علامه حسن‌زاده آملی که بود؟

علامه حسن‌زاده آملی به رحمت ایزدی پیوست. حسن‌زاده آملی در اربعین درگذشت.

علامه حسن زاده آملی در اواخر سال ۱۳۰۷ هجری شمسی در روستایی در آمل متولد شد و  تحت مراقبت پدر و مادری الهی، بزرگوار پرورش یافت.

ایشان در ادبیات، علوم غریبه، ریاضی، هیئت و طب نیز تبحر داشت، دی از جهت تسلط به علوم مختلف در بین علمای معاصر بی‌نظیر بود و به همین جهت ملقب به علامه ذوالفنون بوده است.

شش ساله بود که به مکتب خانه در محضر معلم روحانی شرفیاب شد و خواندن و نوشتن یاد گرفت تا اینکه در خردسالی تمام قرآن را به خوبی یاد گرفت و سپس به ابتدایی وارد شد و سال ۱۳۲۳ هجری شمسی بود که وارد حوزه علمیه قم شد.

ادبیات عربی و درس‌های مقدماتی را در آمل از محمد غروی، عزیزالله طبرسی، احمد اعتمادی، عبدالله اشراقی، ابوالقاسم رجائی، میرزا ابوالقاسم فرسی و دیگران آموخت. همزمان چند کتاب از درس‌های مقدمات حوزوی را تدریس کرد.

مهاجرت به تهران

آیت‌الله حسن‌زاده، همزمان با اتمام دروس مقدماتی حوزه، لباس روحانیت پوشید و در ۲۲ سالگی در شهریور ۱۳۲۹ش برای ادامه تحصیل، وارد تهران شد. سید احمد لواسانی، یکی از اساتید او در تهران بوده و حسن‌زاده، بخش‌هایی از کتاب‌های شرح لمعه و قوانین الاصول را از وی آموخت.

مهاجرت به قم و تدریس در حوزه علمیه 

وی در ۲۲ مهر ۱۳۴۲ هجرى شمسى به قصد اقامت در قم تهران را ترک کرد، بعد از ورود به قم، تدریس معارف حقّه الهى و تعلیم فنون ریاضى را شروع کرد، کتب مختلفی از جمله "تمهید القواعد"، کتاب "برهان منطق شفاء شیخ رئیس"، " جلد نهم اسفار صدرالمتألهین"، کتاب "توحید بحارالانوار مجلسی"  و غیره را به‌طور کامل خواند‌‌.

استاد حسن‌زاده آملی در حوزه علمیه قم اقدام به تدریس اشارات در چهار دوره با شرح خواجه، مصباح الانس به مدت هشت سال ، شرح فصوص الحکم قیصری در چهار دوره، یک دوره کامل شفا شیخ رئیس، چهار دوره تمهید القواعد، "اُکَر مانالاؤس"  مدت سه سال، دو کتاب "اُکَر ثاوذوسیوس و مساکن"،  اصول اقلیدس، دروس هیئت و دیگر رشته‌های ریاضی کرد‌.

دیدار با امام رضا (ع) در خواب و باز شدن درهایی از علم به سوی او

علامه حسن زاده شبی در خواب دید که به زیارت على بن موسى الرضا (ع) رفت و قبل زیارت او را به مسجدى بردند و از او خواستند که در کنار تربت دو رکعت نماز حاجت بخواند و حاجت بخواهد که برآورده است، او هم نمازش را خواند و از خدا طلب علم کرد، بعد به دیدار امام رضا (ع) مشرف شد و از کوثر دهانش آن آب حیات نوشیدم به این تعبیر که هزار در علم و از هر درى هزار در دیگرى به روى او گشوده شد.

وی در سال ۱۳۲۳ شمسی تحصیلات کتب ابتدایی را در مدرسه روحانی (حوزه علمیه) را در محضر روحانیونی همچون؛ محمد آقا غروی، عزیزالله طبرسی، شیخ احمد اعتمادی، عبدالله اشراقی، ابوالقاسم رجائی و غیره  فرا گرفت و نیز از آیت الله عزیزالله طبرسی تعلیم خط گرفت.

