چگونه یک کتاب را برای «هدیه» انتخاب کنیم؟

 از ۱۵ اسفند سال گذشته تا ۱۵ فروردین امسال به همت موسسه خانه کتاب، طرحی در کشور با شعار «امسال کتاب عیدی بدهیم» در حال برگزاری است که می‌کوشد تا در ادامه اختصاص بخشی از یارانه نشر به کتابفروشی‌ها و البته پیگیری معافیت مالیاتی آن‌ها، رونق جدیدی به حوزه کتاب و کتابفروشی بدهد.

برای این طرح، ده میلیارد ریال در نظر گرفته شده تا عملا حدود پنجاه هزار ایرانی بتوانند تا سقف یک میلیون ریال و البته با تخفیف بیست درصد، از کتابفروشی‌های مشارکت کننده در این طرح، برای خود یا برای عیدی دادن به دیگران، کتاب بخرند و از خواندن آن یا عیدی دادن به دوستان و آشنایان لذت ببرند.

آمارها نشان می‌دهد که بیش از ۳۰۰ کتابفروشی در سطح کشور از این طرح استقبال کرده‌اند و می‌توان پیشنهاد داد که در تداوم این طرح در سال‌های آینده و با حمایت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، حداقل در هر شهرستان، یک کتابفروشی برای این طرح تجهیز شود تا بتوان امیدوار بود که استقبال مردم، بیشتر باشد.

بدیهی است علاقه‌مندان در سراسر کشور می‌توانند با مراجعه به کتابفروشی‌های شرکت‌کننده در طرح، با ارائه کارت ملی و تا سقف اعلام شده، کتاب بخرند.

به نظر می‌رسد در ایام نوروز، بر دوستداران فرهنگ در هر خانواده و فامیل است تا با تبلیغ چهره به چهره برای طرح و با شناسایی کتابفروشی موردنظر در شهر خود یا شهرهای نزدیک و معرفی آن به دیگران، در یاری این همت فرهنگی بکوشند. همچنین استفاده از فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی نیز، فرصت مغتنمی است تا با پیوستن به کمپین «عیدی کتاب بدهیم»، کمک شایانی برای توسعه طرح و یاری این حرکت فرهنگی صورت پذیرد.

اکنون می توان پرسید که چه کتابی برای عیدی دادن مناسب است؟ برای پاسخ به این پرسش می‌توان نکات ذیل را مدنظر قرار داد:

یک. شاید مهم‌ترین نکته در عیدی دادن یا هدیه دادن کتاب، توجه به سلیقه فردِ گیرنده عیدی است. البته تا حدودی می‌توان این سلیقه را از سنّ، جنسیت و سابقه فرهنگی آن فرد حدس زد؛ به طور مثال عموم بانوان یا نوجوانان، به رُمان بی‌علاقه نیستند و البته مردان، بیشتر از کتاب‌های خاطرات و کتب تاریخی استقبال می‌کنند. کتاب های مورد علاقه کودکان هم که مشخص است و هر کتابی که تصویرگری جذاب تری داشته باشد، می تواند برای کودکان جذاب‌تر باشد.

همچنین می‌توان با در نظر گرفتن سلیقه خانوادگی فرد عیدی گیرنده، افراد بیشتری را به مطالعه آن کتاب تشویق کرد؛ به عبارت دیگر، اگر این مسئله مورد توجه قرار گیرد؛ عیدی به یک نفر داده می شود؛ اما عملا چند نفر به خواندن آن تحریض می‌شوند.

دو. طرح جلد جذاب و البته عنوان جذاب هر کتاب هم می‌تواند مشوّق خوبی برای تشویق عیدی گیرنده به خواندن کتاب، به ویژه افراد کتاب نخوان یا اشخاصی که اهل مطالعه نیستند، باشد.

سه. مسئله مهم دیگر، میزان بودجه‌ای است که شخص عیدی دهنده برای این کار در نظر می‌گیرد. بدیهی است به میزان این هزینه کرد، حتی می‌توان بسته کتاب، عیدی داد که در این صورت پیشنهاد می شود تا بسته متنوعی از عناوین متنوع انتخاب شود؛ به ویژه اگر سلیقه فرد گیرنده عیدی، کاملا مشخص نباشد.

چهار. شاید مهمتر از خود کتاب، کادو کردن آن باشد که بسیار مهم است و نشان دهنده ادبِ حداکثریِ هدیه دهنده است. بدیهی است نوع و رنگ کادو هم بستگی به سنّ و جنسیت فرد هدیه گیرنده دارد. همچنین زیبا خواهد بود که هدیه دهنده، یادداشتی محبت آمیز را روی کادو و یا به شکل جداگانه در یک کارت پستال بنویسد و سپس آن را به هدیه گیرنده بدهد. ناگفته پیداست که اگر این یادداشت محبت آمیز، روی صفحه اول کتاب نوشته نشود، این امکان را به فرد هدیه گیرنده می‌دهد که اگر به هر دلیلی به آن علاقه ندارد و یا حتی پس از خواندن، کتاب را به فرد دیگری و یا به یک کتابخانه عمومی اهدا کند.

پنج. توجه به لیست پرفروش‌ها یا استفاده از کتاب های الکترونیک و یا کتاب‌‌های جیبی هم، راهکار دیگری برای انتخاب کتاب جهت عیدی دادن یا هدیه دادن است.

شش. راهکار دیگر برای انتخاب کتاب جهت عیدی دادن، مشورت با دوستان و آشنایانِ اهل فرهنگ و کتاب است. بدیهی است که مشورت با آنان، افق تازه‌ای را در برابر انسان می‌گشاید و انتخاب کتاب و نوع هدیه دادن را آسان تر خواهد کرد.

هفت. اگر بزرگان هر فامیل، سنّت زیبای هدیه دادن کتاب را عملیاتی کنند، قطعا دیگران هم به تأسّی از آنان، دست به این اقدام خواهند زد.

هشت. هدیه دادن کتاب، تنها منحصر به عید نوروز نیست؛ بلکه مناسبت‌هایی مانند سالگرد تولد، سالگرد ازدواج و یا اعیاد عمومی و مذهبی، هر یک فرصت مناسبی برای هدیه دادن و به ویژه، هدیه دادن کتاب است.

کوتاه سخن آنکه با همه این توصیفات، عیدی دادنِ اسکناس تا نخورده یا هدیه دادن گُل، عطر یا لباس، همچنان برای بسیاری از ما ایرانیان، جذاب‌تر از عیدی دادن یا هدیه دادن کتاب است. بنابراین می‌توان پیشنهاد داد که اسکناس نو، عطر، گُل، لباس یا هر نوع هدیه دیگر خود را با کتاب همراه کنیم تا سنت حسنه عیدی دادن و هدیه دادن کتاب، به فرهنگی عمومی در جامعه تبدیل شود.