی از این نامه‌‌اش به علیزاده آورده بود:‌ «به عقیده من این نشان‌ها واقعا مهم هستند و از بابت اهداء آنها به ایرانی‌ها٬ خداوند منان را سپاسگزاریم و خیلی‌ها هم منتظرش هستند اما افرادی کاملا استثنایی هستند که تجلی نامشان چنان جلوه و شکوهی دارد که لقب استاد که در ایران و ایتالیا فراوان است و همچنین لقب شوالیه که فوتبالیست زین‌الدین زیدان و یا هنرپیشه خانم مرلین دیتریش یا خانم سلین دیون یا خواننده خولیو ایگله‌سیاس و آقای تئودوراکیس و صدها نفر دیگر نیز که به آنها هدیه شده؛ نمی‌تواند به درخشش نامشان کمکی بکند. 

برای اینجانب کاملا غیرمنطقی و باور نکردنی‌ست که خواننده‌ای را در ایران «شوالیه آواز ایران» نام می‌برند کما اینکه خود این تیتر در تناقض و کاملا ناخوانا با اصالت موسیقی ایرانی است. در هر صورت نمی‌توانم مجسم کنم که حسین علیزاده که میلیون‌ها ایرانی خالص با جان و دل و درک هنرش بنامش احترام می‌گذارند با دریافت این نشان که از طرف افرادی تقدیم می‌شود که قطعا هنر ایشان را نمی‌شناسند٬ با نام «شوالیه تار ایران» یاد کنند. این یک توصیه و فقط برای احترام شخص اینجانب به بزرگی نام جناب آقای حسین علیزاده است و اگر ایشان این لقب را هم دریافت کنند خدمتشان صمیمانه تبریک می‌گویم.»

بعد از انتشار این نامه همه منتظر بودند تا روز ششم آذر فرا برسد و ببینند که آیا علیزاده این نشان را دریافت می‌کند یا نه؟ تا این استاد علیزاده طی نامه‌ای رسماً اعلام کرد که این جایزه را دریافت نخواهد کرد. حسین علیزاده در بخشی از این نامه نوشته بود: «شاید اگر در دیار ما توجه و درک از هنر والای موسیقی همان طور که نزد مردم است، نزد مسئولان ـ که باید خدمتگزاران تاریخ و فرهنگ و هنر باشند ـ می‌بود، یک هدیه و عنوان غیر خودی این همه انعکاس نداشت. وقتی در فضای هنری نور کافی نباشد، چراغی کوچک خورشید می‌شود. و اما من ضمن قدردانی از مسئولین کشور و سفارت فرانسه، به احترام مردم هنر پرور و هنر دوست ایران، به نام حسین علیزاده قناعت کرده و تا آخر عمر به آن پیشوند و یا پسوندی نخواهم افزود. 

در آخر ضمن تبریک به تمام بزرگان ایران و جهان که نشان با ارزش شوالیه را دریافت کرده‌اند، خود را بی‌نیاز از دریافت هر نشانی دانسته، همچنان اندر خم کوی دوست و به شوق عشق تا آخر عمر خواهم ایستاد. در خاتمه باید اشاره کنم که سئوال بزرگی که در محافل هنری و اجتماعی اروپا اغلب پیش می‌اید این است که چرا ده‌ها موسیقیدان معروف جهانی فرانسوی و نوازنده‌های چیره‌دست بی‌نظیر بعضی از کشورها مانند چین هندوستان و روسیه این نشان را دریافت نکرده‌اند»

بی‌تردید سفارت فرانسه در ادامه اقدام برنامه‌ریزی شده و طولانی مدتش نشان شوالیه را به تعدادی دیگر  از اهالی فرهنگ ایران در حوزه های مختلف اعطا خواهد کرد. اما باید دید در ادامه حرکت ملی که حسین علیزاده در حمایت از هنر و هنرمند ایرانی آغاز کرده، از سوی دیگر هنرمندان نیز تکرار خواهد شد یا خیر. بی‌تردید آگاهی هر چه بیشتر از این نشان که سالانه به 200 هنرمند داده می‌شود، در عدم پذیرش این جایزه سفارتی نقش قابل توجهی خواهد داشت.