جنبه‌های حقوقی «رمان نوجوان امروز»
رفیع افتخار به بررسی جنبه‌های حقوقی مسائل پیشآمده در طرح «رمان نوجوان امروز» کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان پرداخته است.
به گزارش پارس، این نویسنده در یادداشت ارسالی‌اش به ایسنا نوشته است: «در ایام اخیر طرح «رمان نوجوان امروز» پرچمدار فعالیتهای کانون پرورش فکری کودکان و نوجوان محسوب می‌شد و تقریبا عمده نویسندگان مطرح کشور را حول این طرح در خود داشت. با تغییر مدیریت کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان به یکباره این طرح رو به افول نهاد و خاموش شد و وفق دستور جدید مقرر شد کلیه رمانها (حتی آنهایی که در چاپخانه بودند) زیر نظر شورای بررسی جدید بازنگری و کارشناسی مجدد شوند.
منطقی است تصور کنیم تغییر و توفقی این‌چنینی مولود و یا نتیجه کمی و کاستی و ضعفها بوده و نقاط ضعف محصولات طرح چنان بارز و چشمگیر بوده‌اند که مدیریت جدید را مجاب کرده و ناگزیر دستور به توقف داده است.
ضعف‌های طرح و رمان‌های چاپ‌شده آن می‌تواند در دو بخش نرم‌افزاری و سخت‌افزاری مورد مداقه قرار گیرد.
از منظر نرم‌افزاری تا زمانی‌که اثری بهتر و کاملتر از دوره پیشین (رمان‌های چاپ شده در مدیریت قبلی) به تولید و خوانش و اقبال نرسیده باشد نمی‌توان به قضاوت نشست و انتظاری بیش داشت. باید منتظر ماند و رمان‌های جدید را در دوره جدید خواند تا معلوم شود اشکالات رمان‌های قبلی در کجا، به چه نحو و تا چه اندازه مرتفع شده اند.
اما از جنبه سخت‌افزاری قضیه پیچیده تر است چرا که طرح بار حقوقی داشته و عمر و زحمات و سرمایه‌های مادی و معنوی دست اندرکاران (اعم از نویسندگان و مجموعه پیمانکار) به طرح گره خورده است.
طرح «رمان نوجوان امروز» درحقیقت، یک قرارداد سفارش تالیف رمان در زمان معلوم و محدود بوده که بندهای قرارداد به صراحت تعهدات کانون و متعهد را مشخص می‌کند. متعهد پس از ارایه طرح خود و تصویب آن و پس از عقد قرارداد ملزم شده حداکثر ظرف مدت شش ماه، رمان را آماده کند و تحویل کانون دهد (ماده 3 قرارداد) و کانون نیز متعهد شده حداکثر یک ماه پس از تحویل اثر آن را کارشناسی کرده و نسبت به رد یا قبول آن اتخاذ تصمیم کند (ماده 7 قرارداد). در این ماده تصریح شده است:« چنانچه ظرف مدت (یک ماه) کانون نتیجه را به متعهد اعلام نکند آن اثر تصویب شده تلقی خواهد شد.» همچنین در بند 5 قرارداد آمده: «کانون به ازای هر روز تاخیر در ارایه رمان یک درصد از حق‌الزحمه چاپ اول نویسنده را کسر خواهد کرد».
حال، این سوال به ذهن متبادر می‌شود که آیا با تغییر مدیریت‌ها و از جنبه حقوقی می‌توان مفاد قرارداد را اجرا نکرد و نادیده گرفت و رمان‌هایی که از طرف کارشناسان قبلی طرح تصویب شده دوباره کارشناسی و آنها را رد کرد؟ در این میان حق و حقوق نویسنده‌ها چه خواهد شد؟
پرواضح است، التزام و عمل به قراردادهای قبلی موضوعی غیرقابل انکار و پذیرفته‌شده است که با تغییرات مدیریتی حکم سالبه به خود نخواهد گرفت. همچنان‌که مدیریت بعدی نیز نمی‌تواند تعهدات مدیریت فعلی را زیر سوال برده و یا از آن شانه خالی کند.
با ارایه رمان از طرف نویسنده، کانون قانونا، اخلاقا و طبق سفارشات اکید دین مبین اسلام مبنی بر وفای به عهد ملزم است حق و حقوق خالق اثر را پرداخت و به مفاد قرارداد پایبند بماند و این امر با تغییرات مدیریتی قابل استنکاف نیست.
با وجود همه این براهین روشن حقوقی و قانونی تعدادی از رمان‌های تصویب شده در بررسی مجدد رد شده و به نویسندگان آنها نیز اعلام شده است. این نوع نگاه و شیوه عمل سوالات زیادی را در پی دارد که از آن جمله است:
1) چنانچه رمان‌های اخیر «طرح رمان نوجوان» فاقد امتیازات بالا و لازم برای چاپ بوده‌اند قطعا رمان های چاپ شده گذشته (توسط این طرح) دارای اشکالات و ضعف‌های بیشتری بوده است و شورای کارشناسی فعلی کانون لازم است در اسرع وقت با بررسی کتاب‌های چاپ‌شده نسبت به جمع آوری آنها از قفسه‌های کتابخانه‌های کانون اقدام کرده و حق التالیف را از این دسته نویسنده‌ها مسترد کند!
2) متر و میزان برای اندازه‌گیری قوت کار کارشناسی کجاست؟ چه کسی می‌تواند تضمین دهد که نظر شورای کارشناسی فعلی صائب است، خطا ندارد و از کارشناسان قبلی طرح برتر است و بدیل ندارد؟
3)آیا حق و حقوق ویراستار، صفحه‌آرا، تصویرگر و... پس از انجام کار (در رمان‌های تصویبی توسط شورای کارشناسی اول) پرداخت نشده؟ یا صرفا کانون تعهدی در قبال نویسندگان رمانها ندارد؟
بنابراین، آیا مدیریت کانون به لحاظ قانونی و حقوقی مکلف نیست تا تمام کتاب‌های تصویبی شورای قبل را چاپ کند و آن‌گاه طرح‌ها و ایده‌های خود را اجرا کند و طرحی نو دراندازد؟»
ارسال نظر