آمریکا در توافق نهایی لغو تحریم‌ها را مدنظر قرار دهد

به گزارش پارس به نقل از ایسنا، سیدحسین موسویان، عضو پیشین تیم مذاکرات هسته یی ایران در این مقاله نوشت: نمایندگان پنج عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل و آلمان که به گروه ۱+۵ معروفند روزهای سه شنبه و چهارشنبه اولین دور مذاکرات در ژنو را با مذاکره کنندگان دولت جدید ایران درباره برنامه هسته یی اش برگزار کردند.

ایران از سال ۲۰۰۶ تحت تحریم های شدید قرار گرفته است تا به پیروی از درخواست های بین المللی درباره غنی سازی اورانیومش متقاعد شود.

جان کری، وزیر امور خارجه آمریکا پیش از یک هفته پیش خواستار « پیشنهاداتی از جانب ایران که کاملا نشان دهد آن ها چگونه می خواهند صلح آمیز بودن برنامه هسته یی شان را به جهان نشان دهند» شد. اگرچه انتظار آمریکا برای واکنش گرفتن از ایران پایین بود، تهران در کمال تعجب یک پیشنهاد جدید و « بسیار جامع» را ارائه کرد که پتانسیل بالایی برای یک دستاورد دیپلماتیک را به نمایش گذاشت.

مقامات آمریکا و اروپا در ژنو پیشنهاد ایران را « بسیار مفید» دانستند و در بیانیه مشترکی که توسط سران هیات های مذاکراتی منتشر شد، مذاکرات « اساسی و رو به جلو» توصیف شد.

یک دهه مذاکرات هسته یی با ایران با شکست مواجه شده بود، زیرا آمریکا آماده نبود که به حقوق ایران برای غنی سازی اورانیوم جهت کاربرد صلح آمیز تحت معاهده منع گسترش تسلیحات هسته یی (ان پی تی) احترام بگذارد. به نظر می رسد موضع آمریکا در ژنو دچار تغییر شد.

جی کارنی، دبیر مطبوعاتی کاخ سفید پس از پایان چهار دور مذاکرات در عصر چهارشنبه گفت: به نظر ما پیشنهاد ایران بسیار مفید بود. پیشنهاد ایران یک پیشنهاد جدید با سطحی از جدیت و استحکام بود که تاکنون مشاهده نکرده بودیم.

چهار دلیل اصلی در تغییرات اخیر در روابط بین ایران و آمریکا در مقایسه با مذاکرات بی نتیجه قبلی تاثیر داشت؛ اولی انتخاب حسن روحانی به عنوان رییس جمهور ایران در انتخابات ۱۵ ماه ژوئن بود. دومی بر اساس مذاکرات مستقیم ایران و آمریکا پیش از نشست ژنو این بود که واشنگتن متقاعد شد که ایران به اتخاذ اقدامات لازم برای اطمینان دادن به جامعه بین المللی درباره سیاست هایش آماده است. اگر مذاکرات مستقیم بین دو کشور تعهد ایران به اهدافش را تایید نکرده بود مذاکرات ژنو نمی توانست چنین پیشرفتی به دنبال داشته باشد. سومی این بود که کشورهای عضو شورای امنیت سازمان ملل درک کردند که تشدید تحریم ها و فشار نتیجه معکوس خواهد داشت و موجب می شود ایران ظرفیت غنی سازی اورانیومش را بالا ببرد. آژانس بین المللی انرژی اتمی پیش از اعمال تحریم های شورای امنیت علیه ایران در سال ۲۰۰۶ گزارش داده بود که تهران حدود سه هزار سانتریفیوژ دارد که اورانیوم را در سطح ۳/۵ درصد غنی سازی می کنند و علاوه بر آن چندصد کیلوگرم اورانیوم غنی شده ذخیره کرده اند. ایران امروزه ۱۸ هزار سانتریفیوژ دارد. در حال غنی سازی اورانیوم در سطح ۲۰ درصد است و بیش از هشت هزار کیلوگرم اورانیوم غنی شده ذخیره کرده است. عامل چهارم این بود که تهران نشانه های دلگرم کننده ای از آمریکا و اروپا دریافت کرد مبنی بر اینکه آنها آماده به رسمیت شناختن حق ایران برای غنی سازی اورانیوم تحت برخی شروط خاص هستند. کاخ سفید با وجود پافشاری بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل و ۱۰ تن از سناتورهای آمریکا درباره اینکه ایران باید به همه فعالیت های غنی سازی اش پایان دهد به این نتیجه رسید که سیاست غنی سازی صفر مرده است و از کنگره خواست تلاش های دیپلماتیکش را مختل نکند.

