فضیلت و اعمال ماه ذیحجه

به گزارش پارس،دهه ی اوّل آن ایّامش، ایّام معلومات است که در قرآن مجید ذکر آن شده است‏ . و در نهایت فضیلت و برکت است و از رسول خدا صلّى الله علیه و آله مروى است که : عمل خیر و عبادت در هیچ ایّامى نزد حق تعالى محبوب تر از این دهه نیست ( مفاتیح الجنان . فصل ششم . در اعمال ماه ذی الحجّه ) .

...............................................................................

آداب و اعمال :

آداب و اعمال مشترک :

1-روزه : روزه گرفتن نُه روز اوّل‏ این دهه ؛ که ثواب روزه تمام عمر را دارد . 2- نماز : خواندن دو رکعت نماز ما بین مغرب و عشاء در تمام شب هاى این دهه‏ ؛ در هر رکعت بعد از حمد، بخواند یک مرتبه توحید و این آیه را : وَ واعَدْنا مُوسى‏ ثَلاثِینَ لَیْلَةً وَ أَتْمَمْناها بِعَشْرٍ فَتَمَّ مِیقاتُ رَبِّهِ أَرْبَعِینَ لَیْلَةً وَ قالَ مُوسى‏ لِأَخِیهِ هارُونَ اخْلُفْنِی فِی قَوْمِی وَ أَصْلِحْ وَ لا تَتَّبِعْ سَبِیلَ الْمُفْسِدِینَ ، تا با ثواب حاجیان شریک شود . 3- دعا : از روز اوّل تا عصر روز عرفه، در عقب (بعد از) نماز صبح و پیش از مغرب این دعا را بخواند که از حضرت صادق علیه السّلام روایت کرده‏اند : اللَّهُمَّ هَذِهِ الْأَیَّامُ الَّتِی فَضَّلْتَهَا عَلَى الْأَیَّامِ ... . 4- پنج دعا : در هر روز از دهه بخواند پنج دعایى را که حضرت جبرئیل علیه السّلام براى حضرت عیسى علیه السّلام از جانب حق تعالى هدیه آورده‏ که در ایّام این دهه بخواند و آن پنج دعا این است : 1- أَشْهَدُ أَنْ لا إِلهَ إِلَّا اللَّهُ* وَحْدَهُ لا شَرِیکَ لَهُ لَهُ الْمُلْکُ وَ لَهُ الْحَمْدُ بِیَدِهِ الْخَیْرُ وَ هُوَ عَلى‏ کُلِّ شَیْ‏ءٍ قَدِیرٌ ... . 5- تهلیلات ( لا إلا إلاّ الله ) : در هر روز این دهه این تهلیلات را که از امیرالمؤمنین علیه السّلام منقول است با ثواب بسیار و اگر روزى ده مرتبه بخواند بهتر است‏ : لا إِلهَ إِلَّا اللَّهُ عَدَدَ اللَّیَالِی وَ الدُّهُورِ لا إِلهَ إِلَّا اللَّهُ عَدَدَ أَمْوَاجِ الْبُحُورِ لا إِلهَ إِلَّا اللَّهُ وَ رَحْمَتُهُ خَیْرٌ مِمَّا یَجْمَعُونَ لا إِلهَ إِلَّا اللَّهُ عَدَدَ الشَّوْکِ وَ الشَّجَرِ لا إِلهَ إِلَّا اللَّهُ* عَدَدَ الشَّعْرِ وَ الْوَبَرِ لا إِلهَ إِلَّا اللَّهُ عَدَدَ الْحَجَرِ وَ الْمَدَرِ لا إِلهَ إِلَّا اللَّهُ عَدَدَ لَمْحِ الْعُیُونِ لا إِلهَ إِلَّا اللَّهُ فِی اللَّیْلِ إِذا عَسْعَسَ وَ [فِی‏] الصُّبْحِ إِذا تَنَفَّسَ لا إِلهَ إِلَّا اللَّهُ عَدَدَ الرِّیَاحِ فِی الْبَرَارِی وَ الصُّخُورِ لا إِلهَ إِلَّا اللَّهُ مِنَ الْیَوْمِ إِلَى یَوْمِ یُنْفَخُ فِی الصُّورِ ( مفاتیح الجنان . فصل ششم . در اعمال ماه ذی الحجّه ) .

