تاثیر بیانات محکم رهبری در واقعی کردن محاسبات ۱+۵

این روزها سوالی برای برخی مطرح شده است: آیا بیانات صریح و تند رهبرانقلاب در آستانه مذاکرات به مصلحت بود؟ آیا این مواضع تاثیر منفی در مذاکرات نمی گذارد؟

جواب به این سوال را می توان در یک جمله این گونه خلاصه کرد: فارغ از ورود به تحلیل درباره برخی کلمات اگر نبود بیانات صریح و تند ایشان که همراه با استدلال هایی منطقی، تاکید برمواضع محکم ایران در مذاکرات هسته ای داشتند، آقای ظریف باید با دست خالی پای میز مذاکره می نشست می توان مدعی شد که مذاکرات از پیش شکست خورده بود. »

بگذارید کمی صریح تر موضوع را باز کنیم. براساس آنچه رهبرانقلاب در اول فروردین ماه در حرم مطهر رضوی بیان کردند دولت جدید آمریکا چندبار پیام هایی برای ایشان فرستاده که ادعای آماده بودن برای مذاکره با در موضعی برابر و منطقی داشتند پاسخ به این پیام ها توسط رهبری در آن سخنرانی ضمن ابراز بدبینی نسبت به آمریکا، آماده بودن برای مذاکره در صورت اثبات حسن نیت توسط این کشور بود.

چند ماه بعد انتخابات ریاست جمهوری برگزار شد و مشارکت حداکثری مردم باعث تثبیت دوباره نظام شد و اقتداری بس بزرگ به نظام داد در عین حال واقعیت این است که رای آوردن جناب آقای دکتر روحانی در کنار منافع مهمش (که مهمترین آن ها را در یادداشتی بعد از انتخابات نوشتم) دارای نکته منفی مهمی نیز بود و آن ایجاد برداشتی اشتباه در دولتمردان آمریکا مبنی بر نتیجه بخش بودن تحریم ها بوده است. متاسفانه این برداشت اشتباه با ادبیاتی که گاهی شخص آقای روحانی وبیشتر مردان اقتصادی دولت در فعل و حرف خود به کار بردند تقویت شد. مردان اقتصادی دولت به گونه ای رفتار کردند و سخن گفتند که نه حتی برای تحلیل گران دقیق آمریکا که سال ها است با روش های علمی روزانه تحلیل محتوای همه سخنان مسئولان کشور را در دستور کار دارند بلکه برای بسیاری از مردم عادی نیز این امر مسجل شد که دولت برنامه اقتصادی خود را به شکلی مستقیم به مذاکرات هسته ای پیوند زده است. تاسف بارترین آن ها در رونمایی از طرح دولت برای برون رفت اقتصاد ایران از بحران صورت گرفت که در آن آقای نیلی مشاوراقتصادی رئیس جمهور به صراحت در جلسه ای رسمی گام دوم طرح دولت را « به نتیجه رسیدن مذاکرات» اعلام کرد. نوع تصمیمات دولت مانند افزایش ندادن قیمت حامل های انرژی، محتوای لایحه اصلاحیه بودجه، اظهارات غیرحساب شده و مکرر دیگر مسئولان اقتصادی دولت به گونه ای بود که باعث شد ادبیات « اشتیاق ایران برای مذاکرات نتیجه تاثیرگذاری تحریم ها است» در مسئولان و رسانه های آمریکایی و اسرائیلی به صورتی شفاف مطرح شود پیش از مذاکرات نیز اظهارنظر عجیب و تاسف بار آقای نهاوندیان که به فعالان اقتصادی وعده داد منتظر « فتح الفتوح» در مذاکرات ژنو باشند کاررا به آنجا رساند که دست مذاکره کنندگان ایرانی را برای مذاکره خالی کرد چرا که وقتی طرف مقابل به این برداشت می رسد که شما مجبور به نتیجه گرفتن از این مذاکرات هستید به طور طبیعی و برای بیشتر کردن منافع خودش، امتیازخواهی بیشتری خواهدکرد همانطور که در مذاکرات ژنو۲ نیز پذیرفتن زودهنگام طرح آمریکا باعث شد تصور « اشتیاق به نتیجه» به گونه ای شود که فرانسه با زیاده خواهی پا به مذاکرات بگذارد در چنین شرایطی بود که جناب آقای دکتر روحانی در تماس تلفنی با روسای کشورهای ۱+۵ تلاش کردند با انتخاب ادبیاتی صریح برای همه روشن کنند که به هیچ وجه حاضر نیستند متاثر از تحریم ها امتیازغیرمنطقی بدهند اما واقعیت این است که شرایط به گونه ای رقم خورده بود که این موضع گیری ها نمی توانست اثر مهمی در جمع بندی طرف مقابل بگذارد.

در این شرایط بیانات صریح و تند رهبرانقلاب که برای آمریکایی ها طی سال ها تحلیل محتوا روشن شده است، مواضعی قطعی و حساب شده است باعث شد که آن ها اشتباه محاسباتی خود را اصلاح کنند. برای آن ها حالا دیگر روشن شده است که با اینکه تحریم ها برزندگی مردم تاثیرگذاشته است اما رهبرعالی ایران حاضر نیست امتیازی غیرمنطقی بدهد که منافع و آینده جوانان این کشور را به خطر بیندازد.

خلاصه آنکه اگر بیانات صریح رهبری در آستانه مذاکرات نبود آقای ظریف و همکارانش هرقدر تلاش می کردند چون با کشورهایی روبرو بودند که فکر می کردند که آنان مجبور به امتیازدهی هستند، نمی توانستند نتیجه ای مناسب را در مذاکرات دنبال کنند و در نتیجه این مواضع صریح نه تنها لطمه ای به مذاکرات نزد بلکه ضرورتی بود که باعث واقعی شدن محاسبات طرف مقابل شد.

در مذاکرات دیپلماتیک همانند چانه زنی هایی که به طورروزمره مردم انجام می دهند، همیشه یک اصل وجود دارد: مهم نیست که واقعیت نیت شما چیست مهم این است که طرف مقابل از نیت شما چه برداشتی می کند. به همین دلیل چه مذاکرات به نتیجه برسد چه به نتیجه نرسد دولتمردان ما مخصوصا مردان اقتصادی دولت باید مراقب باشند که تمام تصمیمات، رفتار و گفتار آنان رصد می شود و با روش های علمی، مورد تحلیل محتوا قرارگرفته و نیت خوانی می شود آنها باید بیش از گذشته مراقب باشند غربی ها دچار اشتباه محاسباتی نشوند و این یقین را درغربی ها ایجاد کنند که همه دولت یکپارچه و هم صدا با تیم مذاکره کننده هسته ای، همان حرفی را می زنند که نظرسنجی موسسه بسیار معتبر آمریکایی گالوپ از نظر مردم ایران اعلام کرد:

« از هر ۳ ایرانی ۲ نفر معتقدند علی رغم تاثیرگذاری فشارتحریم ها برنامه هسته ای ایران باید حفظ شود. »