درک‌ گام‌های اولیه در زمینه‌ برنامه هسته‌یی ایران

به گزارش پارس به نقل از ایسنا، در این توافق نامه آمده است: فعالیت در سایت های هسته یی اراک نطنز و فردو به شکل کنونی ادامه پیدا خواهد کرد و تحریم ها افزایش نخواهد یافت.

در این تفاهم نامه که به امضاء طرفین رسیده به نقل از گروه ۱+۵ (آمریکا، انگلیس، آلمان، فرانسه، روسیه و چین به کمک اتحادیه اروپا) با بیان این که در مذاکرات جدی و اساسی با ایران با هدف رسیدن به یک راه حل دیپلماتیک و قابل راستی آزمایی که مانع دستیابی ایران به یک سلاح هسته یی می شود، شرکت داشته اند، آمده است: رییس جمهور اوباما با صراحت گفته است که دستیابی به یک راه حل صلح آمیز که ایران را از رسیدن به بمب هسته یی بازدارد به نفع منافع ملی آمریکاست.

این ادعا در متن آن چه منتشر شده آمده است که « امروز ایران و گروه ۱+۵ به مجموعه ای از درک های اولیه رسیدند که پیشرفت برنامه هسته یی ایران را متوقف می کند و آن را از نظر جنبه های کلیدی عقب می راند.

این ها اولین محدودیت های معناداری است که ایران پس از نزدیک به یک دهه در زمینه برنامه هسته یی اش پذیرفته است. »

۱+۵ معتقدند: گام شش ماهه اولیه شامل محدودیت های قابل توجه برای برنامه هسته یی ایران است و به مهم ترین نگرانی های ما از جمله در زمینه توانایی های غنی سازی ایران، ذخایر اورانیوم غنی شده، تعداد و توانایی های سانتریفیوژهایش و توانایی ایران برای تولید پلوتونیوم در سطح تسلیحاتی با استفاده از رآکتور اراک می پردازد. مصالحاتی که ایران متعهد شده است به عنوان بخشی از این گام اولیه انجام دهد علاوه بر آن شفافیت بیشتر و نظارت های سرزده تر برنامه هسته یی اش را در اختیار ما قرار می دهد.

مذاکره کنندگان با ایران در متن توافقنامه منتشر شده آورده اند: در گذشته این نگرانی مطرح شده بود که ایران از مذاکرات برای خرید زمان به منظور پیشبرد برنامه هسته یی اش استفاده خواهد کرد. این اقدامات گام اولیه اگر با یکدیگر اتخاذ شود کمک می کند که ایران نتواند از پوشش مذاکرات برای تداوم پیشبرد برنامه هسته یی اش در مدتی که ما درباره یک راه حل درازمدت و جامع که همه نگرانی های جامعه بین المللی را برطرف می کند مذاکره می کنیم، استفاده کند. در ازای آن و به عنوان بخشی از این گام اولیه، گروه ۱+۵ لغو تحریم های محدود، موقتی، هدفمند و قابل بازگشتی را به ایران ارایه می کند. ساختار این لغو تحریم ها طوری است که بخش اعظم رژیم تحریم ها از جمله ساختار تحریم های کلیدی نفت، بانکداری و مالی در جای خود باقی می ماند. گروه ۱+۵ به اعمال شدید این تحریم ها ادامه خواهد داد. اگر ایران به تعهداتش عمل نکند، ما لغو تحریم های محدود را لغو خواهیم کرد و تحریم های اضافی به ایران اعمال می کنیم.

گروه ۱+۵ و ایران علاوه بر آن درباره پارامترهای کلی یک راه حل جامع که برنامه هسته یی ایران را در درازمدت محدود خواهد کرد، تضمین های قابل راستی آزمایی مبنی بر ماهیت منحصرا صلح آمیز فعالیت های هسته یی ایران به جامعه بین المللی ارایه خواهد کرد و اطمینان حاصل می کند که هرگونه تلاشی از جانب ایران برای دنبال کردن سلاح هسته یی بلافاصله تشخیص داده خواهد شد، گفت وگو کردند.