مارک فیتز پاتریک یک مقام پیشین وزارت امور خارجه آمریکا در زمینه مسائل منع اشاعه اخیرا گفت: کاملا مشخص است که ایران باید غنی سازی را تا حدودی حفظ کند، ولی این غنی سازی باید محدود شود. به نظر می رسد این اظهارات اکنون به موضع رسمی آمریکا تبدیل شده است.

در ادامه این گزارش آمده است: جزئیات پیشنهاد ایران با عنوان « بستن یک بحران بی دلیل و گشودن افق های جدید» متاسفانه محرمانه باقی مانده است. عباس عراقچی مذاکره کننده هسته یی ایران این را در طول مذاکرات تکرار کرد. اما دو روز پیش از مذاکرات ژنو کری اذعان داشت که « پنجره دیپلماتیک با ایران در زمینه برنامه هسته یی اش در حال باز شدن است» .

به لطف مذاکرات ژنو، کشورهای عضو گروه ۱+۵ و ایران دقیقا می دانند که چه عناصری باید در یک توافقنامه نهایی ظاهر شود. ایران به نوبه خود نهایت شفافیت و اطمینان را درباره صلح آمیز باقی ماندن برنامه هسته یی اش ارائه خواهد کرد و در ازای آن تحریم های بین المللی لغو می شود و حق

ایران برای غنی سازی تحت معاهده ان پی تی رسمیت شناخته می شود.

دور بعدی مذاکرات در اوایل ماه نوامبر برگزار می شود و اصول زیر برای رسیدن به یک توافقنامه نهایی لازم است:

۱ - معاهده ان پی تی باید مبنای اهداف هسته یی ایران باشد.

۲ - هر دو طرف باید اطمینان حاصل کنند که این توافقنامه در زمینه اقدامات اعتمادسازی که از طرف مقابل می خواهند جانب دو طرف را حفظ می کند و به تفصیل به روند گام به گام لازم برای پایان دادن به این بحران می پردازد.

۳ - ایران باید با یک تعهد الزام آور برای تولید نکردن تسلیحات هسته یی در عمل به معاهده ان پی تی و فتوای آیت الله علی خامنه ای (رهبر معظم انقلاب اسلامی ایران) موافقت کند. چنین تعهدی شامل گام هایی برای شفاف سازی و حذف احتمال رسیدن ایران به این توانایی خواهد بود، چیزی که آژانس بین المللی انرژی اتمی مشخص کرده است.

۴ - گروه ۱+۵ باید با یک تعهد الزام آور برای رفع تحریم ها، به رسمیت شناختن حق ایران برای غنی سازی اورانیوم برای مقاصد صلح آمیز و همکاری با ایران در زمینه فناوری های هسته یی صلح آمیز بر مبنای معاهده ان پی تی موافقت کند.

مذاکراتی که به جریان افتاده است این پتانسیل را دارد که به یک لحظه تاریخی برای آمریکا، ایران و جامعه بین المللی تبدیل شود. اما برای اطمینان از پیشرفت شان، باراک اوباما رییس جمهور آمریکا باید دست به دو کار بزند؛ اول اینکه در برابر فشارهای اعضای جنگ طلب کنگره، اسرائیل و گروه های لابی کننده ای مانند کمیته روابط عمومی آمریکا اسرائیل، موسسه امور امنیت ملی یهودیان و سازمان مقابله با یک ایران هسته یی مقاومت کند. دوم اینکه وی باید در توافقنامه نهایی با ایران لغو قابل توجه تحریم ها را مدنظر قرار دهد. اگرچه ایران و جامعه بین المللی برای یک توافق نهایی آماده هستند، این سوال باقی است که آیا اوباما اراده مقاومت در برابر لابی طرفدار اسرائیل و پایان دادن به تحریم ها را دارد یا خیر؟