سوت مشترک اشتون و ظریف در ژنو

به گزارش پارس به نقل از فارس، مذاکرات ایران و ۱+۵ پس از دو روز گفت وگو در هوای بارانی ژنو پایان یافت. طبق توافقات صورت گرفته، قرار است دور بعدی مذاکرات حدود سه هفته بعد و طی روزهای ۱۶ و ۱۷ آبان باز هم در ژنو برگزار شود.

برای نخستین بار و برخلاف مذاکرات قبلی، این بار دو طرف (ایران و ۱+۵) بیانیه مشترکی را صادر کردند که اشاره به زمان مذاکرات بعدی و گفت وگوی کارشناسی قبل از دور آتی داشت.

* ورود ایران با بسته جامع و جدی

اشتون و ظریف در کنفرانس های خبری خود که بصورت جداگانه برگزار شد، اندکی به پیشنهاد جدید ایران آن اشاره کردند.

اشتون پیشنهاد جدید ایران را جامع ترین و بی سابقه ترین بسته ایران در ۱۱ دور گفتگو گذشته عنوان کرد. این اظهارات وی نشان می دهد که ایران با اراده سیاسی لازم و کافی وارد عرصه گفت وگوها شده است. در اصل می توان گفت که مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا با این اظهار نظر خود، عملیات روانی و اظهاراتی از جنس تبلیغات رسا نه ای سخنگوی خودش، مایکل مان را زیر سوال برد.

* سخنگویی که بر خلاف جریان آب شنا می کند

مایکل مان طبق روال گذشته این بار هم برحسب عادت و ماموریت خود در جمع خبرنگاران سعی کرد که مسئولیت مذاکرات و موفقیت را به عنوان یک وابسته ریاضی وار به عملکرد ایران نشان دهد. « مان» با تکرار عبارت « توپ در زمین ایران است» و استفاده از پاسخ نخ نمای « نمی دانم» ، سوالات جدی خبرنگاران را به اصطلاح در « آمپاس» گذاشت. در واکنش به رویه آقای سخنگو، عراقچی، سرپرست تیم مذاکره کننده کشورمان، اظهارات آقای مان را « ناامید کننده» خواند؛ اظهاراتی که شانه خالی کردن از بار مسوولیت تلقی شده و در عین حال، پروپاگاندایی رسانه ای برای تحت تاثیر قرار دادن فضای مذاکرات است.

اما برخلاف آنچه که مایکل مان می گوید، به نظر می رسد که این ۱+۵ است که باید عزم سیاسی خود را برای رسیدن به توافق جزم کند، نه ایران. با توجه به صحه گذاشتن کارشناسان و رسانه های غربی به جدیت ایران، این اظهارات مان می تواند برآیندی منفی را برای طرف مقابل در مذاکرات داشته باشد. بدیهی است که کوبیدن بر تبل مواضع تکراری، این مسأله را در افکار عمومی تداعی می کند که گفتگوها قرار نیست پایانی داشته باشد.

* فرصت ایران برای غرب

پس از هفته ها مانور رسانه های غربی و مواضع مقامات این کشورها درباره برنامه هسته ای ایران، تهران بالاخره پیشنهاد خود را ارائه کرد. این بار نوبت به تیم حریف رسیده است تا از فرصتی که ایران در اختیار آن قرار داده است استفاده کند، فرصتی که به زعم مقامات ایرانی شاید دیگر تکرار نشود. غربی ها تلاش می کنند با اشاره به تحریم ها علیه ایران، تهران را تنها طرف نیازمند به توافق معرفی کنند. به همین دلیل هم هست که سناتورها و محافل نزدیک به لابی صهیونیستی تشدید تحریم ها علیه ایران را خواستار هستند. اما از طرفی نباید از یاد برد که عدم توافق هسته ای با تهران، نه تنها ایران را متوقف نمی کند بلکه باعث پیشرفت هر چه بیشتر برنامه هسته ای این کشور می شود.

« ویلیام هیگ» ، وزیر خارجه انگلیس در بخشی از واکنش خود به مذاکرات ژنو ۴، گفت: مهم است که ما همچنان به تحرک مثبتی که در روند مذاکرات رخ داده ادامه دهیم، اما در عین حال نباید از یاد ببریم که برنامه هسته ای ایران همچنان در حال پیشرفت است.

این اظهارات وی نشان از نگرانی غرب از پیشرفت برنامه هسته ای ایران دارد.

« وندی شرمن» نماینده آمریکا در مذاکرات هسته ای هم با اشاره به گفت وگوهای ژنو گفت: ما می خواهیم برای حرکت سریع رو به جلو، از این موضوع بهره بگیریم، چراکه نمی خواهیم پیشرفت برنامه هسته ای ایران همچنان ادامه داشته باشد.