مجموعه درک ها علاوه بر آن شامل اذعان ایران به این است که باید به همه قطعنامه های شورای امنیت سازمان ملل و همین طور مسائل گذشته و حال مربوط به برنامه هسته یی ایران که توسط آژانس بین المللی انرژی اتمی مشخص شده است بپردازد. این شامل حل سوالات مربوط به ابعاد نظامی احتمالی در برنامه هسته یی ایران از جمله فعالیت های ایران در پارچین است.

به عنوان بخشی از یک راه حل جامع، ایران علاوه بر آن کاملا به وظایفش تحت معاهده منع گسترش تسلیحات هسته یی (ان پی تی) و وظایفش در قبال آژانس عمل کند. در زمینه یک راه حل جامع، تا زمانی که همه چیز مورد توافق قرار نگیرد، توافقی حاصل نمی شود. به طور خلاصه این گام اولیه تا شش ماه اعتبار دارد و یک وضعیت نهایی قابل پذیرش برای آمریکا یا شرکای ما در گروه ۱+۵ به حساب نمی آید.

بر اساس توافقنامه منتشر شده از سوی ۱+۵:

ایران متعهد شده است که غنی سازی بالاتر از ۵ درصد را متوقف کند و ارتباطات فنی لازم برای غنی سازی بالای ۵ درصد را برچیند.

ایران تعهد کرده است که همه ذخایر اورانیوم غنی شده تا نزدیکی ۲۰ درصد خود را پیش از به پایان رسیدن فاز اولیه به زیر ۵ درصد تضعیف کند و یا به شکلی تبدیل کند که برای غنی سازی بیشتر مناسب نیست.

ایران متعهد شده است که پیشرفت توانایی غنی سازی اش را متوقف کند.

هیچ گونه سانتریفیوژ نسل بعدی برای غنی سازی اورانیوم نصب نکند یا از آن ها استفاده نکند.

تقریبا نیمی از سانتریفیوژهای نصب شده در نطنز و سه چهارم سانتریفیوژهای نصب شده در فردو را به کار نیندازد؛ طوری که نتوان از آن ها برای غنی سازی اورانیوم استفاده کرد.

تولید سانتریفیوژش را به تعدادی که برای تعویض ماشین های خراب شده لازم است محدود کند؛ طوری که ایران نتواند از این شش ماه برای جمع آوری سانتریفیوژها استفاده کند.

ایران متعهد شده است که ذخایر اورانیوم با غنای پایین ۳/۵ درصد خود را افزایش ندهد، طوری که میزان آن در پایان شش ماه نسبت به آن چه در آغاز (این مدت زمانی) داریم بیشتر نشود و هرگونه اورانیوم غنی شده ی ۳/۵ درصدی که به تازگی غنی سازی شده به اکسید تبدیل شود.

ایران متعهد شده است که فعالیت هایش در اراک را بیشتر از این پیش نبرد و پیشرفت در زمینه مسیر پلوتونیوم را متوقف کند.

ایران متعهد شده است که رآکتور اراک را راه اندازی و سوخت گذاری نکند و تولید سوخت برای رآکتور اراک را متوقف کند. سوخت رآکتور اراک را بیشتر از این آزمایش نکند. هیچ یک از قطعات اضافی رآکتور در اراک را نصب نکند. سوخت و آب سنگین را به سایت رآکتور منتقل نکند. تاسیساتی که قابلیت بازفرآوری داشته باشد، نسازد.

ایران بدون بازفرآوری نمی تواند پلوتونیوم را از سوخت مصرف شده جدا کند.

شفاف سازی بی سابقه و نظارت سرزده روی برنامه هسته یی ایران

ایران متعهد شده است که:

دسترسی روزانه به نطنز و فردو را در اختیار بازرسان آژانس قرار دهد. این دسترسی روزانه به بازرسان اجازه می دهد که تصاویر دوربین های امنیتی را بررسی کنند تا از نظارت جامع مطمئن شوند. این دسترسی اجازه شفافیت بیشتر در زمینه غنی سازی را در این سایت ها می دهد و زمان تشخیص هرگونه خودداری از پایبندی (نسبت به تعهدات) کوتاه تر می کند.