آثار

حسن‌زاده آملی دارای آثاری در زمینه‌های فقه، فلسفه، اخلاق، عرفان، حکمت دینی، کلام، حدیث و رجال، تفسیر قرآن، ریاضیات و نجوم، ادبیات عربی و فارسی، علوم طبیعی، طب قدیم، علوم غریبه و باطنی است. 

اشعار

حسن‌زاده آملی در همان سن و سال کم به مطالعه کتاب‌های گلستان و بوستان سعدی و بهارستانِ جامی روی آورد. یکی از آثار حسن‌زاده آملی دیوان اشعار است که حدود پنج هزار بیت دارد و در قالب‌های غزل، رباعی، قصیده و ترجیع بند سروده شده‌، اما بیشتر اشعار در قالب غزل و در خصوص سیر و سلوک عرفانی است. دیوان اشعار حسن‌زاده به سبک شاعران گذشته همچون حافظ، مولوی و محمود شبستری سروده شده است.

شاگردان

در طیّ سالیان طولانی تدریس آیت‌الله حسن حسن‌زاده آملی تعداد فراوانی از دروس او بهره برده‌اند؛ از جمله:
مهدی شب‌زنده‌دار، سید محمدرضا مدرسی یزدی، [14]اسماعیل منصوری لاریجانی، [15]داوود صمدی آملی، حسن رمضانی، [17]مهدی احدی، [18]سید یدالله یزدان پناه، [19]نورالله طبرسی، [20]سید حسن شجاعی کیاسری. [21]اندیشه‌ها و آثار
نوشتار اصلی: فهرست آثار حسن‌زاده آملی
حسن‌زاده آملی، آثاری در زمینه‌های فقه، فلسفه، اخلاق، عرفان، حکمت دینی، کلام، ریاضیات، نجوم، ادبیات عربی و فارسی، علوم طبیعی، طب قدیم، علوم غریبه و باطنی نوشته، اما عمده آثار و اندیشه‌های او بر محور قرآن، فلسفه و عرفان است.

رهبری در کلام علامه حسن زاده آملی

علامه حسن‌زاده آملی یکی از فقها و عالمان عصر حاضر است که در علوم مختلف تبحر خاصی دارد. وی از شاگردان علامه ذوالفنون میرزا ابوالحسن شعرانی است.

استاد حسن زاده در زمره دانشوران متعهدى است که جامع حکمت عملى و نظرى می‌باشد. وى فقیهى مسلم، فیلسوفى صاحب نظر، عارفى متشرع، حکیمى ریاضی‌دان و ادیبى تواناست، و در عمل و سیر و سلوک، ترجمان عرفان نظرى می‌باشد. رهبر معظم انقلاب سید على خامنه‌اى، در تجلیل از مقام والاى علمى ایشان، فرمود: «استادى کسى همچون حضرت آقاى حسن زاده آملى (دامت معالیه) که میان مراتب علمى و مقامات و فتوحات معنوى و روحى جمع کرده‌اند، براى هر مؤسسه علمى و دانشگاهى و حوزوى مغتنم و موجب افتخار است».

ایشان در کتاب هزار و یک کلمه از ولی فقیه و رهبر معظم انقلاب اینگونه یاد می‌کنند: چندى پیش جمعى از ارباب فضل در معیّت آقاى دکتر اعوانى ایّدهم الله الى مرضاته از تهران به قم به دیدار ما آمدند و بشارت دادند که از جانب رهبر معظّم جناب آیة اللّه خامنه‌ اى مدّ ظله العالى فرمان صادر شده است که کنگره ‌اى براى بزرگداشت حضرت صدر المتألهین صاحب اسفار رضوان اللّه علیه باید برگزار بشود؛ سپس اظهار داشتند که در این هدف الهى چه کمکى مى‌ توانید به ما بنمایید؟ ما از جان و دل استقبال کرده ‌ایم، و دعاى خالصانه در حق رهبر بزرگوار و آن عزیزان نموده ‌ایم و آنچه که از آثار جناب ملاصدرا داشته‌ ایم همه را در طبق اخلاص نهاده بدیشان ارائه داده ‌ایم‌.

درگذشت

حسن زاده آملی صبح سوم مهرماه سال ۱۴۰۰ به علت بیماری ریوی در بیمارستان بستری شد و شب هنگام درگذشت.