احتمال حذف ویراستاری کتاب در ایران

این مترجم درباره وضعیت ویراستاری در بین ناشران ایرانی گفت: در گذشته ناشران معتبری مثل انتشارات امیرکبیر ویراستاری را جدی می‌گرفتند، اما الان متاسفانه بدسلیقگی شده و بیشتر ناشران ویراستاری را به خود مولف می‌سپارند.

او با بیان این‌که متاسفانه به جز مواردی مثل رسم‌الخط، ویراستاری در جریان نشر ما ول شده است، اظهار کرد: بی‌اهمیت بودن موضوع ویراستاری بی‌احترامی به خود ناشر است؛ چون وقتی ناشر ارزشی برای ویراستاری قائل نباشد کتابی که منتشر می‌کند، پر از غلط خواهد بود و به کارش ضربه خواهد خورد، اما متاسفانه این اتفاق در جریان نشر ما در حال رخ دادن است.

بهمنی افزود: متاسفانه به خاطر مسائل مربوط به هزینه، ویراستاری کتاب در ایران در حال حذف شدن است و الان فکر می‌کنم 50 درصد ناشران بدون ویراستار فعالیت می‌کنند. اتفاقی که در دانشگاه‌های ما هم رخ داده است؛ یعنی قبلا در دانشگاه برای نوشتن پایان‌نامه حتما یک استاد راهنما و یک استاد مشاور نیاز بود اما الان برای کاهش هزینه‌ها استاد مشاور را حذف کرده‌اند.

این مترجم در پاسخ به این سوال که اساسا آیا نیاز است اثر یک نویسنده و مترجم ویراستار داشته باشد، گفت: در این رابطه مثالی می‌زنم و آن این‌که در بازی شطرنج همیشه به نفر سوم که شاهد بازی است گفته می‌شود به هیچ وجه حرف نزند؛ چون در این بازی یک‌سری از مسائل ریز وجود دارد که ممکن است از دید طرفین بازی پنهان مانده باشد. درباره مترجم و نویسنده نیز قضیه به همین شکل است. یعنی مترجم و متن مثل دو حریف می‌مانند که ویراستار می‌تواند جزییات پنهان‌مانده از دید مترجم را ببیند و به خوبی آن‌ها را اصلاح کند.

او با اشاره به تجربیات خود در زمینه ترجمه، اضافه کرد: در برخی از مواقع برای خودم اتفاق افتاده است که به گزارش پارس به نقل از پارسینه،یک اشتباه را 10 بار خوانده‌ام اما متوجه آن نشده‌ام و این‌گونه اتفاقات برای یک مترجم زیاد رخ می‌دهد که در این‌جا ویراستار می‌تواند ورود پیدا کند و اشتباه‌ها را رفع کند.

کیهان بهمنی درباره این‌که ویراستار در بالا بردن کیفیت و دیده شدن یک کتاب چقدر می‌تواند نقش داشته باشد، گفت: ویراستار بی‌نهایت می‌تواند نقش داشته باشد. مثلا «سرزمین هرز» تی اس الیوت با ویرایش ازرا پاوند معروف شد. او با دور ریختن بخش زیادی از این کتاب، آن را به اثری مهم در تاریخ ادبیات تبدیل کرد.

او همچنین اظهار کرد: با این‌که در ایران ویراستاران خوبی هم داریم، اما مقداری از این‌که ناشران دیگر ویراستار نمی‌گیرند به کار آن‌ها مربوط می‌شود چون بسیاری از آن‌ها کارشان را خوب انجام نمی‌دهند و بعد از ویرستاری هنوز بسیاری از غلط‌ها پا برجا می‌مانند. این کار باعث شده که ناشر فکر کند چرا باید هزینه زیادی متقبل شود، اما کار خاصی بر روی کتاب‌هایش صورت نگیرد. در عین حال اشکال دیگر این است که به ویراستار بهایی که باید، داده نمی‌شود. به نظرم باید ویراستار خوب مثل نویسنده و مترجم خوب معرفی شود، اما این اتفاق در نشر ما رخ نمی‌دهد.