تصویرسازی یک فیلم تاریخی بدون گاف از تاریخ

ابوالقاسم طالبی که حدوداً دو سالی را صرف پیش‌تولید و تولید «یتیم‌خانه ایران» کرده و البته به دلایل مختلف نتوانسته بود فیلمش را در جشنواره فجر به نمایش درآورد، رونمایی اثرش را با حضور برخی از چهره‌های سرشناس نظام در پردیس کورش برگزار کرد. 
   
تصویرسازی باکیفیت تاریخ
«یتیم‌خانه ایران» رگه‌های تاریخی دارد و در مرکزیت آن شخصیتی قرار دارد به نام «محمدجواد» که یکی از همرزمان میرزاکوچک خان معرفی می‌شود؛ همرزمی که در دل فیلم و بعد از مرگ پدرش مسئولیت یتیم‌خانه‌ای را برعهده می‌گیرد که در کوران قحطی برآمده از جنگ جهانی اول به داد مردم بخت برگشته ایران می‌رسد. دقت بالای عباس بلوندی، طراح صحنه کار در تصویرسازی بافت تاریخی اتفافات و از آن مهم‌تر عمق فاجعه برآمده از قحطی قابل تحسین است و البته که حضور فیلمبرداری کارکشته چون اصغر رفیعی جم سبب‌ساز آن شده تصویربرداری کار نیز غنای لازم را داشته باشد. 
طالبی با به کارگیری این دو نفر سعی زیادی کرده که گاف‌های طراحی صحنه و تصویرسازی که به ویژگی غالب آثار تاریخی سینما و تلویزیون ایران در سال‌های اخیر بدل شده را کاملاً پوشش دهد و البته در این مسیر به شدت هم موفق بوده و «یتیم‌خانه ایران» به‌لحاظ تصویرسازی یک برهه تاریخی صد سال قبل به شدت مؤثر عمل کرده است. 
داستان «یتیم‌خانه ایران» با خاطره‌گویی پیرزنی آغاز می‌شود که بر مزار میرزا نشسته و اتفاقاتی را بازگو می‌کند که سال‌ها پیش از این برای پدرش که همان قهرمان داستان است، رخ داده است. در این مرور خاطرات تلاش زیادی می‌شود برای نمایش بی‌واسطه بخشی از بدبختی ایران در زمان جنگ جهانی اول که کاملاً متأثر از حضور قوای بیگانه و البته بریتانیا در کشور بود. 
«یتیم‌خانه ایران» شاید به دلیل حضور فیلمبرداری به نام اصغر رفیعی جم که بیش از هر چیز به واسطه همکاری با بهرام بیضایی شناخته می‌شود، فیلمی پر تقطیع است؛ این تقطیع‌ها هرچند جلوه‌ای سینمایی را به کار بخشیده و مشابهت‌هایی را در برخی نقاط به آثاری چون «سگ کشی» بیضایی و حتی «وقتی همه خوابیم» ایجاد کرده، اما یک نقصان هم برای فیلم در پی دارد و آن هم ارتباط منطقی نداشتن برخی از اتفاقات فیلم با یکدیگر است. 
این نقصان البته با درنظر گرفتن این مسئله که «یتیم‌خانه ایران» بعد از نمایش عمومی می‌تواند به صورت سریال برای رسانه ملی روی آنتن رود قابل چشم‌پوشی است. اتفاقاً این ویژگی در زمان تبدیل کار به یک سریال خیلی خوب می‌تواند مخاطبانی را که از هر جای سریال همراهش شده‌اند، به خود جلب کند. 
   
نمی توانستم همه ابعاد قحطی را نشان دهم
ابوالقاسم طالبی درباره این فیلم گفت: در «یتیم‌خانه ایران» نگاهی به بحث قحطی شده است از ما انتظار نداشته باشید همه ابعاد این موضوع را که در سال 1295 اتفاق افتاد، نشان دهیم، چون برخی اتفاقات را نمی‌توانستم بنویسم و به تصویر بکشم، آن چیزی را که در حد توانم بود، در این فیلم گنجاندم. 
وی افزود: شاید در مورد قحطی و آدم‌خواری مطالعه داشتید و پیامد و فاجعه‌های آن را به اشکال مختلف دیده‌اید، اما گنجاندن همه آنها در قالب فیلم بسیار دشوار است و باعث تحقیر برخی از مسائل می‌شود. پس ما به دنبال علت اصلی قحطی رفتیم و در «یتیم‌خانه ایران» نشان دادیم. 
طالبی با اشاره به اینکه در نظر دارد اواخر شهریور فیلمش را اکران کند، درباره استقبال مردم در اکران عمومی پیش بینی کرد: تجربه نشان داده است در گیشه از فیلم‌های تاریخی خیلی استقبال نمی‌شود. البته به این معنی نیست که «یتیم‌خانه ایران» مخاطب نخواهد داشت، بلکه در فضایی دیگر می‌توانند بیننده این اثر باشند. 
   
