گاه‌شمار برنامه هسته‌ای ایران

به گزارش پارس به نقل از   تسنیم ؛ امروز دهمین دور از مذاکرات بین ایران و شش قدرت جهانی در شرایطی برگزاری می شود که بیم ها و امیدهای زیادی بر این مذاکرات سایه افکنده است. از یک سو، پس از انتخابات اخیر ریاست جمهوری ایران و تغییر معنادار لحن دیپلمات ها و مقامات درگیر در فرآیند مذاکرات روزنه ای باریک از امید در فرآیند مذاکرات گشوده شد و تحلیلگران عرصه بین الملل نوید گشایش در گرهی را دادند که به مدت بیش از یک دهه معادلات پیچیده خاورمیانه را پیچیده تر ساخته است.

اما از سوی دیگر نگاهی به سوابق نامطلوب غربی ها در برخورد با ایران زمانی که کشورمان به همکاری با آنها در مسائل منطقه ای پرداخته (مانند افغانستان و عراق) خوشبینی ها درباره ثمربخش بودن این مذاکرات را در پس پرده ابهام فرو می برد. یقینا شکست این مذاکرات می تواند منجر به ظهور موانعی عمده در پیشبرد دیپلماتیک مذاکرات هسته ای شده و تنش ها و بی اعتمادی بین طرفین را به صورت روزافزونی افزایش دهد.  

در گزارش حاضر به مناسبت برگزاری دومین دور مذاکرات ژنو در دولت یازدهم جمهوری اسلامی گاهشمار برنامه هسته ای ایران را از دهه ۵۰ میلادی در اختیار خوانندگان می گذاریم.  

دهه ۱۹۵۰

ایران برنامه هسته ای صلح آمیز خود را در دهه ۱۹۵۰ و درپی توافق میان محمد رضا پهلوی و دولت آیزنهاور آغاز می کند. بر اساس این توافق نامه، آمریکا متعهد می شود یک راکتور تحقیقات هسته ای در تهران و چندین نیروگاه راه اندازی کند.

۱ ژوئیه ۱۹۶۸

ایران معاهده منع گسترش سلاح های هسته ای را امضا می کند.

با راه اندازی راکتور تحقیقاتی آمریکا در سال ۱۹۶۷، ایران یکی از ۵۱ کشور امضا کننده معاهده منع گسترش سلاح های هسته ای می شود و موافقت می کند که هرگز به یک کشور دارای سلاح هسته ای تبدیل نشود.

۱۹۷۳

تشکیل سازمان انرژی اتمی ایران

شاه سازمان انرژی اتمی ایران را به منظور آموزش پرسنل خود و همچنین انجام معاملات هسته ای با کشورهایی چون آمریکا، فرانسه، آلمان غربی، نامیبیا و آفریقای جنوبی ایجاد می کند. ایران با آموزش مهندسان در داخل و خارج از این کشور درک کاملی از فناوری هسته ای به دست می آورد.

نیروگاه هسته ای بوشهر در تاریخ ۲۱ آگوست ۲۰۱۰ در حالی که اولین میله سوخت آن در حال بارگیری است.

یک سال بعد، اتحادیه کرافت ورک، شرکتی در آلمان غربی، توافق می کند دو راکتور آب سبک به منظور تولید انرژی هسته ای در نیروگاه بوشهر راه اندازی کند. ساخت این دو راکتور در سال ۱۹۷۴ آغاز می شود اما قرارداد آن در سال ۱۹۷۶ امضا می شود.

آمریکا در اواخر دهه ۱۹۷۰ از اینکه ایران ممکن است به دنبال سلاح های هسته ای باشد، ابراز نگرانی می کند.

۱۶ ژانویه ۱۹۷۹

فرار شاه

شاه درپی انقلاب اسلامی در سال ۱۹۷۹ سرنگون می شود و از ایران فرار می کند.

شاهپور بختیار، نخست وزیر وقت قدرت را به دست می گیرد و قرارداد ۶/۲ میلیارد دلاری برای ساخت دو نیروگاه هسته ای در بوشهر را لغو می کند.

آمریکا از توافق خود با ایران یک سال پیش از موعد عقب نشینی می کند و تهیه اورانیوم غنی شده برای راکتور تحقیقاتی تهران را متوقف می کند.

۱۱ فوریه ۱۹۷۹

رهبری امام خمینی (ره)

بختیار به دست طرفداران و پیروان امام خمینی (ره) پس از درگیری های خونین در تهران سرنگون می شود.

بسیاری از کارشناسان فناوری هسته ای از ایران فرار می کنند.

امام خمینی (ره) در حال پایین آمدن از پله های هواپیمای متعلق به خطوط هوایی فرانسه پس از بازگشت به تهران پس از ۱۵ سال تبعید.

از نوامبر ۱۹۷۹ تا ژانویه ۱۹۸۱ و با تسخیر لانه جاسوسی هر گونه همکاری هسته ای بین ایران و آمریکا به طور کامل متوقف می شود.

