عکسی که ناصرالدین شاه از خودش گرفت

ناصرالدین شاه قاجار در عین آنکه در زمره اولین چهره هایی است که در تاریخ عکاسی ایران تصویرش بر صفحه "داگرئوتیپ" ثبت شده است، خود از پیشگامان تاریخ عکاسی در ایران به شمار می‌رود.

ناصرالدین شاه قاجار در کنار علاقه به شعر و نقاشی از اولین برخورد با دوربین عکاسی و قرار گرفتن در مقابل دوربین عکاسان فرنگی مجذوب این پدیده شد و با دایر کردن نخستین عکاسخانه ایران و آوردن معلمان فرنگی عکاسی به دارالفنون، خود نیز یادگیری مهارت ها و فنون آن را آغاز کرد.

 

 

شاید علاقه ناصرالدین شاه به عکاسی به زمانی برگردد که ژول ریشار نخستین معلم زبان فرانسه مدرسه دارالفنون با دوربین اهدایی ملکه ویکتوریا از او عکاسی و شاه جوان را از دیدن تصویر خود سخت ذوق زده کرد.

 

این ذوق و علاقه باعث شد ناصرالدین شاه وقتی 19 سال داشت دستور دهد با دوربین عکاسی از تخت جمشید گزارش تصویری بگیرند و برای او بیاوردند. او همچنین دستور داد آقا رضاخان اقبال‌السلطنه، از درباریان نزدیک شاه، عکاسی را از فرانسیس کارلهیان عکاس فرانسوی بیاموزد تا بتواند در سفرهای مختلف همراه ناصرالدین شاه باشد و از او عکاسی کند.

 

در این میان خود ناصرالدین شاه با علاقه و پشتکار خاصی کار یادگیری عکاسی را دنبال می‌کرد و از هر فرصتی برای عکاسی یا سوژه عکس شده استفاده می کرد. سوژه‌های ناصرالدین شاه برای عکاسی زنان حرمسرا، وقایع روزمره در کاخ سلطنتی، پرتره نزدیکان و درباریان، اردوکشی‌ها، ییلاق‌ها، سفرها، مراسم سلام، اسب دوانی‌ها، شهرها، طبقات مختلف مردم، رجال و البته خودش بود.

 

ناصرالدین شاه یکی از عکاسانی بود که به گرفتن عکس سلفی بسیار علاقه داشت و ذوق آن را داشت که سوژه و عکاس خودش باشد؛ عکس زیر یکی از همین موارد است. شاه قاجار در این عکس که مربوط به سال 1282ه.ق است و نسخه ای از آن در آلبوم خانه کاخ گلستان نگهداری می‌شود به خط خود نوشته: این عکس خودم را خودم در اندرون انداخته‌ام.