«یتیم‌خانه ایران» مخاطب خواهد داشت
طالبی ادامه داد: الان شرایط فیلم‌ها مثل سابق نیست که اگر در سینما نفروشد به انبار برود و خاک بخورد بلکه تلویزیون و سایر رسانه‌های جنبی شرایطی فراهم کرده‌اند که بعد از اکران فیلم در سینما، تازه فرصتی به‌وجود می‌آید که می‌توان از مخاطبان جدید و موقعیت‌های نمایش متفاوت‌تر استفاده کرد. 
کارگردان «قلاده‌های طلا» تأکید کرد: من معتقدم «یتیم‌خانه ایران» مخاطب خواهد داشت و مطمئنم در آینده افراد زیادی تماشاگر این اثر خواهند بود، ولی اینکه چگونه با توجه به ذائقه سینماروهای فعلی می‌توان ببیننده را به دیدن اثر تاریخی در سینما علاقه‌مند کرد، پاسخ دشواری دارد که من هم نمی‌دانم. 
وی با اشاره به اینکه تحقیقات فراوانی قبل از تولید صورت گرفته است، بیان کرد: «یتیم‌خانه ایران» یک وسترن ایرانی است و نمی‌توان پیش بینی کرد مردم با این گونه سینمایی چه برخوردی خواهد کرد. این فیلم قصه و قهرمان دارد و مردمی که سال‌ها درِ گوشی از قحطی شنیدند و تصویری لانگ شات و غبارآلود از این واقعه دارند حالا می‌توانند از نزدیک نمایی روشن و شفاف را مشاهده کنند. این کارگردان در پاسخ به اینکه همزمانی اکران فیلم‌های کمدی و جدی چه تأثیری بر فروش آثار جدی خواهد داشت، تصریح کرد: ذائقه تماشاگران ما فیلم‌های کمدی را بیشتر می‌پسندد و شاید فیلم‌های جدی و مخصوصاً تاریخی کمتر بتواند مخاطب به سینما بیاورد، اما به هر حال سینما به همه ژانرها نیاز دارد. خنده هم خوب است، اما من در مورد این فیلم نمی‌توانستم بحران قحطی را با لحظات خنده‌آور نشان دهم!
طالبی با تأیید اینکه «یتیم‌خانه ایران» در نسخه کوتاه شده ۱۱۸ دقیقه‌ای به نمایش در می‌آید، گفت: ریتم فیلم در این نسخه تند است و بیننده اگر حواسش پرت شود و دیالوگی از دستش برود از قصه جا می‌ماند. در اکران‌های خصوصی نمی‌توان بازخوردها را جویا شد. مردم باید بیایند و نظر واقعی‌شان را بدهند که کار جدی در سینما چگونه مخاطب می‌آورد. 
وی در پایان صحبت‌هایش با اظهار امیدواری از رضایت مردم گفت: من خودم یادم نمی‌آید فیلم تاریخی فروش کرده باشد، ولی تمام تلاشم را کردم که قصه بگویم و در بطن یک واقعیت به جذب مخاطب هم فکر کنم. به نظر خودم می‌شد بهتر از این باشد، اما نه به این معنی که در فیلم کم گذاشته باشم.
این فیلم حدود 7 میلیارد تومان طی پنج سال تولید، هزینه برداشت و ما برای اینکه سعی داشتیم هزینه‌های فیلم بالا نرود، خیلی اذیت شدیم.
سردار نقدی، سردار رادان، روح‌الله حسینیان، سعید حدادیان، سیدمحمد حسینی، ابراهیم حاتمی کیا، سیروس الوند، الهام چرخنده، سیدضیاءالدین دری، محسن علی اکبری و حمید بهمنی از جمله چهره‌های سرشناس حاضر در نمایش «یتیم‌خانه ایران» بودند که بعضاً در کنار تماشای فیلم به گپ و گفت با طالبی پرداختند.