۱۹۸۴

برنامه هسته ای از سرگرفته می شود

ایران تصمیم می گیرد با مشارکت آلمانی ها نیروگاه اتمی بوشهر را تکمیل کند، نیروگاهی که بر اثر بمباران در جنگ آسیب دیده است.

  سربازان عراقی یک توپ ۱۳۰ میلیمتری ساخت شوروی سابق را برای شلیک به سوی شهرهای آبادان و خرمشهر پر کرده اند.

اواخر دهه ۱۹۸۰

ادعای کمک گرفتن از دانشمند هسته ای پاکستان

در اواخر دهه ۱۹۸۰ میلادی عبدالقدبر خان دانشمند پاکستانی و پدر برنامه سلاح های هسته ای پاکستان فناوری غنی سازی اورانیوم خود را به ایران، کره شمالی و لیبی می فروشد و در خصوص لیبی طراحی بمب اتم را نیز به فروش می رساند. این معامله تا سال های بعد فاش نشد.

در سال ۲۰۰۵ میلادی، آژانس بین المللی انرژی اتمی اعلام کرد که در بررسی وضعیت برنامه هسته ای ایران مقام های ایرانی اذعان کرده اند که نشستی با دکتر خان در سال ۱۹۸۷ میلادی داشته اند. ولی تهران به آژانس گفته است که هیچ قصدی برای خرید تجهیزات مورد نیاز برای تولید بمب هسته ای از این دانشمند پاکستانی نداشته است.

عبدالقدیر خان دانشمند هسته ای پاکستان در اسلام آباد در سال ۱۹۸۸.

۴ ژوئن ۱۹۸۹

رهبر جدید ایران

آیت الله علی خامنه ای رئیس جمهور ایران پس از فوت آیت الله خمینی به عنوان جانشین ایشان رهبر جدید انقلاب اسلامی می شوند.

پیکر امام خمینی توسط میلیون ها ایرانی شرکت کننده در مراسم ارتحال ایشان تشییع می شود.

۸ ژانویه ۱۹۹۵

ایران و روسیه قرارداد هسته ای امضا می کنند

ایران اعلام می کند که قراردادی به ارزش ۸۰۰ میلیون دلار با روسیه برای تکمیل یکی از دو رآکتور آب سبک در نیروگاه بوشهر به مدت ۴ سال امضا کرده است. پس از تاخیرهای طولانی و مکرر این پروژه در سال ۲۰۱۰ میلادی تکمیل شد.

آمریکا کشورهایی مثل آلمان، آرژانتین، هند، اسپانیاو فرانسه را متقاعد کرده بود تا از فروش فناوری صلح آمیز هسته ای به ایران خودداری کنند.

یک مهندس روس تجهیزات نیروگاه اتمی بوشهر را در آوریل ۲۰۰۷ بررسی می کند.

جولای ۱۹۹۶

تحریم ها بر ضد ایران و لیبی

با افزایش برآوردهای اطلاعاتی در این خصوص که ایران احتمالا به طور مخفیانه به دنبال ساخت سلاح هسته ای است، بیل کلینتون رئیس جمهور آمریکا قانون اعمال تحریم بر ضد شرکت های خارجی که در ایران و لیبی سرمایه گذاری کنند را امضا می کند. این قوانین پیش از این برای شرکت های آمریکایی نیز اعمال شده بود.

  بیل کلینتون رئیس جمهور آمریکا در حال سخنرانی در بین خبرنگاران در جولای ۱۹۹۶ میلادی.

۲۰۰۲

ادعای شناسایی کارخانه های مخفی و سری

منافقین مدعی شدند به اسنادی دست یافته اند که نشانگر فعالیت تاسیسات و کارخانه های هسته ای در ایران هستند که پیش از این سازمان ملل از وجود آن بی اطلاع بوده است.

این برنامه شامل کارخانه غنی سازی اورانیوم در نطنز و رآکتور آب سنگین در اراک بوده است. در ماه دسامبر تصاویر ماهواره ای از نطنز و اراک به صورت گسترده ای در رسانه های خبری جهان منتشر می شود. آمریکا تهران را به تلاش برای دستیابی به سلاح های کشتار جمعی متهم می کند ولی به علت آنکه تمرکز خود را بر روی اشغال عراق گذاشته است اقدام چندانی را در این خصوص انجام نمی دهد.

ایران موافقت خود را با بازرسی های آژانس بین المللی انرژی اتمی اعلام می کند. ایران همچنین پیمانی را با روسیه برای تسریع روند تکمیل نیروگاه اتمی بوشهر امضا می کند.

۲۰۰۳

برنامه هسته ای متوقف می شود

بازرسان سازمان ملل میله هایی با درصد اورانیوم غنی شده بالا در کارخانه نطنز پیدا می کنند و ایران پس از مذاکره با انگلیس، فرانسه و آلمان درخواست این کشورها مبنی بر بازرسی بیشتر از سایت های هسته ای و متوقف شدن تولید اورانیوم غنی شده را می پذیرد.

