13رجب؛ سالروز ولادت امام‌المتّقین

سیزدهمین روز از ماه رجب با سالروز میلاد امام بزرگ انسانیت، حضرت امام علی (ع) مصادف است، تنها بشری که در خانه خدا، «کعبه» متولد شد. ویژگی منحصر به فرد این امام بزرگوار تنها در شخصیت و رفتار ویژه‌اش خلاصه نمی‌شود بلکه روایت ولادت ایشان نیز متفاوت از همه انسان‌های دیگر است.

حضرت علی (ع) نخستین فرزند خانواده هاشمی است که پدر و مادر او هر دو فرزند هاشم‌اند. پدرش ابوطالب فرزند عبدالمطلب فرزند هاشم بن عبدمناف است و مادر او فاطمه دختر اسد فرزند هاشم بن عبدمناف است. خاندان هاشمی از لحاظ فضائل اخلاقی و صفات عالیه انسانی در قبیله قریش و این طایفه در طوایف عرب، زبانزد خاص و عام بوده است. فتوت، مروت، شجاعت و بسیاری از فضایل دیگر اختصاص به بنی هاشم داشته است. هر یک از این فضیلت‌ها در مرتبه عالی در وجود مبارک حضرت علی (ع) موجود بوده است.

فاطمه دختر اسد به هنگام درد زایمان راه مسجدالحرام را در پیش گرفت و خود را به دیوار کعبه نزدیک ساخت و چنین گفت: «خداوندا! به تو و پیامبران و کتاب‌هایی که از طرف تو نازل شده‌اند و نیز به سخن جدم ابراهیم سازنده این خانه ایمان راسخ دارم. پرودگارا! به پاس احترام کسی که این خانه را ساخت، و به حق کودکی که در رحم من است، تولد این کودک را بر من آسان فرما! لحظه‌ای نگذشت که دیوار جنوب شرقی کعبه در برابر دیدگان عباس بن عبدالمطلب و یزید بن تعف شکافته شد. فاطمه وارد کعبه شد، و دیوار به هم پیوست. فاطمه تا سه روز در شریف‌ترین مکان گیتی مهمان خدا بود. و نوزاد خویش را در سیزدهم رجب سال سی ام عام الفیل، به دنیا آورد. سپس از‌ همان شکاف دیوار که دوباره گشوده شده بود بیرون آمد و گفت:« پیامی از غیب شنیدم که نامش را «علی» بگذار.»

کنیه‌های حضرت عبارتند از: ابوالحسن، ابوالحسین، ابوتراب و ابو السبطین.

القاب حضرت: امیرالمؤمنین، سیّد الوصیین، سیّد المسلمین، سیّد الأوصیاء، سیّد العرب، خلیفة رسول الله، امام المتّقین، یعسوب المؤمنین، صهر رسول الله، حیدر، مرتضی، وصی، و....

دوران کودکی حضرت علی (ع) در کنار پیامبر (ص) گذشت

حضرت علی (ع) تا سه سالگی نزد پدر و مادرش بسر برد و از آنجا که خداوند می‌خواست ایشان به کمالات بیشتری نائل آید، پیامبر اکرم (ص) وی را از بدو تولد تحت تربیت غیر مستقیم خود قرار داد. تا آنکه، خشکسالی عجیبی در مکه واقع شد. ابوطالب عموی پیامبر(ص)، با چند فرزند با هزینه سنگین زندگی روبرو شد. رسول اکرم (ص) با مشورت عموی خود عباس توافق کردند که هر یک از آنان فرزندی از ابوطالب را به نزد خود ببرند تا گشایشی در کار ابوطالب باشد. عباس، جعفر را و پیامبر (ص)، علی (ع) را به خانه خود بردند.

به این طریق حضرت علی (ع) به طور کامل در کنار پیامبر(ص) قرار گرفت. علی (ع) آنچنان با پیامبر (ص) همراه بود که حتی هرگاه پیامبر از شهر خارج می‌شد و به کوه و بیابان می‌رفت او را نیز همراه خود می‌برد.