........................................................................................

روز اوّل : روز بسیار مبارکى است ‏. به روایتی در این روز حضرت ابراهیم خلیل علیه السّلام متولّد شده است .

* روز اوّل ذیحجّه ؛ سالروز ازدواج جناب عصمه الله الکبری و حجّه الله علی الحجج حضرت فاطمه زهرا و جناب وصی امیرالمؤمنین حضرت امام علی علیهماالسّلام می باشد . 1- روزه : که ثواب روزه ی هشتاد ماه دارد . 2- نماز : خواندن نماز حضرت فاطمه علیها السّلام‏ روایت شده : و آن چهار رکعت است به دو سلام مثل نماز امیرالمؤمنین علیه السّلام و در هر رکعت حمد یک مرتبه و توحید پنجاه مرتبه و بعد از سلام تسبیح آن حضرت علیها السّلام را بخواند و بگوید : سُبْحَانَ ذِی الْعِزِّ الشَّامِخِ الْمُنِیفِ سُبْحَانَ ذِی الْجَلَالِ الْبَاذِخِ الْعَظِیمِ سُبْحَانَ ذِی الْمُلْکِ الْفَاخِرِ الْقَدِیمِ سُبْحَانَ مَنْ یَرَى أَثَرَ النَّمْلَةِ فِی الصَّفَا سُبْحَانَ مَنْ یَرَى وَقْعَ الطَّیْرِ فِی الْهَوَاءِ سُبْحَانَ مَنْ هُوَ هَکَذَا وَ لَا هَکَذَا غَیْرُهُ‏ . 3- نماز : دو رکعت نماز نیم ساعت‏ پیش از زوال، در هر رکعت حمد یک مرتبه و هر یک از توحید و آیه الکرسی و قدر، ده مرتبه‏ . 4- دعا : هر که از ظالمى بترسد در این روز بگوید : حَسْبِی حَسْبِی حَسْبِی مِنْ سُؤَالِی عِلْمُکَ بِحَالِی‏ تا حق تعالى شر ظالم را از او کفایت کند ( مفاتیح الجنان . فصل ششم . در اعمال ماه ذی الحجّه ) .

..........................................................................................

روز هشتم : روز ترویه است . 1- روزه : روزه ‏اش فضیلت دارد و روایت شده که کفِّاره ی شصت سال است . 2- غسل : غسل این روز مستحب است .‏

شب نهم : شب عرفه‏ است. از لیالى متبرّکه و شب مناجات با قاضى الحاجات است و توبه در آن شب مقبول و دعا در آن مستجاب است و کسى که آن شب را به عبادت به سرآورد، اجر صد و هفتاد سال عبادت داشته باشد . 1- دعا : روایت شده هر که این دعا را در شب عرفه یا در شب هاى جمعه بخواند، خداوند او را بیامرزد : اللَّهُمَّ یَا شَاهِدَ کُلِّ نَجْوَى وَ مَوْضِعَ کُلِّ شَکْوَى وَ عَالِمَ کُلِّ خَفِیَّةٍ وَ مُنْتَهَى کُلِّ حَاجَةٍ یَا مُبْتَدِئاً بِالنِّعَمِ عَلَى الْعِبَادِ یَا کَرِیمَ الْعَفْوِ یَا حَسَنَ التَّجَاوُزِ رَحْمَتِکَ الْوَاسِعَةِ إِنَّ عَطَاءَکَ لَمْ یَکُنْ مَحْظُوراً وَ أَنْتَ عَلى‏ کُلِّ شَیْ‏ءٍ قَدِیرٌ* بِرَحْمَتِکَ یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ‏ . 3- دعا : بخواند دعاى اللّهمّ من تعبأ و تهیأ ... را که در روز عرفه و شب و روز جمعه نیز وارد است. 4- زیارت : امام حسین علیه السّلام و زمین کربلا را زیارت کند و در آن جا تا روز عید بماند تا آن که از شرّ آن سال نگاه داشته شود

