رتبه ایران درمقایسه با 26کشور منطقه
ایران در جایگاه بیست و پنجم باروری
آمارها فراوان است. از نرخ یک و سه دهمی رشد جمعیت و یک و هفت دهمی نرخ باروری تا بیکاری ۴۳درصد زنان ۱۵ تا ۲۴سال و افزایش تجرد قطعی در میان آنها.
پایگاه خبری تحلیلی «پارس»- اینها همه دغدغه‌های مسئولانی است که روزگذشته و به مناسبت روز جهانی جمعیت در همایشی دور هم جمع شده بودند. حالا ایران با بیش از ۷۷میلیون و ۶۰۰هزار نفر، یک‌درصد از جمعیت جهان را تشکیل می‌دهد، جمعیتی که ایران را در رتبه هجدهم جهان، دهم آسیا و سوم منطقه قرار می‌دهد. زیر ۱۵ساله‌ها هم ۱۸میلیون نفر شده‌اند، ۱۵ تا ۳۰ساله‌ها، ۲۴میلیون و افراد بالای ۶۰ سال، ۶میلیون نفرند. همه این آمارها نشان می‌دهد که نرخ رشد جمعیت، همان اعدادی که در یک‌سال اخیر به شدت نگرانی مسئولان دولتی را به همراه داشته، اکنون ۳.۱ است، نرخی که سال ۶۵، ۹.۳ بود. حالا مسئولان در همایش روز جهانی جمعیت عزمشان را برای رساندن به نرخ رشد جمعیت سال ۶۵، جزم کرده‌اند. اتفاقی که به استناد آمارها به سادگی امکان‌پذیر نیست. براساس اعلام رئیس سازمان ثبت احوال، سالانه یک‌میلیون و ۴۰۰هزار نفر در ایران به دنیا می‌آیند که همین میزان تولد، کشور را درمیان ۲۶ کشور منطقه در جایگاه بیست‌ویکم قرار داده است، میزان فوتی‌ها هم به‌طور متوسط در سال ۴۰۰هزار مورد است که بازهم درمیان کشورها، رتبه چهاردهم به ایران اختصاص دارد.
محمد ناظمی‌اردکانی در این همایش آمار ازدواج را هم اعلام کرد؛ ۸۰۰هزار نفر در سال. ۱۱میلیون نفر هم در آستانه ازدواج قرار دارند و منتظر تشکیل خانواده. اردکانی می‌گوید: «میانگین سنی ازدواج برای مردان ۲۷سال و برای زنان ۲۴سال است. این سن، برای ازدواج و باروری بالاست.» به گفته او، نرخ باروری در کشور پایین است، آن‌قدر پایین که ایران را درمیان ۲۶ کشور منطقه در جایگاه بیست‌و‌پنجم قرار داده است. نرخ باروری حالا ۷.۱ است. «پیش‌بینی می‌شود اگر نرخ باروری از این میزان کمتر شود، تا سال ۱۴۱۵ جمعیت ایران با رشد منفی به ۵.۸۴میلیون نفر می‌رسد، اگر هم ثابت بماند با ۹۰میلیون نفر بازهم رشد جمعیت صفر می‌شود، یعنی میزان تولد و فوت مساوی می‌شود.» او بهترین حالت را رساندن نرخ باروری به ۱.۲ می‌داند. شرایطی که منجر به حفظ جوانی و شادابی جمعیت می‌شود. به گفته این مسئول سازمان ثبت احوال در سال‌های اخیر گرایش خانواده‌ها به تک‌فرزندی و حتی نداشتن فرزند، زیاد شده، به‌طوری که ۳۵درصد افراد یا تمایلی به فرزند ندارند یا به یکی بسنده می‌کنند. محمت هولکی‌اوز، نماینده صندوق جمعیت ملل متحد در ایران هم در این همایش حاضر بود. او می‌گوید: «صندوق جمعیت ملل متحد در ایران، برای تدوین خط‌مشی کلی افزایش جمعیت ایران، همکاری می‌کند.»
