فرصت تمرينِ اجتناب از گناه
روي ماه رمضان را ببوس!/ پيشنهادهايي براي استقبال از ماهِ مبارک رمضان
از کساني که خواسته يا ناخواسته، حقي از آن‌ها ضايع کرديم، حلاليت بطلبيم و براي جبران تلاش کنيم.
پايگاه خبري تحليلي «پارس»- آذر صدارت- کمتر از يک هفته تا شروع ماهِ مبارک رمضان مانده است. ماه رمضان، شبيه يک تغيير بزرگ در ميانِ روزمرگي‌ها و خستگي ها، شبيه يک نسيمِ خنک در شوره زار تنهايي‌ها و تکرارها، از راه مي‌رسد و سي روز، روزها و لحظه هايمان را آسماني ميکند و فرصت بهتري براي يک زيارتِ باصفا، يک نافله دلچسب يا يک ختم قرآنِ با طمانينه، دست ميدهد. ماه رمضان، ماه پر خير و برکتي است که غير از تاثيرات روحي و معنوي فردي، آثار خانوادگي و اجتماعي مطلوب و مثبتي نيز دارد؛ کاهشِ آمار جرم و طلاق در اين ماه و پررنگ شدن همدلي اجتماعي، اتفاق خوش يُمني است. خانه‌ها فراتر از يک چارديواري اختياري مي‌شوند و خانواده‌هاي پراکنده و دور از هم، نيمه شب‌ها براي سحري و غروب‌ها براي افطار، دور سفره‌اي که شايد مدت‌ها گرمي اش فراموش شده بود، کنار هم مي‌نشينند. ديدارها تازه ميشود و دلخوري‌ها و کدورت‌ها از بين مي رود. از آنجا که ماه رمضان هم، مثل اغلبِ فرصت‌هاي ناب زندگي، گذراست، بد نيست براي درک عميق تر و استفاده بهتر از لحظه لحظه اش، با آمادگي کامل به استقبالش برويم. پرونده امروز «زندگي سلام»، شامل پيشنهادهايي براي آمادگي استقبال از ماهِ مبارک رمضان در همه عرصه هاست.
آداب ماه مبارک رمضان در کلام نوراني بزرگان
از عارفِ کامل و عالمِ عامل، آميرزا جوادآقاي ملکي تبريزي در کتاب المراقبات، بخش ماه مبارک رمضان آمده است: «... از مهمات سالک در اين ماه عظيم، شناختن حقِ اين ماه‌است و اين که اين ماه منزلي است که خداوند، روندگان کوي خود را به مهماني به سوي خود دعوت فرموده‌است و آن ماه، مهمانخانه خداست.اي مردم! درهاي بهشت در اين ماه باز است، از پروردگار خود بخواهيد که آن‌ها را بر شما نبندد. و درهاي دوزخ بسته است، از خدا مسئلت کنيد که آن‌ها را بر شما نگشايد و شياطين در زنجيراند، از پروردگار خود بخواهيد که آن‌ها را بر شما تسلط ندهد. از کارهاي مهم در اين ماه، قرائت قرآن و دعا و ذکر است که بايد از هر کدام، مقدار معين انتخاب و در هر روز انجام شود. در اين انتخاب، اولويت با مواردي است که باعث افزايش نشاط انسان براي عبادت شده و در قلب او، فکر و نوري به وجود مي‌آورد.»
ماه رمضان بهار اهل سلوک
آيت ا... جوادي آملي، به نقل از سيدبن طاووس، دانشمند بزرگ اسلامي، درباره بزرگداشت ماه مبارک رمضان فرموده اند: «عده‌اي اول سالشان فروردين است و تلاش مي‌کنند نو بشوند. مثل درخت‌ها که اول سالشان فروردين است و لباس‌هاي تازه به تن مي‌کنند. اول سال يک کشاورز، ابتداي پاييز است که درآمد مزرعه را حساب ميکند. تاجري که کارگاه توليدي دارد، اول سال را در فرصت ديگري تعيين ميکند؛ ولي آن‌ها که اهل سير و سلوک اند، اول سالشان ماه مبارک رمضان است. آن‌ها به حسابرسي خود مي‌پردازند که ماه رمضانِ گذشته، چه درجه‌اي از معنويت داشته و امسال چه درجه‌اي دارند؟ ماه مبارک رمضان، براي سالکان کوي دوست، ماه محاسبه است.»