روز نهم : روز عرفه و از اعیاد عظیمه است‏ . روایت شده که : حضرت امام زین العابدین علیه السّلام در روز عرفه صداى سائلى را که از مردم سؤال مى‏ نمود شنید . به او فرمود : واى بر تو آیا در این روز از غیر خدا سؤال مى‏ کنى وحال آن که امید مى‏ رود در این روز براى بچّه‏ هاى در شکم آن که فضل خدا شامل آن ها شود و سعید شوند. 1-روزه : شیخ کفعمى در مصباح فرموده مستحب است روزه ی روز عرفه براى کسى که از دعا خواندن ضعف پیدا نکند. 2- غسل : مستحب است غسل پیش از زوال. 3- زیارت : امام حسین علیه السّلام‏ را زیارت کند که مقابل هزار حج و هزار عمره و هزار جهاد بلکه بالاتر است و احادیث در کثرت فضیلت زیارت آن حضرت عیله السّلام در این روز متواتر است و اگر کسى توفیق یابد که در این روز در تحت قبّه ی مقدّسه ی آن حضرت باشد ثوابش کمتر از کسى که در عرفات باشد نیست بلکه زیاده و مقدّم است. در روز و شب عرفه زیارت امام حسین علیه السّلام را انجام دهد. 4- نماز : چون وقت زوال شد زیر آسمان رود و نماز ظهر و عصر را با رکوع و سجود نیکو به عمل آورد و چون فارغ شود دو رکعت نماز کند در رکعت اوّل بعد از حمد، توحید و در دوم بعد از حمد، قُلْ یا أَیُّهَا الْکافِرُونَ را بخواند . 5- نماز : بعد از آن چهار رکعت نماز گزارد در هر رکعت بعد از حمد توحید پنجاه مرتبه بخواند فقیر گوید که این نماز همان نماز حضرت امیرالمؤمنین علیه السّلام است که در اعمال روز جمعه گذشت‏ . 6- دعاى امّ داود . 7- دعای صحیفه سجّادیه : بخوان در این روز با خشوع و رقّت، دعاى امام زین العابدین علیه السّلام را که در صحیفه کامله سجّادیه است و آن دعاى چهل و هفتم است و مشتمل است بر جمیع مطالب دنیا و آخرت صلوات الله على منشیها . 8- دعای عرفه امام حسین علیه السّلام : و از جمله دعاهاى مشهور این روز دعاى حضرت سیّد الشّهداء علیه السّلام است . بشر و بشیر پسران غالب اسدى روایت کرده ‏اند که : پسین روز عرفه در عرفات در خدمت آن حضرت بودیم پس از خیمه خود بیرون آمدند با گروهى از اهل بیت و فرزندان و شیعیان با نهایت تذلّل و خشوع پس در جانب چپ کوه ایستادند و روى مبارک را بسوى کعبه گردانیدند و دست ها را برابر رو برداشتند مانند مسکینى که طعام طلبد و این دعا را خواندند : الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی لَیْسَ لِقَضَائِهِ دَافِعٌ وَ لَا لِعَطَائِهِ مَانِعٌ ... . 9- دعای عشرات : شایسته است دعاى عشرات را که در هر صبح و شام مستحب است خواندن آن، در آخر روز عرفه ترک نکنند ( مفاتیح الجنان . فصل ششم . در اعمال ماه ذی الحجّه ) .

..........................................................................................

شب عید قربان : امام جعفر صادق علیه السّلام از پدرانش علیهم السّلام روایت فرموده است که : امام علی علیه السّلام خوش داشت که در چهار شب از سال فارغ از کارهای دیگر گردد و به عبادت مشغول باشد و آن ؛ شب های اوّل رجب، نیمه شعبان، شب عید فطر و شب عید قربان است ( المراقبات . ص 449) .

شب دهم : از لیالى متبرّکه و از آن چهار شبى است که احیاى آنها تأکید شده است‏ . 1- زیارت : امام حسین علیه السلام را زیارت کند. 2- دعا : دعاى یا دائم الفضل على البریّه ... .

روز دهم : روز عید قربان است و بسیار روز شریفى است .