باید جمعیت را به مناطق کم‌تراکم سوق داد
عادل آذر، رئیس مرکز آمار ایران دیگر سخنران این همایش بود، او نیز آمارهایی از وضع جمعیت کشور ارایه می‌دهد با این توضیح که میان آمارهای این مرکز و سازمان ثبت احوال تفاوت‌هایی وجود دارد چراکه استناد مرکز آمار به سرشماری است اما سازمان ثبت‌احوال به موارد ثبت شده است. او در ادامه به شکل‌گیری ستاد برنامه ششم در کشور اشاره می‌کند و می‌گوید: «وظیفه این ستاد تدوین مسائل ضروری کشور است، افزایش جمعیت نیز یکی از این مسائل است که باید به صورت فصل جداگانه‌ای با عنوان جمعیت در این برنامه بررسی شود.» رئیس مرکز آمار ایران، از مجلس و این‌که چرا کمیسیونی تحت عنوان جمعیت در مجلس تشکیل نشده، انتقاد می‌کند و می‌گوید: «این اتفاق در شرایطی رخ می‌دهد که پس از ابلاغ سیاست‌های اصل ۴۴ قانون اساسی کمیسیون ویژه‌ای با این عنوان در مجلس تشکیل شد اما در موضوع جمعیت چنین اتفاقی نیفتاد که این خود جای بحث دارد.» او در ادامه به رشد جمعیت کشور از سال ۱۳۳۵ تا ۹۰ اشاره می‌کند و می‌افزاید: «بررسی‌ها نشان می‌دهد، تراکم جمعیت در مناطق کویری و حاشیه‌ای مرزها مانند سمنان، یزد، خراسان‌جنوبی و سیستان و بلوچستان کم است اما در مقابل در مناطق غربی و شمال غربی کشور، تراکم بیشتری دیده می‌شود، بنابراین باید در برنامه ششم به این موضوع توجه شود و از سیاست‌های تشویقی برای انتقال جمعیت به این سمت‌ها استفاده شود تا یکی از برنامه‌ها جلوگیری از مهاجرت‌ها باید باشد.»
ایران در دهه ۶۰ به دام افتاد
او یکی از بحث‌های جدی در برنامه ششم را تأمین اجتماعی و سالمندان اعلام می‌کند با این توضیح که: «چالش ایران در ۳۵سال آینده، دو موضوع جوانان و سالمندان است.» به اعتقاد آذر، ایران در دهه ۶۰ در دامی افتاد که در نهایت وضع کشور را به شرایط فعلی کشاند. «در آن دوره، بیشترین تمرکز روی تحصیلات صورت گرفت، بدون این‌که به اشتغال آنها توجهی شود، همین سیاست سبب شد تا اکنون با شمار زیادی از افراد تحصیلکرده مواجه شویم که کار مناسب تحصیلات و سطح خود را پیدا نمی‌کنند.»اما رئیس مرکز آمار ایران با این همه در شرایط فعلی، میزان باسوادی در کشور را قابل قبول نمی‌داند. «بررسی‌ها نشان می‌دهد در سال ۹۰، میزان باسوادی درمیان مردان ۴.۸۸درصد و در زنان ۱.۸۱درصد است، این یعنی میزان باسوادی در کشور کمتر از ۹۰درصد است که با انتظارهای ما فاصله دارد.» به گفته او تمرکز بی‌سوادی در کشور، درمیان افراد ۶۵سال به بالاست. آذر در ادامه به الگوی زناشویی هم اشاره می‌کند. «۳۶درصد دختران ۲۰ تا ۲۹ ساله و ۵۹درصد پسران ۲۰ تا ۲۹ساله هنوز ازدواج نکرده‌اند، بنابراین نباید فقط دغدغه افزایش جمعیت را داشت، باید کاری کرد که ازدواج آسان فراهم شود.»
