اطلاعات ضد و نقیض درباره بلیت های مدت دار / اما و اگرهای بلیت یک ساله

اوایل اسفند ماه سال گذشته بود که شورای اسلامی شهر تهران لایحه نظام یکپارچه بلیت حمل ‌ونقل عمومی شهر تهران را تصویب کرد که به موجب آن مقرر شد بلیت های یک ساله که دو سال پیشتر توسط شورای سوم از سیستم بلیت های الکترونیک حذف شده بود، مجددا صادر شود.

اقبال شاکری، عضو کمیسیون عمران و حمل و نقل شورای شهر کسی بود که این خبر را به رسانه ها داد. البته شاکری در آن زمان اعلام کرده بود که هزینه شارژ بلیت یک ساله برای مترو 55 هزار تومان با سقف برداشت 100 هزار تومان و برای اتوبوس 80 هزار تومان با سقف برداشت 120 هزار تومان خواهد بود. اما در حال حاضر، هر دو نوع بلیت با قیمت 80 هزار تومان و سقف استفاده 120 هزار تومان صادر می شود.

وی همچنین گفته بود از پایان سال امکان تهیه بلیت یک ساله برای شهروندان فراهم خواهد شد که این اتفاق تا پایان سال گذشته نیفتاد. به گفته وی، قرار بود در سال 93 تاکسی ها نیز به سیستم اخذ کرایه به صورت الکترونیک مجهز شوند، اما در پایان ماه دوم سال جاری، هنوز خبری از دستگاه های کارت خوان ایزی پی (Easy Pay) در تاکسی ها نیست.

علاوه بر این، احمد دنیامالی، رئیس کمیسیون عمران و حمل و نقل شورای شهر دو هفته پیش در گفت و گو با فارس گفته بود که صدور مجدد بلیت یک ساله حمل و نقل عمومی در دستور کار نیست،  اما محسن سرخو، رئیس کمیته حمل و نقلِ این کمیسیون به فارس گفته صدور بلیت های یک ساله پیش از عید در شورا مصوب و به شهرداری ابلاغ شده است. سرخو همچنین از جدا شدن بلیت های یک ساله اتوبوس و مترو می گوید، این در حالی است که بلیت های دو منظوره برای مترو و اتوبوس در حال حاضر صادر می شود.

دنیامالی نیز در گفت و گوی مجدد با فارس از صدور مجدد بلیت های یک ساله می گوید و اذعان می کند بحث مبلغ دار شدن این بلیت ها در شورا تصویب شده تا جلوی سوء استفاده ها گرفته شود. وی با بیان اینکه با پایان مدت زمان اعتبار، مبلغ اعتبار قبلی در کارت باقی می ماند، می گوید: امیدواریم همشهریان ما از این اقدام شورا راضی باشند.

از طرف دیگر، ابوالفضل قناعتی، عضو دیگر کمیسیون عمران و حمل و نقل شورا درباره علت توقف صدور کارت های بلیت یک ساله توسط شورای سوم به فارس می گوید: کارت های یک ساله قبلا تنها محدودیت زمانی داشت و از نظر میزان استفاده، هیچ محدودیتی وجود نداشت. به همین دلیل برخی سوء استفاده ها صورت می گرفت و برخی رانندگان اتوبوس، بدون جابجایی مسافر کارت می کشیدند.

وی که درباره باقی ماندن اعتبار در کارت پس از تاریخ انقضای آن مطمئن نیست، مدت زمان اعتبار آنها را شش ماه ذکر می کند و می گوید: در مدت زمان تعیین شده نمی توان از این کارت ها استفاده نامحدود داشت.

قناعتی همچنین نشانی سایت شهرداری تهران به آدرس www.Tehran.ir را برای ثبت نام بلیت یکپارچه و متمرکز می دهد، در حالی که لینک «بلیت الکترونیک» در این سایت باز نمی شود و کاربر با صفحه اِرور مواجه می شود.

در سایت www.ezpay.ir که سامانه اینترنتی صدور بلیت الکترونیک است، متقاضیان برای ثبت نام باید اطلاعاتی مانند عکس و کد ملی و ... را ارائه دهند که این موضوع با انتقاد کاربران در قسمت کامنت ها مواجه شده است.

علاوه بر این، در سایت شرکت بهره برداری مترو به تخفیفات بلیت های یک ساله اشاره ای نشده و تنها هزینه شارژ آنها اعلام شده است. هزینه صدور این کارت ها نیز 5 هزار تومان تعیین شده که گفته می شود شهروندان می توانند هنگام استرداد کارت، آن را دریافت کنند. این در حالی است که احتمال استرداد کارت توسط شهروندان بسیار اندک و هزینه صدور کارت نسبتا بالا است.

از این که بگذریم، اصولا قیمت 120 هزار تومانی برای کارت های دو منظوره بالاست. ذکر این نکته لازم است که آخرین بار که بلیت های سالانه صادر می شد، قیمت آن در حدود 50 هزار تومان بود. علاوه بر این، شهروندان در شرایطی تشویق به استفاده از کارت های یک ساله می شوند که برای بلیت های مبلغ دار 100 هزار تومانی 30 درصد تخفیف داده می شود، اما برای بلیت های مدت دار 120 هزار تومانی، تنها 20 درصد تخفیف در نظر گرفته شده است.

توضیحات ارائه شده درباره سقف استفاده هم در سایت شرکت بهره برداری و هم در سایت صدور کارت (ایزی پی) روشن نیست. برای مثال معلوم نیست که در طول مدت زمان یک سال، اگر بیش از 150 هزار تومان از کارت دو منظوره خود استفاده کنیم، آیا کارت باز هم قابل شارژ است یا خیر، و یا اینکه بعد از اتمام مدت زمان اعتبار، آیا میزان اعتبار باقی مانده در کارت سوخت می شود یا خیر.

با وجود بلیت های دو منظوره و با توجه به عدم پوشش کامل شبکه مترو و به ویژه اتوبوس تندرو در همه نقاط شهر، بعید به نظر می رسد که از بلیت های تک منظوره استقبال چندانی شود. با این همه، هر فرد در صورت داشتن هر یک از بلیت های تک منظوره، نمی تواند بلیت دو منظوره داشته باشد. ضمنا بلیت ها به نام فرد صادر می شود.

به رغم درخواست های مکرر شهروندان برای صدور مجدد بلیت یک ساله با اعتبار نامحدود، اصولا مشخص نیست علت صدور مجدد کارت بلیت های یک ساله با مبلغ محدود چیست. به نظر می رسد این کار برای جلوگیری از سوء استفاده برخی رانندگان اتوبوس انجام شده، در حالی که برای شهروندان استفاده از این نوع کارت بلیت – با تخفیف کمتر نسبت به بلیت مبلغ دار بدون محدودیت زمانی – توجیهی ندارد.