اینجا با احکام تیمم آشنا شوید/ وقتی که آب نیست
چیزهایی که وضو را باطل می‌کند تیمم بدل از وضو را هم باطل می‌کند و چیزهایی که غسل را باطل می‌کند تیمم بدل از غسل را هم باطل می‌سازد.
پایگاه خبری تحلیلی «پارس»- محمد مجد- وضو گرفتن و غسل کردن در برخی از اعمال عبادی واجب است. اما گاهی آب نیست، یا به دلایلی نمی‌توان از آب استفاده کرد، خب، حالا تکلیف چیست؟
اسلام راه‌حلی به نام «تیمم» پیش روی مسلمانان قرار داده است. اساسا تیمم کردن، یک عمل جایگزین است برای موقعیت‌های خاص؛ مثل زمانی که استفاده از آب برای ما ضرر داشته باشد یا اصلا دسترسی به آب ممکن نباشد و... . اما چطور باید این کار را انجام داد؟ مراحل آن به چه شکل است؟ شرایط چیزهایی که بر آن تیمم می‌کنیم چیست؟ اگر در این صفحه با ما همراه شوید به کمک یک کارشناس مذهبی، پاسخ این سؤال‌ها را خواهید خواند.
چطور تیمم کنیم؟
5کار را باید برای تیمم انجام دهیم:
1- نیت کردن
2- زدن کف دو دست بر چیزی که تیمم بر آن صحیح است.
3- کشیدن کف هر دو دست به تمام پیشانی و دوطرف آن؛ از جایی که موی سر می‌روید تا ابروها و بالای بینی
4-کشیدن کف دست چپ بر تمام پشت دست راست و کشیدن کف دست راست بر تمام پشت دست چپ
۵- بنابر احتیاط واجب زدن دوباره دست‌ها به زمین و سپس کشیدن کف دست چپ بر پشت دست راست و کشیدن کف دست راست بر پشت دست چپ
نکته 1
شرایطی هم برای درست بودن کیفیت انجام تیمم وجود دارد که فرد باید رعایت کند که عبارتند از: پیشانی و دست‌ها را از بالا به پایین مسح کند. ترتیب را رعایت کند. کارهای تیمم را پشت سر هم به‌جا آورد و بین آن وقفه‌ای نیندازد که همان موالات است و اینکه کارهای تیمم را خودش در حال اختیار انجام دهد.
سؤال:
آیا تیمم بدل از وضو با تیمم بدل از غسل تفاوت دارد؟
ترتیب در تیمم بدل از وضو و بدل از غسل یکسان است.
سؤال:
اگر بخشی از پیشانی مسح نشود تیمم درست است؟
اگر قسمتی از پیشانی یا پشت دست، حتی اندکی از آن را مسح نکند تیمم باطل است، چه عمداً یا از روی جهل به مسئله یا فراموشی باشد. البته دقت زیاد هم لازم نیست و همین اندازه که بگویند همه پیشانی و پشت دست‌ها مسح شده کافی است. برای اینکه یقین کند که تمام پشت دست را مسح کرده، باید اندکی بالاتر از مچ را هم مسح کند ولی مسح بین انگشتان لازم نیست.
سؤال:
اگر به‌دلیل بیماری یا فلج‌بودن، خودش نتواند تیمم کند، وظیفه‌اش چیست؟
باید نایب بگیرد و نایب باید او را با دست خود او تیمم دهد. و اگر این هم ممکن نباشد باید نایب، دست خود را بر زمین بزند و به پیشانی و پشت دست‌های او بکشد.
در چه شرایطی باید تیمم کنیم؟
6زمان وجود دارد که می‌توان به جای وضو و غسل تیمم کرد. این مواقع عبارتند از:
1- هنگامی که تهیه آب ممکن نباشد؛ یا به این خاطر که آب وجود ندارد و یا اینکه آب هست ولی مکلف به آن دسترسی ندارد، مثل اینکه آب در چاه است و او وسیله کشیدن آن از چاه را ندارد.
2- هنگامی که آب برای سلامتی او مضر باشد.
3- هنگامی که می‌ترسد اگر آب را مصرف کند، خود یا اطرافیانش یا کسی که حفظ جانش بر او لازم است در تشنگی بمانند.
4- هنگامی که بخواهد با آبی که در اختیار دارد بدن یا لباس خود را برای نماز تطهیر کند.
5- هنگامی که استعمال آب یا ظرف آن بر او حرام باشد؛ مثل اینکه غصبی باشد.