فرصت تمرينِ اجتناب از گناه
علامه طباطبايي در جلد دوم تفسير الميزان، درباره حکمت احکام و آداب ماه رمضان مي‌فرمايند: تقوا تنها از راه روزه و خودداري از شهوات به دست مي‌آيد. چون کسي که خدا را در دعوتش به اجتناب از خوردن، نوشيدن و عمل جنسي که امري مباح است، اجابت ميکند، قهراً در اجابت دعوت به اجتناب از گناهان و نافرماني ها، شنوا تر و مطيع تر خواهد بود؛ اين است معناي آن که فرمود: «لعلکم تتقون»
ماه اسرار و برکات
استاد فاطمي نيا درباره ماه مبارک رمضان فرمودند: «پروردگارا! ما نمي‌دانيم در درگاه تو چه پرونده‌اي داريم. تو بهتر مي‌داني که ما چه کارها کرده ايم.اي بسا که يک کارهايي مي‌کنيم و از ياد مي‌بريم. بله، حتي در خير هم اينطور است؛ گاهي يک خيري انجام مي‌دهيم و فراموش مي‌کنيم؛ آن خير خيلي به موقع مي‌آيد به داد ما مي‌رسد. هيچ نمي‌دانيم کار از کجا درست شد و گره باز شد! يکي از آن نقطه‌هاي روشنت آمد به دادت رسيد! خدا بزرگ است، خدا تاجر نيست اما اينطور قرار داده است. بر عکسش هم هست؛ يک وقت مي‌بيني کار خراب است، اصلا نمي‌شود، حالي نيست. چرا؟ براي اين که يک دلي شکستيم، خطايي مرتکب شديم.به هرحال پروردگارا! نمي‌دانيم چه کرده ايم. اما آنقدر مي‌دانيم که تو در ماه رمضان، در رحمت را به روي بندگانت باز کردي و فقط تو مي‌داني سحر‌ها و لحظات افطار و شب و روزهاي اين ماه، چه اسرار و برکاتي دارد. ما را از اين برکات، بي‌بهره نگذار.
اين را بدون تعارف بگويم که من و امثال من از ماه رمضان چيزي نمي‌دانيم. از دور دستي بر آتش داريم.اي بسا حتي حساب مي‌کنيم. حتي من شنيدم که بعضي از عوام الناس به پانزدهم شانزدهم ماه که مي‌رسند، مي‌گويند: ديگه کمرش شکست! زورش رفت! درست است که عاجزيم، محدوديم، بالاخره شب بلند مي‌شويم و فردا يک محدوديت‌هايي داريم، اما اگر حقيقت ماه مبارک رمضان را لمس کنيم، نگاهمان عوض ميشود.»
باز کن پنجره را؛ بهار مي‌آيد
با ايجاد تغييراتي کوچک در سبک زندگي، براي ورود به ماه مبارک رمضان آماده شويم
نزديک شدن به ماه مبارک رمضان، فرصت خوبي است تا با ايجاد تغييراتي کوچک در روزانه هايمان، ضمن آمادگي براي استفاده بهتر از لحظات نوراني اين ماه، به سبک زندگي اسلامي نزديک تر شويم. اين آمادگي، مي‌تواند در ابعاد مختلف فردي، خانوادگي و اجتماعي اتفاق بيفتد؛ از تغيير در زمان بندي و برنامه ريزي روزانه، تا ساعت خواب و بيداري و کار و مطالعه، عبادت و معنويت، آشپزي و تغذيه و وقت گذاشتن براي خانواده و دوستان. اگر شما هم دوست داريد براي ورود به بهترين ماهِ سال، آماده باشيد و آخرِ ماه، افسوس و حسرت بر دلتان نماند، توصيه‌هاي ما را که مجموعه‌اي از تجربيات رمضان‌هاي گذشته است، مطالعه و اجرا کنيد.
آمادگي فردي
* پيش نياز ارتباط با خداي مهربان، در هر زمان و هر جايي، طهارت و توبه و استغفار صادقانه از گناهان و خطاهايي است که باعث غفلت و فراموشي شده‌است و به دنبالش انجام واجبات، ترک محرمات و مراقبه و محاسبه اعمال.
* از همين چند روزِ باقيمانده پيش رو، براي به جا آوردنِ روزه‌هاي قضا استفاده کنيم.
* از کساني که خواسته يا ناخواسته، حقي از آن‌ها ضايع کرديم، حلاليت بطلبيم و براي جبران تلاش کنيم.
* احکامِ ماه رمضان مثل: راه ثابت شدن اول ماه رمضان، نيت روزه ماه رمضان، شرايط روزه صحيح، مبطلات روزه و... را دوباره مرور کنيم.
* خداي مهربان را بابت فرصت تجربه يک رمضان ديگر، شکرگزار باشيم و از او بخواهيم رزق معنوي ما را در اين ماه مبارک به لطفش زياد کند و به ما توفيق عبادتش را بدهد.
* براي به جا آوردن مستحباتي نظير نافله‌ها و تعقيبات نمازهاي يوميه، نماز شب، زيارت و قرائت قرآن کريم و دعاها با توجه و حضور قلب، برنامه ريزي کنيم.
