گفتگو باحسین نصر درباره ترجمه جدید قرآن به زبان انگلیسی

پایگاه خبری تحلیلی «پارس»- منوچهر دین پرست- دکتر سید حسین نصر، استاد مطالعات اسلامی دانشگاه جرج واشنگتن، اقدام به ترجمه قرآن مجید به انگلیسی کرده است. این ترجمه را از جهات مختلف می توان مورد توجه قرار داد. اثر دکتر نصر که با عنوانStudy Quran معرفی شده است، شامل ترجمه و تفسیر قرآن کریم به زبان انگلیسی است. این اثر ارزشمند که دکتر نصر سرویراستاری آن را بر عهده داشته پس از ۱۰سال تلاش مستمر به اتمام رسیده است؛ انتشارات هارپر، از معتبرترین ناشران کتب علوم انسانی در آمریکا این کتاب را در ماه نوامبر سال جاری در بیش از هزار صفحه روانه بازار نشر خواهد کرد.

دکتر نصر درباره ترجمه قرآن که با عنوان Study Quranمنتشر می‌شود گفت : “در ابتدا باید بگویم که اگر قرار باشد این اثر روزی به فارسی ترجمه شود ، بهتر است با عنوان “شناخت قرآن” معرفی شود. چرا که واژه‌هایی مانند مطالعات و بررسی‌های قرآنی معنای دقیقی نیست. من سر ویراستاری این اثر را بر عهده گرفتم و دکتر ژوزف لومبارد، جنر دَگلی، ماریا دکیک و محمد رستم از همکاران بنده در این طرح هستند”.

دکتر نصر در پاسخ به این پرسش که ترجمه قرآن به زبان انگلیسی بارها صورت گرفته است ترجمه ای که شما انجام دادید چه ویژگی دارد، گفت : من باید تاکید کنم که خود قرآن منشا آن حقیقتی است که ما به آن سنت گرایی می‌گوییم. سنت الله در قرآن آمده، و سنت به آن معنایی که ما می فهمیم بدون تردید در کتاب آسمانی قرآن مجید بر آن تاکید شده است. و ترجمه ما نمی‌توانست از دید سنت گرایی جدا باشد. از لحاظ ترجمه قرآن ما سعی نکردیم فقط اصطلاحات ترجمه شده به زبانهای اروپایی که در قرنهای گذشته به آن توجه شده را به کار ببریم بلکه به ادوار جدیدتر نیز توجه داشتیم. تا حد مقدور سعی کردیم به اصل زبان عربی نزدیک باشیم و در بالاترین سطح ممکن از زبان انگلیسی استفاده کنیم. اما همچنان سعی ما بر این بوده است که از منابع اصیل اسلامی از قرون دوم و سوم تا عصر حاضر مثلا از المیزان استاد گرانقدرم حضرت علامه طباطبایی بهره ببریم. لذا سعی ما بر این بوده که در ترجمه قرآن به سنت اسلامی نزدیک باشیم نه به تعبیرات متجددگرایانه امروزی که در بعضی از تفاسیر به کار برده می‌شود”.

وی در ادامه با اشاره به این نکته که سعی ما بر این بوده که در کارمان از طیف کامل منابع شیعه و سنی، لغوی و نحوی، کلامی، تاریخی، فلسفی، عرفانی و .. استفاده کنیم اظهار داشت: “این اثر از سه قسمت اساسی تشکیل شده است. قسمت اول شامل ترجمه‌ای از قرآن کریم است که با توجه به تمام ترجمه‌های معروفی که به زبان انگلیسی وجود دارد، از پیکتال، محمد اسد، آربری و یوسف‌علی گرفته تا دیگران، ترجمه شده است. البته باید بگویم که قرآن کریم بالاترین سطح زیبایی‌شناسی زبان عربی را منعکس می‌کند و یکی از ویژگی‌هایش بلاغت اعجاب‌انگیز آن است. وقتی قرآن را ترجمه می‌کنید باید در بالاترین سطح زبان موردنظر باشد”.

دکتر نصر درباره قسمت بعدی این اثر نیز گفت : ” قسمت بعدیStudy Quran قرار بود مانندStudy Bible شرح متن یا همان تفسیر باشد که در زبان انگلیسی به آنCommentary می‌گویند. شاید برای اولین‌بار در تاریخ اسلام می‌خواستم هم برای حفظ وحدت امت اسلامی و هم جهت آشنایی خواننده با نحل مختلف تفکر سنّتی اسلامی، از مفسران مختلف، سنّی و شیعه، لغوی، تاریخی، کلامی، فلسفی، عرفانی، و همه انواع تفاسیر از طبری گرفته تا میبدی، به عربی و فارسی استفاده کنیم. در نهایت تفسیر خودمان را تدوین کردیم و مسئول این کار هستیم. و قسمت سوم نیز شامل ۱۷مقاله می‌شود که حدود ۴۰۰صفحه را دربرمی‌گیرد. مقالات شامل موضوعاتی مانند قرآن و مسأله قانون و حقوق، قرآن و کلام و فلسفه، قرآن و ساختارهای اجتماعی، قرآن و عدالت، قرآن و زن و سبک ادبی قرآن است. تمام نویسندگان مسلمان هستند و فهرست این نویسندگان انواع افراد را شامل می‌شود از شیخ‌الازهر فعلی، رئیس دانشگاه الازهر مصر و یکی از معروف‌ترین شخصیت‌ها یعنی حضرت آیت‌الله محقق‌داماد که از دوستان نزدیک بنده هستند مقاله نوشته‌اند”.

دکتر نصر همچنین بر این نکته تاکید کرد: “خیلی از تفاسیر و ترجمه‌های قرآن کریم که مسلمانان طی ده‌های اخیر انجام دادند متاسفانه کمتر توجه به جنبه‌های عرفانی، باطنی، معنوی و فلسفی قرآن دیده می‌شود و بیشتر به جنبه‌های فقهی و اجتماعی و سیاسی و حتی علمی قرآن توجه صورت گرفته است. کاری که ما انجام دادیم بیشتر بر اساس نگرش معنوی و حکمی بوده است”.

دکتر نصر درباره وضعیت فعلی جهان اسلام نیز گفت : ” معتقدم که از بعضی جهات طی این ده سال وضع بدتر شده است. این مسائل که امروز در جهان می بینیم واقعا باعث تاسف است. امروز در آمریکا با دو جریان مواجه هستیم.

یکی جریان علاقه به درک و فهمیدن بیشتر از اسلام. از جهت دیگر جریان دومی است است که دائما علم مخالفت با اسلام را به دست می‌گیرد. این دو جریان فعلا استمرار دارد ولی ما امیدواریم که ” قلب اسلام ” خیلی ها را متوجه حقایق اسلام کرد “شناخت قرآن” نیز می تواند باعث شود که نه فقط میلیونها مسلمان در سراسر دنیا که به زبان انگلیسی صحبت می‌کنند بلکه مسلمانان دیگر نیز روی به پیام قرآن بیاورند.

اما شما هر چه قدر بنویسید عده‌ای در غرب به خصوص با اسلام عناد دارند و اینها را با منطق نمی توان قانع کرد. اما گروه بسیاری هستند که اهل درک و فهمیدن هستند و من امیدوارم این افراد را بتوان به سوی دریچه جدیدی به حقیقت هدایت کرد”.