6- هنگامی که وقت نماز تنگ باشد و وضو و غسل موجب شود که همه نماز یا قسمتی از آن در خارج وقت واقع شود.
نکته 1
هرگاه فردی جنب شود و وقت به مقداری که بتواند بدن و لباسش را تطهیر کند یا لباس خود را عوض کند نداشته باشد و به‌علت سردی هوا و مانند آن نتواند نماز خود را برهنه هم بخواند، باید نماز را با تیمم بدل از غسل جنابت با همان لباس نجس بخواند. این نماز کافی است و قضای آن بر او واجب نیست.
سؤال:
اگر وضو ضرر داشته باشد ولی وضو بگیرد آیا وضوی او صحیح است؟
فردی که وضو یا غسل برایش ضرر دارد یا تکلیف خیلی دشواری است، باید به جای آن تیمم کند و چنانچه وضو بگیرد یا غسل کند صحیح نیست.
سؤال:
جوانی که خجالت می‌کشد در نیمه شب غسل کند، می‌تواند به جای آن تیمم کند؟
صرف مشقت یا عیب شمرده شدن غسل جوانان در نیمه شب، عذر شرعی محسوب نمی‌شود بلکه تا وقتی که غسل، حرجی و موجب ضرر برای فرد نشود، به هر صورتی که امکان دارد واجب است. درصورت حرج (مشقت شدید و فوق‌العاده) یا ضرر باید تیمم کند.
سؤال:
اگر ترس این را داشته باشیم که درصورت وضو گرفتن یا غسل‌کردن وقت نماز می‌گذرد و قضا می‌شود چه باید بکنیم؟
اگر کسی در تنگی وقت، ترس آن را داشته باشد که درصورت غسل کردن یا وضو گرفتن، همه یا قسمتی از نمازش در خارج وقت واقع شود باید تیمم کند و نماز بخواند.
سؤال:
آیا برای زیارت می‌توان تیمم بدل از غسل کرد؟
صحت تیمم بدل از غسل برای اعمالی که مشروط به طهارت نیست، مانند زیارت، محل اشکال است ولی انجام درصورت عدم‌امکان غسل به قصد رجا و مطلوبیت اشکال ندارد.
شرایط دست‌ها و پیشانی هنگام تیمم
شرایط اعضای تیمم که همان دست‌ها و پیشانی به‌حساب می‌آیند این است که مانعی در آنها نباشد.
سؤال:
می‌توان با انگشتر در دست تیمم کرد؟
در اعضای تیمم بایستی مانعی نباشد، بنابراین برای تیمم باید انگشتر و مانند آن را از دست بیرون آورد و اگر به پیشانی یا دیگر اعضای تیمم چیزی چسبیده یا چیزی آن را پوشانیده است قبلا باید آن را بر طرف کند.
سؤال:
مویی که روی دست می‌روید جزو موانع تیمم به‌حساب می‌آید؟
مویی که روی دست یا پیشانی روییده است مانع تیمم نیست ولی اگر موی سر روی پیشانی ریخته باشد باید آن را عقب بزند.
سؤال:
اعضای تیمم باید پاک باشد؟
اعضای تیمم (پیشانی و پشت دست‌ها) لازم نیست پاک باشند، اگر چه احتیاط این است که پاک باشند.
بر چه چیزهایی تیمم کنیم؟
تیمم بر هر آنچه از زمین محسوب شود، مانند خاک، شن، ریگ، کلوخ (خاک‌های به هم چسبیده)، سنگ (سنگ گچ، سنگ آهک، سنگ سیاه و مانند آن) صحیح است و همچنین بر گچ و آهک پخته و آجر و امثال آنها.
نکته 1
شرایط چیزی که بر آن تیمم می‌کند این است: اول اینکه پاک باشد و دوم اینکه مباح باشد، یعنی غصبی نباشد.
سؤال:
می‌توان بر طلا و نقره تیمم کرد؟
تیمم بر اشیای معدنی که جزو زمین محسوب نمی‌شود،مانند طلا و نقره و امثال آن صحیح نیست ولی تیمم بر سنگ‌های مرغوبی که عرفا به آن سنگ معدنی گفته می‌شود، مانند مرمر و غیره صحیح است.
سؤال:
بر سیمان و موزائیک می‌توان تیمم کرد؟
تیمم بر سیمان و موزائیک اشکال ندارد، اگر چه احتیاط مستحب ترک تیمم بر سیمان و موزائیک است.
