فرصت سوزی مجلس برای اصلاح قانون معاینه فنی/ خودروهایی که آلایندگی تولید می کنند

به گزارش پارس، پاییز آمد و بر تعداد روزهایی که شهروندان تهرانی هوای ناسالم تنفس می کنند افزوده شد .این درحالی است که عامل 80 درصد آلایندگی های کلانشهرها وسایل نقلیه فاقد معاینه فنی هستند .

سه سال پیش بود که خبر معافیت پنج‌ساله خودروها از گرفتن معاینه فنی مطرح شد. قانونی که بعد از تصویب آن تازه نمایندگان مجلس را به این فکر انداخت که چرا با تصویب آن تمامی تلاش‌های سال‌های اخیر خود را برای کاهش آلودگی هوا در تهران و سایر شهرها و کلانشهرهای کشور به هدر دادند و کارشناسان محیط‌زیست و مدیران شهری این قانون را یکی از اشتباهات تاریخی مجلسیان بر شمردند.
اما با وجود هم صدایی همه نهادهای مسئول و تصمیم گیر همچنان به قوت خود باقی مانده است. بر اساس آمارها 70 درصد ظرفیت مراکز معاینه فنی خالی است این در حالی است که این مراکز می توانند روزانه به بیش از 6 هزار خودرو سرویس دهی کنند .

ولی‌الله آذروش مدیرعامل ستاد معاینه فنی خودروها در این رابطه می گوید: در حالی که در شهرهای دیگر با انجام معاینه فنی و اعمال استاندارد یورو 3 و 4 از یک سو و اجباری کردن زمان معاینه فنی در کمتر از یک سال توانسته‌اند وضعیت هوای سالم را بهبود ببخشند، ما همچنان در حال بررسی بازگشت به  قانون 2 ساله شدن معاینه فنی هستیم . این در حالی است که آمارهای آلودگی هوا در شهر ما نگران کننده است و در سال 92 شهروندان تنها سه روز هوای سالم تنفس کرده اند و بیش از 160 روز هوا در شرایط ناسالم بوده است.

او با اعلام اینکه آمار وزارت بهداشت در سال 92 حاکی از آن بوده است که 3 هزار و 700 فوت مشکوک ناشی از آلودگی و آلایندگی‌های سطح تهران بوده است، می گوید: برنامه ریزی باید به سمت و سوی سیاست گذاری‌هایی برود که منجر به بهبود وضعیت کنونی شود. چراکه شرایط کنونی نامطلوب است و نبود قانون مدون و مشخص سبب شده است تا با تصویب یک قانون بدون کارشناسی لازم عمر معاینه فنی از دو سال به پنج سال افزایش پیدا کند. این تغییر قانون موجب افزایش آلایندگی و از همه مهمتر پایدار شدن هوای ناسالم در شهرها به ویژه تهران شده است.

آذروش ادامه می دهد: در این راستا شهرداری تهران پیگیری‌‌هایی را از طرف دولت داشته است. آنچنان که لایحه‌ای به دولت تقدیم شده که براساس آن قانون معاینه فنی که غیرکارشناسی بوده و از نظر زیست محیطی غیرمعقول است تغییر کرده و از 5 سال به 2 سال بازگردد . امیدواریم با توجه به پیگیری‌های صورت گرفته این قانون تا پایان امسال در مجلس به تصویب برسد.

2 میلیون و 700 هزار خودرو در تهران فاقد معاینه فنی هستند که علاوه بر افزایش آلایندگی باعث ایجاد تصادفات و تراکم ترافیک در تهران می‌شوند. این درحالی است که 24 درصد آلودگی هوای شهر تهران و 49 درصد آلودگی صوتی توسط صاحبان کارخانه‌های تولید کننده و مالکان موتورسیکلت‌های رقم می‌خورد که بدون رعایت استانداردهای تعریف شده و حتی پایین تر از استانداردها اقدام به تولید و استفاده از این موتورسیکلت‌ها می‌‌کنند.

رئیس ستاد معاینه فنی خودروهای تهران معتقد است: 37 درصد تصادفات سطح تهران به موتورسیلکت‌ها اختصاص دارد و این در حالی است که 55 درصد از مرگ موتورسواران به دلیل عدم رعایت ایمنی در موتورسیلکت‌ها و نقص فنی است.

به جز مدیریت شهری و مسئولان محیط زیست مجلس نیز بر تاثیر تغییر این قانون بر آلودگی هوا و افزایش تصادفات تاکید دارند. بر اساس گزارشی که مرکز پژوهش های مجلس به تازگی منتشر کرده است یکی از عوامل مهم بروز حوادث راهنمایی و رانندگی در سطح شهرها و جاده های کشور نقایص فنی وسایل نقلیه بوده و بر اساس گزارش شرکت بازرسی کیفیت و استاندارد ایران، 33 درصد از خودروهایی که در سال 1391 به مراکز معاینه فنی مراجعه کرده‌اند، دارای نقص ایمنی مؤثر بوده‌اند.

نکته مهم دیگر سطح کیفی خودروهای داخلی است که به‌رغم تصویب قانون"ارتقای کیفی خودرو و سایر کالاهای صنعتی"، هنوز با تحقق کامل این قانون و استانداردهای جهانی فاصله زیادی وجود دارد. برای مثال می‌توان به اختلاف زیاد میانگین نمرات منفی خودروهای سبک تولید داخل با خودروهای مشابه خارجی اشاره کرد. به‌طوری که میانگین نمره منفی تعداد محدودی از خودروهای داخلی در فاصله 3 تا 20 قرار می‌گیرد و در مقابل میانگین نمرات منفی اکثر خودروهای ساخت داخل حدود 60 تا 90 گزارش شده است.

