گره‌ زدن سبزه در "سیزده بدر"؛ افسانه یا واقعیت؟!

 ایرانیان باستان در آغاز سال نو پس از12 روز جشن‌گرفتن و شادی‌کردن که به یاد 12 ماه سال است، روز سیزدهم نوروز را که روز فرخنده‌ای‌ است به باغ و صحرا می‌رفتند و شادی می‌کردند و درحقیقت با این ترتیب رسمی بودن دوره نوروز را به پایان می‌رساندند.

پسر و دختر دوقلوی کیومرث - در اوستا چندین بار از کیومرث سخن به میان آمده و او را اولین پادشاه و نیز نخستین بشر نامیده است- بودند روز سیزده فروردین برای اولین بار در جهان با هم ازدواج کردند.

در آن زمان چون عقد و نکاحی شناخته شده نبود، آن دو به وسیله گره زدن دو شاخه پایه ازدواج خود را بنا نهادند. این مراسم را به ویژه دختران و پسران دم بخت انجام می‌دادند و امروز هم دختران و پسران برای بستن پیمان زناشویی نیت می‌کنند و علف گره می زنند.

این رسم از زمان کیانیان تقریباً متروک شد، ولی در زمان هخامنشیان دوباره شروع شده و تا امروز باقی مانده است.

چنانکه در بحث جشن نوروز اشاره شد، کردهای ایران و عراق که زرتشت را از خود می‌دانند، روز سیزدهم فروردین را جزو جشن نوروز به حساب می‌آورند.

دیدگاه‌هایی پیرامون نحس بودن سیزده

تا کنون هیچ تاریخ‌نگار و پژوهشگری دلیلی برای نحس بودن سیزده نوروز نیاورده‌ است، بلکه ‌بیشتر آنها روز سیزده نوروز را بسیار نیکو و فرخنده-سعد- دانسته‌اند.

برای نمونه در آثارالباقیه ابوریحان بیرونی، جدولی برای سعد و نحس بودن روزها وجود دارد که در آن برای سیزدهم نوروز که تیر روز نام دارد، واژهٔ سعد به‌معنی نیک و فرخنده آمده ‌است.

پس از اسلام چون سیزدهم همه ماه‌های قمری را نحس می‌دانند، به نادرست سیزدهم نوروز نیز نحس پنداشته شده‌است.

محمد علی مهدوی امیری پژوهشگر مازندرانی در گفت و گو با ایسنا با اشاره به اینکه مردم در طول زندگی ‌خود ممکن است با انواع مشکلات مواجه شوند که می‌خواهند مشکلاتشان را با گره زدن به سبزه رفع کنند، اظهار کرد: مردم فکر می‌کنند مشکلاتی که در زندگیشان به وجود آمده، گره‌هایی است که می‌توان با گره زدن به سبزه رفع شود.

وی با بیان اینکه روز 13 بدر را روز رفع کردن نحسی‌ها هم نامیدند، افزود: مردم می‌خواهند با سیزده به در شومی‌ها را به طبیعت برمی‌گردانند و اعتقاد دارند که این گره‌های زندگی باید به طبیعت برمی‌گردانده شود.

این پژوهشگر اضافه کرد: از آنجایی که گیاه در حال رشد است و در حال رشد حتما گره‌ها باز خواهد شد، بنابراین گره نمی‌تواند در سبزه بماند، مگر آنکه برگ‌ها و ساق‌هایش بشکند.

مهدوی در خصوص علت اینکه مشکلات و خواسته‌های خود را با گره زدن سبزه بیان می‌کنیم، چیست؟ گفت: رفع مشکلات با گره زدن به سبزه نشان دهنده آن است که مردم اعتقاد داشتند که خداوند زمین و آنچه که در کائنات است را آفریده و اگر گره‌ای در کارشان می‌افتد، به خاطر چینش کائناتی است، به همین دلیل در این چینش کائناتی از ستارگان بیشتر الهام می‌گرفتند و ایامی را قمر در عقرب و فعل سعد (سعد به معنی خوب و فرخنده) می‌خواندند.

‌وی عنوان کرد: در روز سیزده بدر کسانی که از خدا بچه می‌خواهند و یا خواسته‌های دیگری دارند، به سبزه گره می‌زنند تا مشکلات و خواسته‌هایشان را خداوند برآورده کند.

‌