دسترسی به تاسیسات مجموعه سانتریفیوژها را برای آژانس فراهم کند.

دسترسی به تاسیسات تولید و انبار قطعات گرداننده ی سانتریفیوژها را برای آژانس فراهم کند.

دسترسی به معادن و کارخانه های تولید اورانیوم را برای آژانس فراهم کند.

دسترسی به اطلاعات طراحی رآکتور اراک را که از مدت ها پیش خواستار آن بودیم فراهم کند. این اقدام، اطلاعاتی بسیار مهم را درباره این رآکتور که پیش از این در دسترس قرار نداشت، ارایه می کند.

دسترسی بیشتری به رآکتور اراک را برای بازرسان فراهم کند.

برخی داده ها و اطلاعات کلیدی که در پروتکل الحاقی توافقنامه پادمانی آژانس بین المللی انرژی اتمی و کد اصلاح شده ۳/۱ به آن اشاره شده است، ارایه کند.

مکانیزم راستی آزمایی

از آژانس بین المللی انرژی اتمی خواسته می شود که بسیاری از این گام های راستی آزمایی را که در راستای نقش این سازمان در زمینه بازرسی ها در ایران است، انجام دهد. علاوه بر آن گروه ۱+۵ و ایران نسبت به برقراری یک کمیسیون مشترک برای همکاری با آژانس به منظور نظارت بر اجرا و حل مسائلی که ممکن است پیش آید متعهد شده اند.

این کمیسیون مشترک علاوه بر آن با آژانس برای تسهیل رفع نگرانی های حال و گذشته در زمینه برنامه هسته یی ایران از جمله گام نظامی احتمالی برنامه هسته یی ایران و فعالیت های ایران در پارچین، کار می کند.

لغو محدود، موقتی و قابل بازگشت تحریم ها

در ازای این گام ها، گروه ۱+۵ لغو تحریم های محدود، موقتی، هدفمند و قابل بازگشتی را ارایه می کند و در عین حال بخش اعظم تحریم های مان از جمله ساختار تحریم های نفتی، مالی و بانکداری را حفظ می کنیم. اگر ایران به تعهداتش عمل نکند، لغو تحریم ها را لغو می کنیم. گروه ۱+۵ به طور مشخص متعهد شده است که:

به مدت شش ماه، اگر ایران به تعهداتش تحت این توافق عمل کند، تا جایی که تحت سیستم های سیاسی شان امکان پذیر باشد تحریم های هسته یی جدیدی را اعمال نکنند.

برخی تحریم ها در زمینه طلا و فلزات گرانبها، بخش خودروسازی ایران و صادرات پتروشمی ایران را به حالت تعلیق درآورد و احتمالا حدود ۱/۵ میلیارد دلار درآمد را در اختیار ایران قرار دهد.

مجوز بازرسی ها و تعمیرات مرتبط با ایمنی در داخل ایران را برای برخی خطوط هوایی خاص ایرانی بدهد.

اجازه دهد که خرید نفت ایران در سطح فعلی که به نحو قابل توجهی کاهش یافته است یعنی سطوحی که ۶۰ درصد کمتر از دو سال پیش است باقی بماند.

در مدتی که ایران به تعهداتش عمل می کند، ۴/۲ میلیارد دلار از این فروش ها اجازه پیدا می کند در اقساط به ایران انتقال یابد.

اجازه دهد که ۴۰۰ میلیون دلار به صورت کمک های تحصیلی دولتی از صندوق های ایرانی محدودی مستقیما به موسسات آموزشی شناخته شده در کشورهای ثالث انتقال یابد تا هزینه های تحصیلی دانشجویان ایرانی تسویه شود.