* واکنش هایی از جنس احتیاط

پس از پایان مذاکرات چندین کشور سریعا واکنش نشان دادند که وجه اشتراک آنها احتیاط بود. آمریکا و انگلیس با خوش بینی محتاطانه به مذاکرات نگریستند. ویلیام هیگ گفت: من از رویکرد مثبت تری که دولت جدید ایران در مذاکره با ۱+۵ در ژنو اتخاذ کرد، استقبال می کنم. امیدوارم مذاکرات هرچه زودتر به نتایج عملی منجر شود. لازم است که ایران اولین گام را در برنامه اش بردارد و ما هم آماده ایم در پاسخ گام های متناسبی برداریم.

وی اما کار سخت پیش روی دیپلماتهای ایرانی و ۱+۵ را یادآور شد و گفت: حجم زیادی از کارهای دشوار در پیش روست، اما نباید این موقعیت را به هدر بدهیم.

آمریکا هم در قالب واکنش کاخ سفید و وزارت خارجه این کشور جدیت و جزئیاتی را که ایران ارائه کرد را بی سابقه و جدید عنوان کرد، اما تاکید کرد که « فعلا قرار نیست تحریمی لغو شود و باید در این مورد، مذاکرات بیشتری صورت گیرد. »

در این میان روسیه احتیاط بیشتری را پیشه کرد. « سرگئی ریابکوف» ، معاون وزیر خارجه روسیه گفت که دلیلی برای خوشبینی بیش از حد درباره مذاکرات ژنو وجود ندارد.

وی کمی هم چاشنی بدبینی به موضع خود اضافه کرد و اظهار داشت: فاصله میان مواضعی که توسط ایران و قدرت های جهانی درباره این موضوع اتخاذ شد را می توان کیلومترها توصیف کرد در حالی پیشرفتی که حاصل شد را می توان چند گام دانست.

اما راشا تودی در خبری جداگانه و به نقل از ریابکوف نوشت که روسیه پیشنهاد رفع تحریم ها در ازای نظارت بین المللی بر برنامه هسته ای ایران را ارائه کرده است.

بررسی مواضع این کشورها حاکی از وجود کمی خوش بینی اما همراه با احتیاط است. طبیعی است که خوش بینی لازمه مذاکرات بوده و بدون آن انگیزه برای ادامه گفت وگوها نخواهد بود. اما احتیاط همراه با آن نشان از فرآیند سخت و حتی طاقت فرسای توافق با ایران دارد.

تهران با پیشنهاد جدید و جامع خود توپ را در زمین تیم مقابل انداخت. الان نوبت آمریکا و سایر کشورهاست که در این آزمون اراده سیاسی شرکت کنند. دولت آمریکا ابتدا خود باید تکلیفش را با خودش تعیین کند، اینکه بالاخره قصد تعامل و همکاری را دارد یا نه. اگر به این نتیجه رسید که نیاز به تعامل با ایران دارد، باید از خود اقدامات عملی نشان دهد. واشنگتن در این مسیر مانعی تحت عنوان کنگره را پیش رو دارد. مانعی که « وندی شرمن» ، نماینده آمریکا در مذاکرات قرار است به زودی در آن حضور یافته و جلسه توجیهی برای آنها برگزار کند.

دولت آمریکا تا کنون سخن از برداشتن تحریم ها به میان نیاورده و بر پابرجا بودن آنها تاکید کرده است. دولت آمریکا در بهترین حالت اعلام کرده است که درباره تحریم ها، نه لزوما رفع آنها، با کنگره جلسه محرمانه خواهد داشت. با این تفاسیر، واشنگتن اگر عزم و اراده جدی داشته باشد، باید با اقدامات عملی و برنامه مشخص با اهداف و زمانبدی معین وارد گفت وگوها شود. روندی غیر از این نشانگر سوء نیت آنها و در بهترین حالت، عدم جدیت آمریکا تلقی خواهد شد.

کشورهای غربی دیگر نیز که هر از گاهی مواضع خاکستری از خود نشان می دهند، باید در مقابل حسن نیت و جدیت ایران گامهای عملی نشان دهند و فقط به ژست های سیاسی بسنده نکنند. طبیعی است که اگر آنها خواستار رفع نگرانی های مشخص و تعریف شده خود باشند باید مابه ازای آن را پرداخت کنند؛ به شرطی که نگرانی های آنها در چارچوب ان پی تی بوده و سلیقه ای یا نامحدود نباشد. در غیر اینصورت کسی که روند پیچیده و سخت مذاکرات را به محاق می کشاند، غربی ها خواهند بود.

* مسیر سخت پیش رو

توافق دو طرف برای نپرداختن به جزئیات در مقابل رسانه ها در کنفرانس خبری اشتون و ظریف، نشان از جریان داشتن مذاکرات جدی و سخت دارد که ادامه روند گفت وگوها را می طلبد.

قبل از مذاکرات هم کارشناسان و مقامات آمریکایی هم تاکید کردند که توافقی یک شبه حاصل نخواهد شد و نباید از ژنو۴ انتظار معجزه داشت.

به همین دلیل انتظار آن می رود که ایران و ۱+۵ در ابتدای مسیر دشواری هستند و برای به پایان رساندن این ماراتن، در صورت وجود اراده دو طرف، باید گامهای عملی بسیاری را بردارند.