1- غسل : در این روز سنّت مؤکّد است و بعضى از علما واجب دانسته‏ اند . 2- نماز عید قربان : به همان نحو که در عید فطر ذکر شد لکن در این روز مستحب است که افطار بعد از نماز از گوشت قربانى شود. 3- دعای صحیفه سجّادیه : شاید بهترین دعاهاى این روز دعاى چهل و هشتم صحیفه کامله سجّادیه باشد و پس از آن، دعاى چهل و ششم را بخواند . 4- دعای ندبه. 5- قربانی کردن : که سنّت مؤکّد است‏ . 6- تکبیر : خواندن تکبیرات است براى کسى که در منى باشد در عقب پانزده نماز که اوّلش نماز ظهر روز عید است و آخِرش نماز صبح روز سیزدهم . و کسانى که در سایر شهرها هستند بخوانند در عقب ده نماز از ظهر روز عید تا صبح دوازدهم . تکبیرات موافق روایت صحیح در کافى این است : اللَّهُ أَکْبَرُ اللَّهُ أَکْبَرُ لا إِلهَ إِلَّا اللَّهُ وَ اللَّهُ أَکْبَرُ اللَّهُ أَکْبَرُ وَ لِلَّهِ الْحَمْدُ اللَّهُ أَکْبَرُ عَلَى مَا هَدَانَا اللَّهُ أَکْبَرُ عَلَى مَا رَزَقَنَا مِنْ بَهِیمَةِ الْأَنْعَامِ وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ عَلَى مَا أَبْلَانَا مستحب است تکرار این تکبیرات در عقب نمازها به قدر امکان و خواندن بعد از نوافل‏ ( مفاتیح الجنان . فصل ششم . در اعمال ماه ذی الحجّه ) .

..............................................................................................................

دعا در موقع ذبح قربانی : از امیرالمؤمنین علیه السّلام روایت شده است : بِسمِ اللهِ وَجَّهتُ وَجهی لِلَّذِی فَطَرَ السَّمَاوَاتِ وَ الأرضَ حَنِیفاً مَسلِماً وَ مَا أنَا مِنَ المُشرِکِین إِنَّ صَلاَتِی وَ نُسُکِی وَ مَحیای وَ مَمَاتِی للهِ رَبِّ العَالَمِینَ اللَّهُمَّ مِنکَ وَ لَک . گوشت قربانی را سه قسمت کند : ثُلث آن را به همسایگان بدهد و ثلث دیگر را به سائلین انفاق کند و ثلث دیگر را برای اهل خانه نگه دارد و پوست آن را نیز تصدّق کند و مزد قصّاب را از غیر قربانی بپردازد ( المراقبات . ص 455 ) .

روز پانزدهم : ولادت باسعادت و با برکت حضرت امام على النّقى علیه السّلام واقع شده‏ است .

روز هیجدهم : ارزش و فضیلت روز عید غدیر :

* نزول آیه اکمال دین با ولایت : الْیَوْمَ أَکْمَلْتُ لَکُمْ دِینَکُمْ وَ أَتْمَمْتُ عَلَیْکُمْ نِعْمَتِی وَرَضِیتُ لَکُمُ الإِسْلاَمَ دِینًا فَمَنِ اضْطُرَّ فِی مَخْمَصَهٍ غَیْرَ مُتَجَانِفٍ لِّإِثْمٍ فَإِنَّ اللّهَ غَفُورٌ رَّحِیمٌ (سوره مائده . آیه 3) ؛ امروز دین شما را برایتان کامل و نعمت‏ خود را بر شما تمام گردانیدم و اسلام را براى شما [به عنوان] آیینى برگزیدم . * نزول آیه شرط ابلاغ رسالت : یَا أَیُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ مَا أُنزِلَ إِلَیْکَ مِن رَّبِّکَ وَ إِن لَّمْ تَفْعَلْ فَمَا بَلَّغْتَ رِسَالَتَهُ وَ اللّهُ یَعْصِمُکَ مِنَ النَّاسِ إِنَّ اللّهَ لاَ یَهْدِی الْقَوْمَ الْکَافِرِینَ (سوره مائده . آیه 67) ؛ اى پیامبر آن چه از جانب پروردگارت به سوى تو نازل شده ابلاغ کن و اگر نکنى پیامش را نرسانده‏ اى و خدا تو را از [گزند] مردم نگاه مى‏ دارد آرى خدا گروه کافران را هدایت نمى‏ کند .