* براي چکاپ وضعيت عمومي بدن و درمان و تهيه دارو براي بيماري‌هاي مزمني که ممکن است تشديد شوند به پزشک مراجعه کنيم تا پس از روزه داري در روزهاي اول غافلگير نشويم.
* ماه مبارک رمضان، فرصت مناسبي براي مطالعه دقيق ترجمه و تفاسير آيات قرآن کريم است. غير از آن، به دليلِ شب بيداري ها، يک فرصت ارزشمند براي مطالعه کتاب‌هايي است که مدت هاست تهيه کرديم و هر روز با حسرت نگاهشان مي‌کنيم و هنوز فرصت مطالعه شان دست نداده. از کتاب‌هاي مورد علاقه، يک فهرست تهيه کنيد. مطالعه کتاب في نفسه اتفاق خوبي است، اما چه بهتر از حالا به فکر تهيه يک بسته مطالعاتي متناسب با ماه مبارک رمضان باشيم.
* با ايجاد تغييرات کوچک مثل عوض کردن تصوير پشت زمينه لپ تاپ و تلفن همراه با تصاوير مرتبط، يا استفاده از آهنگ پيشواز و زنگ تلفن‌هاي مناسبتي، حال و هواي ماه رمضان را زنده کنيم.
* با نصب اپليکيشن‌هاي کاربردي مثل ترجمه و تفسير قرآن کريم، کليات مفاتيح الجنان و ريختن فايل‌هاي صوتي دعا و مناجات و سخنراني روي تلفن همراه، وقت‌هاي مرده تاکسي و اتوبوس و مترو را زنده کنيم. اپليکيشن «ماه خدا» و آلبوم صوتي «نسيم انتظار» از محصولات راديو معارف هستند که براي اين روزها به دردتان مي‌خورند. نرم افزارهايي که دعاي عهد، دعاهاي روزانه ماه مبارک و... را داشته باشند هم که چه بهتر.
آمادگي خانوادگي
* از همين الان به خودمان قول بدهيم به جاي تماشاي تمام مدتِ سريال‌هاي همه شبکه‌هاي تلويزيون، براي خانواده و به خصوص کوچک ترها، وقت بيشتري بگذاريم و با بيدار کردنشان براي سحري و تشويقشان به گرفتن روزه کله گنجشکي، خاطره ماندگاري از رمضان کودکي در ذهنشان ثبت کنيم.
* با تهيه هداياي فرهنگي- مذهبي مثل کتاب، کتاب دعا، سي دي، برچسب و... براي کودکان خانواده، فرصتي براي علاقه مند کردنشان به ماه مبارک رمضان و گفت و گو درباره احکام و بايد و نبايدهاي اين ماه، فراهم کنيم.
*از قديم الايام رسم بر اين بوده که مردم با خانه تکاني منازل و غبارروبي مساجد، به پيشواز ماه مبارک رمضان مي‌رفتند. اين رسم‌هاي عزيز را فراموش نکنيم.
* مهماني‌هاي افطاري اگر ساده و به دور از اسراف و تبذير برگزار شود، هم عمل به توصيه اکيد دين است و هم فرصت ارزشمندي براي همدلي خانوادگي و صله رحم. از همين الان به فکر برنامه ريزي و اطلاع رساني برنامه افطاري تان باشيد تا به خاطر تداخل‌هاي احتمالي فرصت صله رحم بيشتر را از دست ندهيد.
* کمتر از يک هفته تا شروع ماهِ مبارک مانده. شب‌هاي ماه رمضان، با شب‌هاي بقيه ايام سال متفاوت است و بيشتر خانواده‌ها از فرصت اين شب‌ها براي دور هم بودن استفاده مي‌کنند. اگر شما هم به سبک زندگيِ شبانه ماه مبارک رمضان و بيدار بودن تا سحر براي استفاده معنوي بيشتر علاقه داريد، از همين الان با کم کردنِ ساعاتِ خواب شب، هم ساعت بيولوژيک بدنتان را تنظيم و همراه کنيد، هم به لحاظ معنوي آماده شويد.
* با خريد مواد غذايي پرمصرف اين ماه مثل شير، خرما، شکر و... زحمتِ خريد هر روزه را از دوش مادر و خانم خانه برداريد.
* بهتر است خانم ها، به قول قديمي ها، کمي به فکر باشند و مقدماتي را براي سفره هاي افطاري و سحري فراهم کنند. تهيه حبوبات، خريد عرقيجات براي تهيه انواع شربت‌هاي خانگي و بسته بندي و ذخيره بعضي مواد غذايي که تهيه وعده هاي غذايي را راحت تر کند و زمان ايستادن پاي گاز را به حداقل ممکن برساند، از ضروريات ماه مبارک رمضان هر سال است.