از سویی با توجه به کیفیت خودروهای تولید داخل و تجربه سایر کشورها که موضوع معاینه فنی پس از اتمام دوره گارانتی قابلیت اجرایی پیدا می‌کند، می‌توان نتیجه گرفت که خودروهای نو تولید داخل کشور باید پس از اتمام دوره ضمانت شرکت‌های خودرو‌ساز یعنی 2 سال به مراکز معاینه فنی مراجعه کنند تا مورد پایش فنی قرار گیرند. بنابراین همزمان با الزام قطعه‌سازان و شرکت‌های خودرو‌ساز داخلی به تولید محصولاتی با کیفیت مطلوب‌تر، کوتاه شدن زمان معافیت خودروهای تولیدی الزامی است.

مطالعات تطبیقی نشان می‌دهد با وجود ساخت و تولید خودرو در کشورهای صنعتی با قابلیت متناسب با استانداردهای جهانی و سطح کیفی بالا، انجام فرآیند معاینه فنی را به‌عنوان راهکاری جهت کنترل ایمنی و میزان انتشار آلاینده‌ها در دوره‌های زمانی مشخص الزامی کرده‌اند. برای مثال در کشورهای آلمان، انگلستان، ترکیه و برزیل زمان اولین مراجعه 3 سال پس از تولید و پس از آن به‌صورت سالیانه (ترکیه هر دو سال) است. در مجموع ارزیابی‌ها نشان می‌دهد که به رغم استانداردهای بالا در کشورهایی چون آلمان و انگلستان و وضعیت مطلوب آنها در مقایسه با ایران در زمینه شاخص‌هایی مانند آلودگی هوا (آلمان رتبه 100، انگلستان رتبه 90، ایران رتبه 7) و میزان تلفات جاده‌ای ( آلمان 4000 کشته، انگلستان 2300 کشته و ایران 23000 کشته)، درحال حاضر مدت زمان معافیت معاینه فنی برای خودروهای نو در این کشورها از ایران کمتر است.

مرکز پژوهش های مجلس  این گونه نتیجه گیری کرده است که "مقایسه تطبیقی انجام معاینات فنی در ایران و سایر کشورها و دلایلی ازجمله ارتقای ایمنی، کاهش تصادفات، کاهش آلودگی هوا و مصرف بهینه سوخت نشان می‌دهد که اصلاح ماده (9) قانون رسیدگی به تخلفات رانندگی مبنی‌بر کاهش مدت معافیت معاینه فنی خودروهای نو از 5سال به 2 سال ضرورت دارد. اما قانون 5 ساله شدن معاینه فنی خودروها چه زمانی تغییر می کند؟

آذروش درباره مذاکرات صورت گرفته با نمایندگان مجلس شورای اسلامی برای تغییر قانون کنونی معاینه فنی می گوید: یکی از مباحث اصلی مذاکرات سن معاینه فنی بوده است. در این راستا لایحه تغییرات پیش از تعطیلات تابستانی به مجلس ارائه شده است و در نوبت بررسی طرح لوایح قانونی قرار گرفته است که ما امیدواریم تاپایان امسال شاهد تصویب تغییر قانون از مدت زمان معاینه فنی از 5 به 2 سال باشیم.

اما نمی توان به وعده مدیران شهری چندان خوشبین بود. مهرداد بائوج لاهوتی عضو فراکسیون شهری مجلس شورای اسلامی درباره سرنوشت اصلاح این قانون می گوید: اصلاح قانون معاینه فنی با موضوع آلودگی هوا و ریزگردها ادغام شده و قرار است  این سه موضوع در قالب یک طرح در نوبت طرح در صحن علنی مجلس قرار دارد.

او ادامه می دهد: طرح اصلاح قانون آماده شده بود اما به دلیل اینکه ریزگردها و آلودگی هوا نیز با این موضوع مرتبط بود تصمیم گرفتیم در قالب یک طرح جامع به مجلس ارائه کنیم. بنابراین تا نهایی شدن این طرح در خصوص اصلاح این قانون نیز تصمیم گیری نخواهد شد.

این نماینده مجلس تاکید می کند: همه ما به این اعتقاد رسیده ایم که 5 ساله کردن معاینه فنی کار اشتباهی بود و نیاز به بازگشت به قانون اولیه داریم.

لاهوتی در پاسخ به این پرسش که مسئولان شهری وعده داده اندتا پایان امسال این قانون اصلاح می شود،  می گوید: : من به عنوان نماینده قوه مقننه پاسخگوی این موضوع هستم، این طرح اگر جداگانه در صحن مطرح می شد هم اکنون آماده رای گیری بود اما چون نیاز به طرح جامع تری داشتیم با تاخیر در صحن علنی می شود و احتمال دارد بیش از یک ماه دیگر نوبت بررسی آن در صحن علنی مجلس شود.

وی اضافه کرد: اگر آلودگی هوای تهران افزایش پیدا کند می توانیم بر اساس اصل 4 آیین نامه مجلس فوریت طرح آن در صحن را مطرح کنیم اما این موضوع نیز بستگی به نهایی شدن طرح در کمیسیون های تخصصی دارد.

با توجه به تشدید آلودگی هوا در 6 ماه دوم سال  اعتقاد جمعی به اشتباه بودن تغییر قانون مشخص نیست این همه فرصت سوزی برای اصلاح قانون معاینه فنی به چه دلیل است.

منبع:مهر