روز عید غدیر و عید الله الأکبر و عید آل محمّد علیهم السّلام است و عظیم‏ ترین اعیاد است و مبعوث نفرموده حق تعالى پیغمبرى را مگر آن که عید کرده است این روز را و حرمت آن را دانسته است و نامش در آسمان روز عهد معهود است و نامش در زمین روز میثاق مأخوذ و جمع مشهود است . 1- روایت است که : از حضرت صادق علیه السّلام پرسیدند : که آیا مسلمانان را عیدى هست غیر از جمعه و اضحى و فطر ؟ فرمود : بلى عیدى هست که از همه حرمتش بیش تر است‏ . راوى گفت :کدام عید است ؟ فرمود : که آن روزى است که حضرت رسول صلّى الله علیه و آله امیرالمؤمنین علیه السّلام را به خلافت خود نصب کرد و فرمود : که هر که من مولى و آقاى اویم پس على مولى و آقا و پیشواى او است و آن روز هیجدهم ذى الحجّه است . راوى گفت : در آن روز چه کار باید کرد ؟ فرمود : باید روزه بدارید و عبادت کنید و محمّد و آل محمّد علیهم السّلام را یاد کنید و بر ایشان صلوات بفرستید و وصیّت کرد رسول خدا صلّى الله علیه و آله، امیرالمؤمنین علیه السّلام را که این روز را عید گرداند و هر پیغمبرى وصى خود را وصیّت مى ‏کرد که این روز را عید گردانند . 2- در حدیث ابن ابى نصر بزنطى است از حضرت رضا علیه السّلام که فرمود : اى پسر ابى نصر هر کجا که باشى سعى کن که روز غدیر نزد قبر مطهّر حضرت امیرالمؤمنین علیه السّلام حاضر شوى . به درستى که خدا در این روز مى ‏آمرزد از هر مرد مؤمن و زن مؤمنه گناه شصت ساله ایشان را و در این روز آزاد مى ‏کند از آتش جهنّم دو برابر آنچه آزاد کرده است در ماه رمضان و شب قدر و شب فطر و یک درهم که در این روز به برادران مؤمن بدهى برابر است با هزار درهم که در اوقات دیگر بدهى و احسان کن در این روز به برادران مؤمن خود و شاد گردان هر مرد مؤمن و زن مؤمنه را به خدا قسم که اگر مردم فضیلت این روز را بدانند چنان که باید هر آینه هر روز ده مرتبه ملائکه با ایشان مصافحه کنند.

آداب و اعمال :