آمادگي اجتماعي
* براي شرکت در نمازهاي جماعت مساجد و حرم مطهر، قرائت‌هاي جمعي قرآن کريم و مراسم شب‌هاي قدر، از همين الان برنامه ريزي داشته باشيم. اگر خودرو شخصي داريم، بهتر است اياب و ذهاب اطرافيانمان را که به خاطر بي‌وسيلگي، داشتن بچه کوچک يا دوري راه براي رفت و آمد به جلسات جمعي معنوي مشکل دارند به عهده بگيريم.
* شروع ماه مبارک رمضان، براي خيلي ها، موعدِ پرداخت خمس و زکات اموالشان است. غير از اين، حتما برنامه‌اي ولو مختصر براي صدقه به مستمندان و اکرام ايتام داشته باشيم. شرکت در برنامه‌هاي خيريه مثل «جشن گلريزان» که مدتي است نيمه ماه مبارک رمضان، شب تولد کريم اهل بيت، امام حسنِ مجتبي(ع)، براي پرداخت بدهي زندانيان جرايم غيرعمد در سراسر کشور اجرا ميشود هم، قدم موثري براي زنده کردنِ کانون در هم شکسته يک خانواده است.
* هم زمان شدن ماه مبارک رمضان با فصل گرم سال، روزه داري را به خصوص در ساعات نزديک به افطار، کمي سخت و روزه داران را ضعيف و بي‌حوصله ميکند. هواي همکار، دوست و همسايه مان را بيشتر از قبل داشته باشيم و با هم مهربان تر باشيم.
* کم کم در بين همسايه‌ها و آشنايان، خانواده‌هاي نيازمند را شناسايي کنيد، روزه داري شايد براي خانواده‌هايي که بضاعت لازم را ندارند دشوارباشد پس با کمک ديگر اعضاي خانواده بسته‌هاي غذايي ساده، اما پر انرژي مثل ماکاروني، تن ماهي و... را تهيه و بين روزه داران نيازمند توزيع کنيد.
* اين رمضان هم به چشم بر هم زدني مي‌گذرد. قدر بدانيم و براي هم دعا کنيم.
برگرديم!
سيدمحمدسادات اخوي- ما آدميم و اين نکته بزرگي است، اگر که خوب بدانيم. خدا، ما را در ميانِ ترديد و تصميم قرار داده است. ترديد، ما را ميسازد و تصميم، يادمان ميدهد که «خودمان» باشيم. ماه‌هاي معنوي مانند «ماه مبارک رمضان»، بهشتي اند که آدمها را، چه «خود» و چه «بي خود»، در آغوش مي‌‌گيرند. کم مي‌بينيم که آدمها از هم طلاق بگيرند و دوباره رجوع کنند؛ اما رمضان ثابت ميکند که ميشود حتي يک عمر جدا بود و بازگشت.
وقت‌‌هايي مي‌رسند که نمي‌‌توانيم بخشش خدا را باور کنيم؛ بس که بارمان سنگين است و گناه و خطايمان زياد. اين وقت‌ها نمي‌‌توانيم برگرديم. نمي‌‌توانيم گذشته را فراموش کنيم.
نمي‌‌توانيم بپذيريم که در عالم، چشمي هست که مانند آدم ها، اشتباهات را نمي‌‌بيند؛ مجالِ پشيماني ميدهد و آنقدر صبور است که بر کنارِ جاده گناه، به اميد بازگشت ما، فرشته‌‌هاي اميدوار مي‌‌گمارد.
باور کنيم که خوبيــم
ما خوبيم. اين را مي‌گويم چون شب‌هاي ماه رمضان، هر کدام مان، هرجا که باشيم، روزه باشيم يا نباشيم، با شنيدن نواي «ربنا»، پايمان سست ميشود و اگر تنها باشيم، تا اذان، حتما چشم مان تر ميشود. معناي تمام اين‌ها «دوست داشتن» است. ما، خدا را دوست داريم و اين، مهم ترين راز مشترک همه ماست.
ببخشيم و طلب بخشش کنيم
خوش به حالِ کسي که دل‌‌هاي شکسته پشت سرش را نرم کرده باشد. پوزش، سخت است و سخت تر از آن، بخشيدن است.
بياييد «با هم»، پشت سرمان را نگاه کنيم و همه آدمها را، پوزش خواسته و نخواسته، ببخشيم... و واقعي ببخشيم.بعد که همه را بخشيديم، از خدا بخواهيم او نيز ما را ببخشد و از همه حالت‌ها، رفتارها و آدم‌هايي که خدا را نمي‌خواهند يا به مهر او احترام نمي‌گذارند، جدايمان کند. دست کم در اين يک ماهِ پيش رو؛ تا بتوانيم کمي تنها باشيم. ما باشيم و خدا و اهل‌بيت(ع).
گزيده‌اي از کتاب«ما، خـدا، اهل بيت»
ارسال نظر