تیمم جبیره‌‌ای چیست؟
کسی که وظیفه‌اش تیمم است اگر محلی که باید روی آن مسح کند یا دستش که باید با آن مسح کند، به واسطه زخم و امثال آن بسته باشد، به همان ترتیب تیمم می‌کند؛ یعنی محل زخم‌بندی شده را به جای پوست بدن فرض کند.
نکته‌های کاربردی درباره تیمم
اگر چیزهایی که تیمم بر آنها صحیح است پیدا نشود باید به گردوغباری که روی فرش و لباس و امثال آن نشسته است تیمم کند و اگر آن نیز پیدا نشود ولی گل‌تر در دسترس باشد باید به آن تیمم کند و درصورتی که به هیچ‌یک از اینها دسترسی نباشد- مانند کسی که در هواپیما و امثال آن است- بنابر احتیاط واجب باید نماز را در وقت، بدون وضو و تیمم بخواند و سپس با وضو یا تیمم قضا کند.
کسی که می‌داند عذر او تا آخر وقت برطرف می‌شود نمی‌تواند در اول وقت با تیمم نماز بخواند بلکه باید صبر کند و پس از بر طرف‌شدن عذر، با وضو یا غسل، نماز به‌جا آورد.
اگر به واسطه نداشتن آب یا عذر دیگری تیمم کند، بعد از بر طرف شدن عذر، تیمم باطل می‌شود.
چیزهایی که وضو را باطل می‌کند تیمم بدل از وضو را هم باطل می‌کند و چیزهایی که غسل را باطل می‌کند تیمم بدل از غسل را هم باطل می‌سازد.
همه آثار شرعی غسل، بر تیمم بدل از غسل نیز صدق می‌کند، بنابراین با تیمم بدل از غسل جنابت، داخل مسجد شدن و خواندن نماز و مس نوشته قرآن کریم و بقیه اعمالی که انجام آنها مشروط به طهارت از جنابت است اشکال ندارد. البته اگر تیمم به علت تنگی وقت باشد، غیر از همان عمل فوری، برای سایر کارها کافی نیست. مثلا اگر جنب باشد و به دلیل تنگی وقت برای نماز، تیمم بدل از غسل جنابت کرده، بعد آن با همان تیمم نمی‌تواند داخل مسجد شود و باید غسل کند.
سؤال شما، پاسخ کارشناس
سؤال - بنده مبلغی را ماهیانه برای وام خانگی پرداخت می‌کنم که هنوز هم به من تعلق نگرفته است. آیا به این پولی که پرداخت کرده‌ام، خمس تعلق می‌گیرد؟
اگر پول پرداختی از درآمد باشد، سر سال خمسی، باید خمس پولی را که پرداخت کرده‌اید بدهید.
سؤال- همسرم پولی در بانک گذاشته بود که کمک هزینه زندگیش باشد. حالا فوت کرده، خمس به این پول تعلق می‌گیرد یا نه؟
اگر قبل از فوت، سال خمسی همسر شما رسیده بوده است باید به عنوان بدهی ایشان، خمس را پرداخت کنید.
سؤال- الان حدود 5 ماه است دختر 28ساله‌ام به رحمت خدا رفته است. پدرش هم 8سال پیش فوت کرد. چون هر دو به مرگ ناگهانی فوت کرده‌اند وصیت‌نامه‌ای نداشتند. آیا من وظیفه‌ای در خصوص نماز و روزه قضای دختر و همسرم دارم؟
برعهده شما چیزی نیست.
سؤال- متصدی خشکشویی هستم، لباس‌هایی که نجس هستند آیا با شست‌وشو در لباسشویى پاک می‌شوند؟
اگر در حین شست‌وشو و گردش آب، شیر آب به کر وصل باشد پاک می‌شود.
سؤال- اگر خانه‌ای را رهن کامل کنیم و اجاره نپردازیم حلال است؟
اشکال دارد. چون این پول، قرض محسوب می‌شود اشکال دارد.
سؤال- فروختن کلیه از روی فقر و نیازمندی چه حکمی دارد؟
اگر برای صاحب کلیه، ضرر و زیان قابل توجه داشته باشد اشکال دارد.
سؤال- آیا تقلب درسی حرام است؟
بله.
سؤال- بنده کارمند هستم. خمس حقوق ماهانه را هر ماه حساب کنم یا سر سال خمسی؟
هر دو صورت صحیح است.
ارسال نظر