1-روزه : که کفّاره ی شصت سال گناه است و در خبرى است که : برابر است با روزه ی عمر دنیا و معادل است با صد حج و صد عمره‏ . 2- غسل . 3- زیارت : سوم حضرت امیر المؤمنین علیه السلام‏ را زیارت کند. سزاوار است که انسان هر کجا باشد سعى کند که خود را به قبر مطهّر آن حضرت علیه السّلام برساند و از براى آن جناب در این روز سه زیارت مخصوصه نقل شده که یکى از آن ها زیارت معروفه به امین الله است که از نزدیک و دور خوانده مى‏ شود و آن از زیارات جامعه مطلقه است . 4- نماز بیعت : دو رکعت نماز بگزارد. در رکعت اوّل بعد از حمد، سوره قدر و در دوم سوره توحید بخواند و به سجده رود و صد مرتبه شکر خدا کند پس سر از سجده بردارد و بخواند : اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ بِأَنَّ لَکَ الْحَمْدَ وَحْدَکَ لا شَرِیکَ لَکَ ... پس باز به سجده رود و صد مرتبه الْحَمْدُ لِلَّهِ و صد مرتبه‏ شُکْراً لِلَّهِ‏ بگوید و روایت شده که هر که این عمل را بجا آورد ثواب کسى داشته باشد که در روز عید غدیر نزد حضرت رسول خدا صلّى الله علیه و آله حاضر شده باشد و با آن حضرت بر ولایت بیعت کرده باشد و بهتر آن که این نماز را نزدیک به زوال گزارد که حضرت رسول صلّى الله علیه و آله در آن ساعت امیر المؤمنین علیه السّلام را در غدیر خم به امامت و خلافت براى مردم نصب فرمود . 5- دعای ندبه . 6- دعا : این دعا را که سیّد بن طاوس از شیخ مفید رحمهما الله نقل کرده بخواند : اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ بِحَقِّ مُحَمَّدٍ نَبِیِّکَ وَ عَلِیٍّ وَلِیِّکَ ... . 7- تهنیت به ولایت : چون مؤمنى را ملاقات کند این تهنیت را بگوید : الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی جَعَلَنَا مِنَ الْمُتَمَسِّکِینَ بِوِلَایَهِ أَمِیرِالْمُؤْمِنِینَ وَ الْأَئِمَّهِ عَلَیْهِمُ السَّلَامُ‏ و نیز بخواند : الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی أَکْرَمَنَا بِهَذَا الْیَوْمِ وَ جَعَلَنَا مِنَ الْمُوفِینَ بِعَهْدِهِ إِلَیْنَا وَ مِیثَاقِهِ الَّذِی وَاثَقَنَا بِهِ مِنْ وِلَایَهِ وُلَاهِ أَمْرِهِ وَ الْقُوَّامِ بِقِسْطِهِ وَ لَمْ یَجْعَلْنَا مِنَ الْجَاحِدِینَ وَ الْمُکَذِّبِینَ بِیَوْمِ الدِّینِ‏ . 8- ولایت؛ اتمام نعمت : صد مرتبه بگوید : الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی جَعَلَ کَمَالَ دِینِهِ وَ تَمَامَ نِعْمَتِهِ بِوِلَایَهِ أَمِیرِالْمُؤْمِنِینَ عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ عَلَیْهِ السَّلَامُ‏ . 9- صلوات : در این روز بسیار ذکر شریف صلوات را به زبان و به دل بگوید : اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ عَجِّل فَرَجَهُم .

وقایع روز غدیر :

در خطبه حضرت امیرالمؤمنین علیه السّلام است که هرکس در روز غدیر مؤمن روزه‏دار را در شب، وقت افطارش افطار دهد مثل آن است که ده فئام را افطار داده باشد. شخصى برخاست عرض کرد : یا امیرالمؤمنین فئام چیست ؟ فرمود : صد هزار پیغمبر و صدیق و شهید. این روز، روز قبولى اعمال شیعیان و روز برطرف شدن غم هاى ایشان است 1- روزى است که خداوند آتش را بر ابراهیم خلیل علیه السّلام سرد و سلامت کرده است . 2- روزى است که حضرت موسى علیه السّلام بر ساحران غلبه کرده است . 3- روزى است که حضرت موسى علیه السّلام یوشع بن نون را وصى خود گردانیده است . 4- روزى است که حضرت سلیمان علیه السّلام رعیّت خود را بر استخلاف آصف بن برخیا اشهاد کرده است . 5 - روزى است که حضرت عیسى علیه السّلام شمعون الصفا را وصى خود قرار داده است . 6- روزى است که جناب رسول خدا صلّى الله علیه و آله ما بین اصحاب خود برادرى افکنده و لهذا شایسته است در این روز عقد اخوت با اخوان مؤمنین و کیفیّت آن به نحوى که شیخ ما در مستدرک وسائل از کتاب زاد الفردوس نقل فرموده چنین است که: بگذارد دست راست خود را بر دست راست برادر مؤمن خود و بگوید : وَاخَیْتُکَ فِی اللَّهِ وَ صَافَیْتُکَ فِی اللَّهِ وَ صَافَحْتُکَ فِی اللَّهِ ... ( مفاتیح الجنان . فصل ششم . در اعمال ماه ذی الحجّه ) . 7- افضل از همه روزی است که خاتم الأنبیاء حضرت محمّد صلّی الله علیه و آله و سلّم خاتم الأوصیاء امیرالمؤمنین علی وصی علیه السّلام را به عنوان خلیفه و وصی و برادر خود معرّفی فرمودند .