نرخ تجرد قطعی زنان در سال ۸۵، ۸.۱درصد، سال ۹۰، ۸.۲درصد
رئیس مرکز آمار ایران، میزان تجرد قطعی در کشور را اعلام می‌کند. «تجرد قطعی معمولا به افراد مجرد بالای ۵۰سال اطلاق می‌شود، در سال ۸۵، نرخ تجرد قطعی مردها ۳.۱ و زن‌ها ۸.۱ بود در سال ۹۰ اما این نرخ برای مردان به ۸.۱ و زنان ۸.۲ رسید.»
وضعیت جوانان ۱۵ تا ۲۴سال کشور، موضوع دیگری بود که از سوی آذر، مورد اشاره قرار گرفت. «نرخ بیکاری جوانان در این گروه سنی ۴.۲۶درصد است، ۷۷درصد آنها مشغول به تحصیل هستند، میزان باروری‌شان ۸.۴۸ در‌هزار است، ۲درصدشان سرپرست دارای مسکن هستند، ۵.۰درصد هم خویش سرپرست هستند. ۲.۲۶درصد این گروه سنی هم حداقل یک‌بار ازدواج کرده‌اند.» به گفته او، نرخ بیکاری در سال ۹۱، ۶.۱۲، در سال ۹۲، ۵.۱۰، در بهار ۹۳، ۷.۱۰ بوده است. کاهش نرخ بیکاری در شرایطی است که باید بگویم کیفیت نرخ بیکاری تغییر کرده است. او در ادامه وضع بیکاری زنان به‌ویژه گروه جوانان آنها را نامناسب توصیف می‌کند و می‌گوید: «نرخ بیکاری در میان مردان ۱۵ تا ۲۴سال، ۲۱درصد و در میان زنان ۴۳درصد است، بنابراین باید به وضع اشتغال زنان بیشتر توجه شود.»
در ادامه این همایش، محمود گلزاری، معاون ساماندهی امور جوانان وزارت ورزش و جوانان شرایط جمعیتی کشور را به‌گونه‌ای دیگر بررسی می‌کند و با اشاره به این‌که ۲۰درصد ازدواج‌ها در ایران منتهی به طلاق می‌شود، می‌گوید: «سالانه حدود ۱۶۰هزار طلاق ثبت می‌شود، ۲۰درصد طلاق‌ها در کمتر از ۵سال پس از ازدواج و ۵۰درصد طلاق‌ها در یک‌سال اول زندگی رخ می‌دهد.» به گفته او، آمار طلاق در کلانشهرها به ۳۰ تا ۳۵درصد هم می‌رسد. آخرین آمار هم نشان می‌دهد در شمیرانات میزان طلاق ۶.۵۶ درصد است در حالی که در شهرری این رقم ۱۸درصد ثبت شده است. گلزاری با ابراز تاسف از این‌که تعداد خانواده‌های آشفته بیش از خانواده‌های گسسته شده است، ادامه می‌دهد: «در خانواده‌های آشفته، میزان طلاق عاطفی، کودک آزاری، خشونت و... نیز بالاست.»
محمد ابوترابی‌فرد، نایب‌رئیس مجلس شورای اسلامی هم دیگر سخنران این همایش بود، او شرایط ایران را در مقایسه با کشورهای غربی نامناسب توصیف می‌کند و می‌گوید: «امروز شرایط کشور نگران‌کننده است. حتی در مقایسه با کشورهای غربی نیز ما وضع و اوضاع خوبی نداریم که این شایسته جامعه اسلامی نیست.» او با اشاره به ضرورت اجرای سیاست‌های ابلاغی جمعیت و افزایش آن از دولت خواست تا بیکاری را به حداقل رسانده و اقتصاد را متکی بر اقتصاد مقاومتی، ظرفیت‌های درونی، نوآوری و دانش دنبال کند.
ارسال نظر