تعاملات انسان دوستانه

تعاملات انسان دوستانه که طبق قانون آمریکا اجازه آن داده شده است را تسهیل بخشند. تعاملات انسان دوستانه با صراحت از تحریم های کنگره مستثنی قرار داده شده است تا این کانال، دسترسی به هیچ گونه منبع جدید درآمدی را در اختیار ایران قرار ندهد. تعاملات انسان دوستانه، تعاملات مربوط به خرید غذا، کالاهای کشاورزی، دارو، ابزارآلات پزشکی توسط ایران است؛ ما علاوه بر آن معاملات مربوط به هزینه های پزشکی را که در خارج از کشور به وجود آمده است تسهیل می بخشیم. ما این کانال را برای نفع رسانی به مردم ایران برقرار خواهیم کرد.

مدنظر قرار دادن لغو محدود تحریم ها

به طور کلی حدود ۷ میلیارد دلار حاصل از لغو تحریم ها بخش کوچکی از هزینه هایی است که ایران در مدت زمان این فاز اولیه تحت تحریم هایی که در جای خود باقی خواهد ماند دریافت خواهد کرد. دسترسی به بخش اعظم دارایی های خارجی ایران که حدود ۱۰۰ میلیارد دلار است به واسطه تحریم ها امکان پذیر نیست یا محدود است.

در شش ماه آینده فروش نفت خام ایران نمی تواند افزایش یابد. تحریم های نفتی به تنهایی در مقایسه با آن چه ایران در یک دوره شش ماهه در سال ۲۰۱۱ یعنی پیش از اجرایی شدن این تحریم ها به دست آورد، باعث از دست رفتن حدود ۳۰ میلیارد دلار درآمد توسط ایران می شود که حدود ۵ میلیارد دلار در ماه است. اگرچه ایران اجازه دسترسی به ۴/۲ میلیارد دلار از درآمدهای نفتی اش را خواهد داشت، حدود ۱۵ میلیارد دلار از درآمدهایش در طول این مدت به حساب های مسدود شده اش در خارج از کشور ریخته خواهد شد. به طور خلاصه ما انتظار داریم که موجودی پول ایران در حساب های مسدود شده اش در خارج از کشور تحت مفاد این توافق افزایش یابد، نه کاهش.

گروه ۱+۵ با تاکید بر « حفظ فشار اقتصادی به ایران و حفظ ساختار تحریم های شان» آورده اند: در طول فاز اولیه، ما به اعمال شدید تحریم های مان علیه ایران از جمله اتخاذ اقدامات علیه کسانی که سعی می کنند از تحریم های مان اجتناب کنند یا آن ها را دور بزنند ادامه خواهیم داد. تحریم هایی که روی فروش نفت خام تاثیر می گذارند هم چنان به دولت ایران فشار وارد خواهند آورد.

۱+۵ در توافقنامه منتشر شده مدعی شده اند: ما در همکاری با شرکای بین المللی مان فروش نفت ایران را از ۲/۵ میلیون بشکه در روز در اوایل سال ۲۰۱۲ به یک میلیون بشکه در روز در مرحله کنونی رسانده ایم و توانایی فروش تقریبا ۱/۵ میلیون بشکه در روز را از ایران گرفته ایم. یعنی از دست رفتن بیش از ۸۰ میلیارد دلار از اوایل سال ۲۰۱۲ که ایران هرگز نمی تواند آن را جبران کند. تحت این گام اولیه، ممنوعیت فروش نفت خام به اتحادیه اروپا در جای خود باقی خواهد ماند و فروش نفت ایران به حدود یک میلیون بشکه در روز محدود خواهد شد که موجب می شود ایران هر ماه ۴ میلیارد دلار بیشتر را در زمینه فروش نفت از دست بدهد.

تحریم هایی که روی صادرات کالاهای نفتی به ایران تاثیر می گذرارد که باعث از دست رفتن میلیاردها دلار درآمد می شود، در جای خود باقی خواهد ماند.

بخش اعظم حدود ۱۰۰ میلیارد دلار ایران که در منابع ارزی خارجی این کشور قرار دهد طبق تحریم ها هم چنان خارج از دسترس یا محدود است.