............................................................................................

روز بیست و چهارم :

أ- آیه تطهیر : روزى است که رسول خدا صلّى الله علیه و آله با نصاراى نجران‏ مباهله کرد و پیش از آن که خواست مباهله کند عبا بر دوش مبارک گرفت و حضرت امیرالمؤمنین و فاطمه و حسن و حسین علیهم السّلام را داخل در زیر عبا نمود و گفت : پروردگارا هر پیغمبرى را اهل بیتى بوده است که مخصوص ترین خلق به او بوده‏اند . خداوندا ؛ این ها اهل بیت من هستند پس از ایشان بر طرف کن شک و گناه را و پاک کن ایشان را پاک کردنى پس جبرئیل علیه السّلام نازل شد و آیه تطهیر را در شأن ایشان آورد. پس حضرت رسول صلّى الله علیه و آله آن چهار بزرگوار را براى مباهله بیرون برد. چون نگاه نصارى بر ایشان افتاد و حقیقت آن حضرت و آثار نزول عذاب را مشاهده کردند، جرأت مباهله ننمودند و استدعاى مصالحه و قبول جزیه نمودند. * آیه تطهیر: إِنَّمَا یُرِیدُ اللَّهُ لِیُذْهِبَ عَنکُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَیْتِ وَیُطَهِّرَکُمْ تَطْهِیرًا (سوره احزاب . آیه 33) ؛ خدا فقط مى‏ خواهد آلودگى را از شما خاندان [پیامبر] بزداید و شما را پاک و پاکیزه گرداند . * آیه مباهله : قُلْ تَعَالَوْاْ نَدْعُ أَبْنَاءنَا وَأَبْنَاءکُمْ وَنِسَاءنَا وَنِسَاءکُمْ وَأَنفُسَنَا وأَنفُسَکُمْ ثُمَّ نَبْتَهِلْ فَنَجْعَل لَّعْنَةُ اللّهِ عَلَى الْکَاذِبِینَ (سوره آل عمران . آیه 61) ؛ بگو بیایید پسران مان و پسران تان و زنان مان و زنان تان و ما خویشان نزدیک و شما خویشان نزدیک خود را فرا خوانیم سپس مباهله کنیم و لعنت ‏خدا را بر دروغگویان قرار دهیم . ب- آیه ولایت : در این روز حضرت امیرالمؤمنین علیه السّلام در حال رکوع انگشترى خود را به سائل داد و آیه إِنَّما وَلِیُّکُمُ اللَّهُ در شأنش نازل شد . * آیه ولایت : إِنَّمَا وَلِیُّکُمُ اللّهُ وَ رَسُولُهُ وَالَّذِینَ آمَنُواْ الَّذِینَ یُقِیمُونَ الصَّلاَهَ وَیُؤْتُونَ الزَّکَاهَ وَهُمْ رَاکِعُونَ (سوره مائده . آیه 55) ؛ ولى شما تنها خدا و پیامبر اوست و کسانى که ایمان آورده‏ اند همان کسانى که نماز برپا مى ‏دارند و در حال رکوع زکات مى‏ دهند . 1- غسل . 2- روزه . 3- نماز : دو رکعت نماز و آن مثل نماز روز عید غدیر است . 4- دعای مباهله : خواندن دعاى مباهله‏ که شبیه به دعاى سحرهاى ماه رمضان است . دعاى روز مباهله روایت شده از حضرت صادق علیه السّلام مى‏ گویى‏ : اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ مِنْ بَهَائِکَ بِأَبْهَاهُ وَ کُلُّ بَهَائِکَ بَهِیٌّ ... وَ أَنْ تَفْعَلَ بِی مَا أَنْتَ أَهْلُهُ یَا أَهْلَ التَّقْوَى وَ یَا أَهْلَ الْمَغْفِرَهِ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ ارْحَمْنِی بِرَحْمَتِکَ یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ‏ . 5- نماز و استغفار و دعا : بعد از دو رکعت نماز و هفتاد مرتبه استغفار، بخواند دعایى را که شیخ و سیّد (شیخ مفید و سید بن طاوس رحمهما الله) روایت کرده‏اند : اوّل آن الحمد لله رب العالمین است . 6- صدقه : شایسته است در این روز تصدّق بر فقراء به جهت تأسّى به مولاى هر مؤمن و مؤمنه، امیرالمؤمنین علیه السّلام . 7- زیارت جامعه ی کبیره : امیرالمؤمنین علیه السّلام را زیارت کند و مناسب ترین زیارات، زیارت جامعه است ( مفاتیح الجنان . فصل ششم . در اعمال ماه ذی الحجّه ) .