دو نمونه از فضایل علی (ع)

جانبازی و فداکاری در میدان جهاد: حضور وی در ۲۶ غزوه از ۲۷غزوه پیامبر (ص) و شرکت در سریه‌های مختلف از افتخارات و فضایل آن حضرت است.

ضبط و کتابت وحی (قرآن): کتابت وحی و تنظیم بسیاری از اسناد تاریخی و سیاسی و نوشتن نامه‌های تبلیغی و دعوتی از کارهای حساس و پرارج امام (ع) بود. ایشان آیات قرآن چه مکی و چه مدنی، را ضبط می‌کرد. به همین علت است که وی را از کاتبان وحی و حافظان قرآن به شمار می‌آورند. در این دوران بود که پیامبر (ص) فرمان اخوت و برادری مسلمانان را صادر فرمود و با حضرت علی (ع) پیمان برادری و اخوت بست و به حضرت علی (ع) فرمود:

« تو برادر من در این جهان و سرای دیگر هستی. به خدایی که مرا به حق برانگیخته است... تو را به برادری خود انتخاب می‌کنم، اخوتی که دامنه آن هر دو جهان را فرا گیرد.»

حضرت علی (ع) بعد از رحلت رسول اکرم (ص)

پس از رحلت رسول اکرم (ص) به علت شرایط خاصی که بوجود آمده بود، حضرت علی (ع) از صحنه اجتماع کناره گرفت و سکوت اختیار کرد. نه در جهادی شرکت می‌کرد و نه در اجتماع به طور رسمی سخن می‌گفت. شمشیر در نیام کرد و به وظایف فردی و سازندگی افراد می‌پرداخت. فعالیت‌های امام در این دوران به طور خلاصه اینگونه است:

تفسیر قرآن و حل مسائل دینی و فتوای حکم حوادثی که در طول ۲۳سال زندگی پیامبر (ص) مشابه نداشت.

پاسخ به پرسش‌های دانشمندان ملل و شهرهای دیگر.

بیان حکم بسیاری از رویدادهای نوظهور که در اسلام سابقه نداشت.

حل مسائل هنگامی که دستگاه خلافت در مسائل سیاسی و پاره‌ای از مشکلات با بن بست روبرو می‌شد.

تربیت و پرورش گروهی که از ضمیر پاک و روح آماده، برای سیر و سلوک برخوردار هستند.

کار و کوشش برای تامین زندگی بسیاری از بینوایان و درماندگان تا آنجا که با دست خویش باغ احداث می‌کرد و قنات استخراج می‌نمود و سپس آن‌ها را در راه خدا وقف می‌کرد.

احادیثی گهربار از حضرت علی (ع)

*هر روزی که در آن نافرمانی خداوند نشود، عید است.

*هیچ لباسی زیبا‌تر از سلامتی نیست.

*هر کس اطمینان داشته باشد که آنچه خداوند برایش تقدیر کرده است به او می‌‏رسد، دلش آرام می‌‏گیرد.

*حرص و تکبّر و حسادت، انگیزه‌های فرورفتن در گناهانند.

*هیچ چیز مانند همت بلند انسان را بزرگ نکرد؛ چنان که چیزی مانند شهوت‌رانی او را به زمین نزد.

*هرگاه مستحبّات به واجبات زیان رساند، (آن مستحبات) سبب نزدیکی به خدا نمی‌‏گردد.

*هر کسی که سخنش افزایش یافت، اشتباهات او نیز فزونی خواهد یافت و هر کس خطایش افزایش یافت، حیایش کم می‌گردد و هرکس حیایش کم شد، تقوایش کم می‌شود و کسی که تقوایش کم شود، دلش می‌میرد و هر کس قلبش مرد، به دوزخ وارد خواهد شد.