۳ مسئله اصلی مذاکره ۱+۵ با ایران

به گزارش پارس به نقل از ایران هسته ای، دو تحلیلگر ارشد که یکی از آنها تا سال قبل اصلی ترین مسئول اطلاعاتی ارتش اسراییل بوده است در مقاله ای نوشتند که غرب در هر گونه توافق با ایران باید به ۳ مسئله غنی سازی ۲۰ درصد، ذخیره مواد ۵ درصد و همچنین راکتور اراک رسیدگی کند.

متن کامل مقاله عاموس یادلین و آونر گولوف که روز ۱۸ مرداد ۱۳۹۲ (۹ اوت ۲۰۱۳) در روزنامه نیویورک تایمز منتشر شده، در ادامه می آید:

حسن روحانی، رئیس جمهور جدید ایران گفته آماده مذاکرات هسته ای است؛ و در هفته های اخیر، دولت ایران بارها تمایل خود را برای رسیدن به توافق بر سر برنامه غنی سازی اورانیوم بیان کرده است.

چند روز پس از پیروزی روحانی در انتخابات ریاست جمهوری ایران، سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه گفت ایران آماده است غنی سازی را تا سطح زیر ۲۰ درصد که هدف اصلی توافق آینده میان غرب و ایران است محدود کند؛ ماه گذشته نوری المالکی، نخست وزیر عراق نیز به کاخ سفید گفت ایران می خواهد مذاکرات هسته ای مستقیم با آمریکا را آغاز کند.

اما خطرناک خواهد بود که تصور کنیم پیشنهاد ایران برای مذاکراه به تنهایی راه را برای رسیدن به یک توافق هموار خواهد کرد زیرا مذاکرات مهم نیست بلکه نتیجه حاصل از آن است که اهمیت دارد.

هر کس که با ایران وارد گفتگو شود باید بداند که غنی سازی اورانیوم در سطح پائین (۳/۵ درصد تا ۱۹/۷۵ درصد) تا سطح لازم برای ساخت سلاح (نود درصد) فقط یکی از سه بعد استراتژی هسته ای ایران است. دومین بعد آن پیشرفت سریع برای رسیدن قابلیت ساخت سلاح با ذخیره مقدار زیادی اورانیوم است که تا سطح پائین غنی شده است که بتوان آن را در آینده به سرعت برای سوخت سلاح غنی کرد. سومین بعد این است که ایران ظاهرا راه موازی دیگری را نیز برای رسید به قابلیت تولید سلاح هسته ای از طریق تولید پلوتونیوم طی می کند. اگر قرار باشد توافقی هسته ای با ایران حاصل شود، همه این سه بخش باید مد نظر گرفته شود.

ایران در سال گذشته هزاران سانتریفوژ نصب کرده است که بیش از هزار دستگاه از نوع پیشرفته است. بر اساس گزارش آژانس بین المللی انرژی اتمی، ایران به اندازه کافی اورانیوم غنی شده در سطح پائین دارد که اگر بخواهد می تواند آنها را برای ساخت چند بمب هسته ای تا حد لازم غنی کند. ایران به طور عمد از خط قرمزی که اسرائیل رسم کرده است یعنی ۲۴۰ کیلوگرم اورانیوم غنی شده تا سطح ۱۹/۷۵ درصد عبور نکرده است.

با این حال، کارشناسان غربی مانند گراهام آلیسون و اولی هینونن معتقدند اگر ایران امروز تصمیم بگیرد بمب بسازد، ظرف سه تا پنج ماه آینده می تواند این کار را انجام دهد و این زمان مهمی است که غرب باید آن را تشخیص و به آن واکنش نشان دهد. اما گزارش اخیر موسسه علوم و مطالعات بین المللی اعلام کرده است با توجه به روند کنونی نصب سانتریفوژها، ایران می تواند تا پایان امسال این زمان را به یک ماه تقلیل دهد. در این گزارش همچنین آمده است با توجه به سرعت ایران، این کشور می تواند تا اواسط سال ۲۰۱۴ این زمان را به کمتر از دو هفته کاهش دهد.

در ادامه این مقاله آمده است هر توافقی باید این اطمینان را ایجاد کند که هرگونه انحراف ایران از مسیر خود به سرعت تشخیص داده می شود و غرب اجازه واکنش خواهد داشت.

یک توافق همچنین باید احتمال ساخت بمب پلوتونیوم را نیز مد نظر بگیرد. ایران در ماه مه اعلام کرد راکتور آب سنگین در ارک اوایل ماه آینده به بهره برداری خواهد رسید. برخی از مقامات آمریکایی و اروپایی ادعا می کنند ایران می تواند تابستان آینده پلوتونیوم لازم را برای ساخت سلاح تولید کند. اعلام این دو خبر نشان می دهد که ایران در این راه جایگزین نیز در حال پیشرفت است. تا کنون غرب به احتمال ساخت سلاح با سوخت پلوتونیوم توجه چندانی از خود نشان نداده است. اکنون زمان آن فرا رسیده است.

با راه اندازی راکتور هسته ای در اراک ایران می تواند به اندازه کافی پلوتونیوم برای ساخت بمب اتم تولید کند. گرچه ایران برای جدا سازی پلوتونیوم از اورانیوم به منظور ساخت بمب باید یک تاسیسات بازفرآوری بسازد.

مذاکره کنندگان غربی باید خواستار تعطیلی راکتور اراک شوند. این مسئله مهمی است زیرا غرب احتمالا نمی خواهد به چنین راکتوری حمله کند چرا که لطمات گسترده ای بر محیط زیست وارد خواهد شد. به محض فعال شدن راکتور اراک، این تاسیسات در مقابل حملات مصون خواهد شد و تلاش های غرب برای واداشتن ایران به چشم پوشی از رسیدن به قابلیت نظامی هسته ای ناموفق خواهد شد.

از میان سه کشوری که به طور علنی از زمان اجرای پیمان منع گسترش سلاح های هسته ای از مرز هسته ای شدن گذشتند، دو کشور هند و کره شمالی هستند که این راه را از طریق تولید پلوتونیوم طی کردند. برای آن که اجازه داده نشود تا ایران نیز همین مسیر را طی کند، هرگونه توافق میان غرب و ایران باید تضمین کننده این مسئله باشد که ایران هرگز حتی به صورت پنهانی پلوتونیوم تولید نکند.

مذاکرات با ایران دیر یا زود باید از سر گرفته شود. اما مقامات غرب باید اهرم فشار کنونی خود را یعنی تحریم ها و تهدید های نظامی را حفظ کنند و این اطمینان را بدهند که هرگونه توافق با ایران هر سه بعد برنامه هسته ای این کشور را در بر خواهد گرفت.

پیام های ملایم تهران نباید سرپوشی برای پیشرفت مداوم ایران به سوی ساخت بمب شود.