.................................................................................................

روز بیست و پنجم : روزى است که سوره هل أتى در حقّ اهل بیت علیهم السّلام نازل شده‏ است . به جهت آن که سه روز، روزه گرفتند و افطار خود را به مسکین و یتیم و اسیر دادند و به آب افطار نمودند . 1- صدقه و اطعام : شایسته است که شیعیان اهل بیت علیهم السّلام در این ایّام خصوص در شب بیست و پنجم در تصدّق به مساکین و ایتام و سعى در اطعام ایشان به موالى خود تأسّى نمایند . 2- روزه . چون بعضی از علماء این روز را روز مباهله مى‏ دانند، مناسب است زیارت جامعه ی کبیره و دعاى مباهله را نیز در این روز بخوانند ( مفاتیح الجنان . فصل ششم . در اعمال ماه ذی الحجّه ) .

.......................................................................................................

روز آخر ذى الحجّه‏ : آخر سال عرب (قمری) است . نماز : دو رکعت نماز بگزارد. در هر رکعت حمد یک مرتبه و ده مرتبه قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ و ده مرتبه آیه الکرسى بخواند و بعد از نماز بگوید : اللَّهُمَّ مَا عَمِلْتُ فِی هَذِهِ السَّنَهِ مِنْ عَمَلٍ نَهَیْتَنِی عَنْهُ وَ لَمْ تَرْضَهُ وَ نَسِیتُهُ وَ لَمْ تَنْسَهُ وَ دَعَوْتَنِی إِلَى التَّوْبَهِ بَعْدَ اجْتِرَائِی عَلَیْکَ اللَّهُمَّ فَإِنِّی أَسْتَغْفِرُکَ مِنْهُ فَاغْفِرْ لِی وَ مَا عَمِلْتُ مِنْ عَمَلٍ یُقَرِّبُنِی إِلَیْکَ فَاقْبَلْهُ مِنِّی وَ لَا تَقْطَعْ رَجَائِی مِنْکَ یَا کَرِیمُ‏ پس چون این را گفت، شیطان گوید : واى بر من، هر چه من سختی و زحمت کشیدم در حقّ او در این سال همه را به این کلمات خراب کرد و شهادت دهد سال گذشته براى او که سال خود را به خیر ختم نمود ( مفاتیح الجنان . فصل ششم . در اعمال ماه ذی الحجّه ) .

...............................................................................

کتاب شریف (( مفاتیح الجنان )) تألیف محدّث بزرگ حاج شیخ عبّاس قمی رحمه الله می باشد. * اندکی از کلمات و عبارات کتاب مفاتیح الجنان در مورد این ماه با ادبیات روان تری نوشته شده است و با متن اصلی کتاب تفاوت ناچیزی دارد.

کتاب شریف (( المراقبات )) تألیف عارف کامل میرزا جواد آقا ملکی تبریزی رحمه الله می باشد.

وقایع :

1 ذیحجّه سال 2 ه.ق ؛ ازدواج جناب عصمه الله الکبری و حجّه الله علی الحجج حضرت فاطمه زهرا و جناب وصی امیرالمؤمنین حضرت امام علی علیهماالسّلام

7 ذیحجّه سال 114 ه.ق ؛ شهادت حضرت امام محمّد باقر علیه السّلام در سنّ 57 سالگی

18 ذیحجّه سال 10 ه.ق ؛ انتصاب امیرالمؤمنین حضرت وصی امام علی علیه السّلام به عنوان خلیفه الله و خلیفه الرّسول صلّی الله علیه و آل و سلّم

24 ذیحجّه ؛ روز مباهله و رو نزول آیه مبارکه و شریفه تطهیر