«سایت راداری سوباشی» نماد قدرت و استقامت پدافند هوایی ایران

به گزارش پارس به نقل از تسنیم، در روزگار جنگ، پدافند از آسمان کشور در سخت ترین شرایط ممکن صورت می گرفت و تجهیز ارتش عراق به انواع جنگنده - بمب افکن های پیشرفته روسی و فرانسوی، وظیفه حراست از آسمان میهن را خطیرتر و با دشواری بیشتر روبه رو کرده بود اما قهرمانان پدافند هوایی در این برهه تاریخی علاوه بر شناسایی و دفع تجاوز هواپیماهای دشمن، بیش از ۲۰۰ فروند از هواپیماهای متجاوز را ساقط کردند. پرسنلی که در این واحدها خدمت می کردند، با جان، از حریم هوایی این مرز و بوم دفاعی جانانه کردند.

یک نمونه بارز از این جانفشانی ها، حماسه ای است که در سایت راداری سوباشی روی داد. نام" سرهنگ شهید فرهاد دستنبو" فرمانده شهید این سایت هنوز هم بر سر زبان هاست.

** موقعیت جغرافیایی

سایت راداری و پدافند هوایی « سوباشی» واقع در ارتفاعات شهرستان کبودراهنگ بخش گل تپه، به عنوان یکی از مهمترین سایت های راداری کشور در زنجیره عظیم پدافند هوایی (رادارهای پیش اخطار، رادارهای کنترل آتش، سامانه های موشکی زمین به هوا، شبکه دیده بانی، توپ های ضدهوایی و… ) نقش ویژه و موثری در مقابله با تهاجمات هوایی عراقی ها در زمان جنگ تحمیلی ایفا کرد. محل استقرار این سایت در نزدیکی روستایی است در ۴۰ کیلومتری غرب کبود راهنگ موسوم به سوباشی.

سوباشی، یک واژه آذری و به معنی سرِآب و سرچشمه است.

** وظایف عملیاتی

این سایت راداری در دوره جنگ، ضمن رهگیری هواپیماهای دشمن، کنترل و هدایت هواپیماهای ورودی و خروجی به مرزهای غرب کشور، کنترل آتش سایت های موشکی ارتش و سپاه، کنترل آتش پدافند هوایی مستقر در منطقه (اعم از زمینی، هوایی و… ) ، اعلام وضعیت (سفید، زرد یا قرمز) به ۱۳ استان کشور را برعهده داشت.

در حقیقت رادار سوباشی با تغذیه چندین سایت راداری، سایت های موشکی زمین به هوا و سامانه های توپ ضدهوایی، آسمان کل منطقه غرب، بخشی از شمال غرب و جنوب غرب را تحت پوشش خود داشت.

از آنجایی که رادارها در جنگ ها و عملیات های نظامی از اهمیت فوق العاده ای برخوردار هستند، کار در سایت های راداری مادر همانند سوباشی، ۲۴ ساعته بود.

با توجه به اهمیت منطقه به عنوان معبر نفوذ هواپیماها و بالگردهای دشمن (یا هرنوع هواگرد دیگر) ، از قویترین نفرات در سطح آموزش بالا و مهارت بی نظیر در این سایت راداری استفاده می شد. به دلیل عملکرد مناسب این سایت راداری که همچون یک دژ مستحکم در برابر حملات هوایی عراقی ها بود، خلبانان عراقی همواره از نزدیک شدن به سایت راداری سوباشی و مواضع پدافندی آن هراس داشتند.

اهمیت این سایت راداری و موقعیت استراتژیک آن موجب شده بود که عراقی ها شدیدا در تلاش باشند که این سایت راداری را مورد حمله مستقیم قرار داده و منهدم یا حداقل برای مدتی از کار بیندازند.

انهدام این سایت آنقدر برای عراقی ها مهم شده بود که ژنرال" سعید شعبان" فرمانده وقت نیروی هوایی عراق در مصاحبه ای با بخش فارسی رادیو بغداد با عصبانیت گفته بود: به هر طریق ممکن افتخار نابودی پایگاه سوم شکاری کبودرآهنگ و سایت راداری سوباشی باید نصیب خودم شود. "

این سایت در مجموع ۱۵۷ بار مورد مرحله حمله هوایی عراقی ها قرار گرفت و نیروی هوایی عراق علی رغم استفاده از موشک های ضد رادار، در مختل کردن فعالیت های سایت سوباشی ناکام ماند.

** پذیرش قطعنامه، عملیات مرصاد و انهدام سوباشی

ایران قطعنامه ۵۹۸ را پذیرفت اما چند روز بعد گروهک منافقین با همکاری و هماهنگی ارتش عراق، عملیات مرصاد را در سوم مردادماه سال۶۷ آغاز و متعاقب آن و در یکی از تجاوزات هوایی عراق به ایران، رادار سوباشی مورد اصابت یک بمب قرار می گیرد که در محوطه سایت منفجر شده و بر اثر این انفجار، سقف اتاق عملیات دچار ریزش شده و شهید دستنبو، فرمانده سایت بر اثر این حمله مجروح شده و با وجود مجروحیت از ناحیه سر، به ادامه ماموریت خود مشغول می شود.

انهدام تجهیزات منافقین در عملیات مرصاد

روز بعد، یعنی پنجم مرداد ماه سال ۶۷، شرایط منطقه و عملیات مرصاد، موقعیت جنگ را تغییر می دهد و کلیه مسئولان ستاد پدافند هوایی به سایت سوباشی می روند؛ در ساعت ۱۶ همان روز جنگنده های MiG-۲۵BM عراقی که در دستیابی به اهداف خود در بمباران شهرهای غربی کشور ناتوان مانده بودند، در بازگشت از ماموریت شکست خورده خود، با چند موشک هوا به زمین که از فاصله ای دور شلیک شده بود، اتاق عملیات سایت سوباشی را منهدم کرده و بدین ترتیب ۱۹ نفر از کارکنان این سایت از جمله سرهنگ دستنبو، فرمانده سایت در دم به شهادت می رسند.

حضور آگاهانه کارکنان سایت تا آخرین لحظه و با توجه به وجود امکان خروج از سایت و عدم خروج و پایمردی و انجام وظیفه تا آخرین لحظه، منجر به این شد که نام" سایت سوباشی" و" کارکنان فداکار آن" در تاریخ جنگ ثبت شود.