موشک ایرانی ساخت سپاه پاسداران 

۷ نوامبر ۲۰۰۴

عمل نکردن به توافق و تفاهم نامه جدید

ایران با اعلام این مساله که طرف های غربی به تعهد خود مبنی بر ارائه محرک های سیاسی و اقتصادی پایبند نیستند به توافق ایجاد شده میان طرفین عمل نمی کند.

پس از ۲۲ ساعت مذاکره میان ایران و گروه ۱+۵ دو طرف بر توافق اولیه مبنی بر تعلیق فوری غنی سازی دست می یابند. خرازی از توافق پاریس استقبال می کند اما در عین حال تاکید می کند که این تعلیق موقتی است.

کمال خرازی وزیر خارجه وقت ایران در تهران پیش از مذاکرات هسته ای در پاریس با خبرنگاران گفتگو می کند.

طی چند هفته آژانس تعلیق غنی سازی ایران را به غیر از یک مورد تایید می کند و آن درخواست ایران برای استفاده از ۲۰ سانتریفیوز به منظور مقاصد تحقیقاتی است.

اواسط جولای ۲۰۰۵

آمریکا با استفاده از فایل های موجود در رایانه به دنبال اثبات مقاصد هسته ای ایران است

مقامات ارشد اطلاعاتی آمریکا رایانه ای را در اختیار آژانس بین المللی انرژی هسته ای قرار می دهند که به ادعای آنها یک لپ تاپ ربوده شده ایرانی است که حاوی هزاران صفحه اطلاعات مربوط به آزمایشات و تحقیقات مربوط به ساخت کلاهک هسته ای است.

گزارشات اطلاعاتی حاکی از آن بود که محسن فخری زاده یک دانشمند نه چندان مشهور ایرانی مدیریت بخشی از برنامه تسلیحاتی هسته ای ایران تحت عنوان پروزه ۱۱۰ و ۱۱۱ را بر عهده داشت.

اما تردیدها درمورد صحت ادعای مقامات آمریکایی در میان کارشناسان همچنان به قوت خود باقی ماند زیرا مقامات آمریکایی حاضر به ارائه جزئیات بیشتری در مورد مبدا لپ تاپ نشده و تنها ادعا می کردند که آن را از منبعی در ایران در اواسط ۲۰۰۴ به دست آورده اند که وی نیز آن را از شخص دیگری گرفته است که اکنون زنده نیست.

ژانویه ۲۰۰۶

غنی سازی اورانیوم در نطنز آغاز می شود

ایران پس از شکست در مذاکرات با مقامات آمریکایی و اروپایی غنی سازی اورانیوم در نطنز را آغاز می کند.

تصویر ماهواره ای از سایت نطنز در سال ۲۰۰۷

آژانس با صدور قطع نامه ای گزارش برنامه هسته ای ایران به شورای امنیت را تایید می کند و مدعی می شود که برنامه هسته ای ایران فاقد شفافیت لازم در میان دیگر اعضای آژانس مبنی بر صلح آمیز بودن صرف آن می باشد.

۲۶ آگوست ۲۰۰۶

ایران یک راکتور آب سنگین را راه اندازی می کند

تنها چند روز پیش از مهلت ایران برای تعلیق غنی سازی یا مواجه شدن با تحریم های بیشتر احمدی نژاد راکتور آب سنگین اراک را افتتاح می کند که بدین وسیله ایران در مسیر تولید پلوتونیوم قرار می گیرد.

در ماه نوامبر ایران برای اطمینان از عملکرد مناسب راکتور ۴۰ مگاواتی در حال ساخت خود خواستار کمک بین المللی شد و آژانس بین المللی انرژی هسته ایٰ آمریکا و کشورهای اروپایی با اشاره به تردیدهای بیشتر نسبت به نیات هسته ای ایران از ارائه کمک خودداری کردند.

دسامبر ۲۰۰۶

اولین دور تحریم های سازمان ملل

شورای امنیت سازمان ملل با رای واحد و با هدف مهار برنامه هسته ای ایران تحریم علیه کشورمان را به تصویب رساند. طبق این تحریم ها واردات و صادرات مواد و فن آوری مورد استفاده در غنی سازی اورانیوم و همچنین تولید موشک بالستیک ممنوع اعلام شد.

۲۰۰۸

حملات سایبری آمریکا و اسرائیل آغاز می شود

جرج بوش با درخواست اسرائیل به منظور بمباران تاسیساتی خاص و حمله به برنامه هسته ای ایران مخالفت کرد. بوش درجریان ایده اسرائیل مبنی بر استفاده از حریم هوایی عراق به منظور دستیابی به تاسیسات نطنز قرار می گیرد و تصمیم می گیرد تا با رژیم صهیونیستی تبادل اطلاعاتی داشته باشد. بوش مقامات اسرائیلی را در جریان تلاش های جدید آمریکا به منظور خرابکاری در تاسیسات زیربنایی هسته&zwnj