به گزارش پارس به نقل از ایسنا، محمد جواد بلورچی، در نشست زمین لغزش و شهر تهران که همزمان با نخستین روز از جشنواره شهر آماده در برج میلاد تهران برگزار شد، زمین لغزش و فرونشست زمین به دلیل برداشت بی‌رویه آب در تهران را یک خطر جدی دانست و گفت: باید با شناخت و آگاهی نسبت به این خطرات، هزینه‌های آن را کاهش داد.

وی با بیان این که پوسته زمین در ایران از دوناحیه بلوک سخت اوراسیا از شمال و بلوک عربستان در جنوب تحت فشار است و بر اثر آن کوهستان‌های متعددی در کشور شکل گرفته است، گفت: این فشارها باعث پدیده‌های زمین‌لغزش یا ناپایداری دامنه‌ای شده است که می‌تواند با حرکت دادن توده‌های شنی و خاکی به سمت پایین، باعث بروز اتفاقاتی ناگوار در برخی نقاط حساس و پرجمعیت کشور شود.

مدیرکل دفتر بررسی مخاطرات زمین‌شناختی سازمان زمین‌شناسی کشور افزود: بزرگ‌ترین منطقه زمین‌لغزش جهان در ناحیه سیمره در ایران و ناحیه زاگرس قرار دارد. این ناپایداری، دامنه‌ای به وسعت حدود 20 کیلومتر دارد که با قدمتی حدود 10 هزار سال، احتمال لرزش ‌محدوده‌ای حدود 700 کیلومتر را دارد.

وی وجود ناپایداری در دامنه‌ها و وقوع زمین‌لغزش را باعث بروز خسارات بسیار در کل جهان دانست و گفت: در جهان هر سال حدود هزار نفر یا بیشتر جان خود را به دلیل همین مخاطره از دست می‌دهند و فقط در بخش کوچکی از کشورهایی مانند اسپانیا، آمریکا، چین و ایران هزاران دلار خسارت متوجه مردم و جامعه می‌شود.

مدیرکل دفتر بررسی مخاطرات زمین‌شناختی سازمان زمین‌شناسی کشور تأکید کرد: از بین رفتن پوشش‌های گیاهی هم می‌تواند در ناپایداری شیب‌ها مؤثر باشند و باعث افزایش نیروهای لغزشی شوند. در همین حال اقلیم و آب‌وهوا هم می‌توانند نقش تعیین‌کننده‌ای در این زمینه داشته باشد. در این ارتباط، سرعت و حرکت دامنه‌ای هم در ایجاد این ناپایداری‌ها مؤثر هستند و به همین خاطر شناخت ناپایداری‌های دامنه‌ای و آگاهی از آن بسیار مهم و حیاتی است.

به گفته بلورچی عملکرد انسان‌ها و ساخت‌وسازهای غیر استاندارد باعث کاهش مقاومت دامنه‌ای و کاهش استقامت زمین شده و از بین بردن پوشش گیاهی نیز می‌تواند به این ناپایداری بیفزاید. این خطرات به گونه‌ای است که لغزش و حرکت بخشی از ستیغ یک کوه در سال 1970 در کشور پرو باعث مرگ بین 2500 تا 4500 نفر شد یا یک مورد دیگر زمین لغزش در سال 1999 در کشور ونزوئلا 30 هزار کشته بر جای گذاشت.

چندین برابر چین در معرض مخاطرات زمین لغزش هستیم

وی ادامه داد : جایگاه ایران در بحث مخاطرات مربوط به زمین‌لغزش در بین کشورهای جهان در حد متوسط قرار دارد ‌اما در حالی که هم‌عرض کشور چین هستیم، ‌جمعیت در معرض خطر ما هم مانند جمعیت در معرض خطر چین است و معنای این حرف آن است که در مقایسه جمعیتی ایران و چین، ما چندین برابر کشور چین در معرض مخاطرات زمین‌لغزش هستیم و لازم است در این زمینه مدیریت و دقت بیشتری داشته باشیم.

وی با بیان اینکه ما از زلزله سال 1341 در بوئین زهرا تا زلزله بم در سال 1382چندان کار مفیدی انجام نداده‌ایم، گفت: برخی خانه‌های ما هنوز هم مثل زلزله بوئین زهرا در حدود 50 سال قبل در مقابل زلزله‌هایی با 4 یا 5 ریشتر ویران می‌شوند و این در حالی است که در ژاپن طی سال‌های اخیر بیش از 20 زلزله با بزرگای شش ریشتر رخ داده و هیچ تلفاتی در بر نداشته است. زلزله اخیر ژاپن حدود 9 ریشتر و خیلی بیشر از میزان مورد انتظار بود ولی در عین حال این کشور چنین زلزله مهیبی را با برنامه‌ریزی و آمادگی در مقابل زلزله با خسارات کمی در مقایسه با شدت آن پشت سر گذاشت.

بلورچی تأکید کرد: مخاطراتی مانند زمین‌لغزش، زمین‌لرزه، سیلاب، خشکسالی و فرونشست زمین از جمله پنج مخاطره جدی است که در ایران با آن روبرو هستیم. در نقشه مخاطرات طبیعی که در سال 2010 تهیه شده است، ایران سومین کشور در معرض مخاطرات طبیعی است و به دلیل تجاوزی که از دهه 40 به بعد به حریم رودخانه‌ها صورت گرفته است، خطرات سیل و فرونشست زمین هم برای ما جزو خطرات جدی است.

فرونشست 25 سانتیمتری دشت تهران

وی با بیان این که در زمینه فرونشست زمین هم در سرتاسر کشور با مشکل جدی روبه‌رو هستیم، اعلام کرد: نقشه پهنه‌بندی فرونشست زمین در دشت تهران - شهریار نشان می‌دهد ما در منطقه جنوب شهر در برخی سال‌ها با 17 سانتی‌متر فرونشست مواجه بوده‌ایم که متأسفانه این وضعیت به دلیل برداشت نامناسب از سفره‌های آب زیرزمینی در کل کشور وجود دارد. در همین ارتباط در سال 2011 و بر اساس آخرین آمارهای اعلامی، نام ایران با عناوینی مانند دشت مشهد با 28 سانتی‌متر و دشت تهران با 20 تا 25 سانتیمتر فرونشست، در میان کشورهای با خطر فرونشست زیاد قرار دارد.

بلورچی اضافه کرد: با همه این مسائل و خطراتی که در این زمینه ما را تهدید می‌کند، ‌راه اقدام و برون‌رفت از این مشکلات هم خیلی سخت و دور از دسترسی نیست و مثلاً می‌توانیم با استفاده بهینه در استفاده از آب‌های بخش کشاورزی که 52 درصد آن از آب‌های زیرزمینی تأمین می‌شود، از بروز این بحران‌ها جلوگیری کنیم.

ایران ایران و چین جهان خشکسالی دلار زمین زهرا شهر تهران کوهستان مشهد