به گزارش پارس به نقل از کیهان: آیا ماجرای مصر و سقوط رئیس جمهور « اخوانی» آن به معنای شکست اسلامگرایی و بیداری اسلامی است؟ مصر قطعه ای از پازل خاورمیانه بزرگ است، آنجا که موضوعات مربوط به فلسطین اشغالی و سوریه و لبنان، ترکیه و عربستان، قطر و بحرین و عراق و افغانستان کم یا زیاد به هم پیوند خورده است. اتفاق مصر یک ماه پس از اتفاقات خیابانی ترکیه و درست به هنگام مغلوبه شدن جنگ در سوریه (به ویژه پس از بازپس گیری منطقه استراتژیک القصیر) رخ داده است. حقیقت این است که انقلاب در مصر هرگز کامل نشد؛ به این معنا که راس رژیم سابق کنار رفت اما ساختارهای قدرت آن از جمله در ارتش و دستگاه قضا تا حدود زیادی سر جای خود باقی ماند و در عین حال، رئیس جمهور جدید کمتر به اهداف انقلاب و بیداری اسلامی وفاداری نشان داد. او به مرور با دشمنان بیداری اسلامی در منطقه و جهان (آمریکا، اسرائیل و عربستان و قطر) ساخت و با دوستان آن دشمنی ورزید. در واقع مرزبندی های وی کاملا مخدوش شده بود.
ماجرای مصر در نگاهی عمیق تر، بار دیگر یک موضوع مهم را برجسته کرده است. اکنون در خاورمیانه می توان ۳ نسخه از اسلامگرایی را سراغ گرفت: ۱-جمهوری اسلامی ایران ۲-اسلام سلفی و تکفیری و القاعده ای و ارتجاعی با محوریت عربستان ۳-اسلام لیبرال و خوش گمان به آمریکا و غرب (جلوه گر در حزب عدالت و توسعه اردوغان و حزب آزادی و عدالت مرسی) . امروز می توان « بیداری اسلامی» را با طیف بندی ها و نوسان - شدت و ضعف- متفاوت در کشورهای منطقه مشاهده کرد. این بیداری یک روند است و نه یک اتفاق لحظه ای. بیداری اسلامی در یک فرآیند طولانی و در فراز و نشیب ها ساخته می شود و علامت بلوغ و کمال آن « مقاومت اسلامی» است. به معنای دیگر بیداری اسلامی شرط لازم هست اما کافی نیست.
بیداری اسلامی با استقامت و پایداری و مقاومت به کمال می رسد. « الذین قالوا ربنا الله ثم استقاموا… » . البته مسلمانان « سلفی» یا « اخوانی» هر کدام دارای طیف بندی هستند و نمی توان حکم یکسانی درباره آنها صادرکرد. برخی از آنها ضد آمریکایی و ضد صهیونیستی هستند. اما مشخصا درباره دولت اردوغانی و دولت مرسی می توان گفت که این دو نه تنها مرزبندی روشنی در برابر استکبار آمریکا و اسرائیل ایجاد نکردند بلکه بعضا در موضوعاتی مانند سوریه و جنبش حزب الله لبنان و فلسطین، عصای دست جبهه استکبار شدند. این اتفاق با وجود مواضع ضد صهیونیستی در گذشته رخ داد. ترس یا توقع و خوش گمانی و میل به غنیمت اندوزی و امتیازگیری باعث شد ابتدا طیفی از اخوانی های ترکیه به ریاست اردوغان و سپس طیف مرسی در مصر به عادی سازی پنهان و پیدای روابط با رژیم اشغالگر قدس بپردازند و به وعده های فریبنده آمریکا اعتماد کنند. اما آمریکا و انگلیس و اسرائیل طی چند ماه اخیر ناگهان فرش را از زیر پای اردوغان در ترکیه و مرسی در مصر کشیدند.
گفتیم که انقلاب مصر کامل نبود. اخوانی ها در انتخابات به پیروزی رسیدند اما هرگز نتوانستند در جایگاه رهبری انقلاب بایستند؛ چه اینکه موضوع رهبری هنوز در دستگاه فکری آنها به عنوان یک موضوع مهم حل نشده است. رژیم گذشته در این میان تداوم پیدا کرد و با ائتلاف جریان سکولار مورد حمایت غرب توانست جبهه مخالفان قدرتمندی را تشکیل دهد. این در حالی بود که طیفی از مسلمانان اعم از سنی و شیعه نیز از عملکرد دولت مرسی دل خوشی نداشتند. عقبه انقلاب به تدریج سرخورده و منفعل شد. از نمایش تلخ محاکمه و تبرئه مبارک تا دادن مجال جنایت علیه شیعیان (نظیر شهادت مظلومانه شیخ شحاته) و مسیحیان، و از دوستی با ارتجاع عبری- عربی تا عدم حل مشکلات اقتصادی جملگی عرصه را برای کودتا و آشوب علیه دولت مرسی فراهم کرد؛ چیزی شبیه عملکرد محمد مصدق در دوره ۳۲-۱۳۳۱. مرسی درست هنگامی خنجر خورد که نهایت اعتماد را به مثلث آمریکا، اسرائیل و عربستان نشان داده بود. او اولین سفر خارجه را با عربستان و ملاقات ملک عبدالله آغاز کرد اما در سفر تهران صرفا به اندازه تحویل ریاست جنبش عدم تعهد به جمهوری اسلامی حضور پیدا کرد و بدون هیچ ملاقات رسمی به قاهره بازگشت. مرسی تحت فشار همین مثلث بعدها به ایران و حزب الله حمله کرد و آنها را رافضی خواند!
او در حالی که اعلام پایبندی به معاهده خیانت بار کمپ دیوید می کرد و به فلسطین اشغالی سفیر می فرستاد و در نامه خود خطاب به شیمون پرز از عبارت « دوست عزیز» استفاده می کرد، روابط با دمشق را قطع نمود و خواستار ایجاد منطقه پرواز ممنوع بر فراز سوریه شد؛ شاید که از دلارهای آلوده نفتی عربستان بهره بیشتری ببرد. اما ملک عبدالله در ازای همه این خوش خدمتی ها نه تنها یک مسکّن واقعی به اقتصاد فقیر مصر تزریق نکرد بلکه به تعبیر برخی رسانه ها، انتقام متحد خود حسنی مبارک را از اخوانی ها گرفت. اهانت های مرسی به حزب الله لبنان به خاطر دفاع از خط مقاومت ضد صهیونیستی در سوریه به موازات حمایت از تروریست های سلفی و تکفیری و اعلام پایبندی به پیمان کمپ دیوید و بستن گذرگاه مرزی با غزه و مخالف خوانی با ایران هیچ کدام نتوانست دل پرکینه دشمنان بیداری اسلامی را نرم کند اما از آن سو به بدگمانی وسیع در داخل و خارج مصر دامن زد. کافی است در این باره به نظرات دو تحلیلگر و اندیشمند مصری که در جهان شناخته شده توجه کنیم.
دو هفته پیش محمد حسنین هیکل در مصاحبه با شبکه کانادایی سی بی سی تصریح کرد « اوضاع به هم ریخته ترکیه همه را غافلگیر کرد. هرچند من پیش بینی کرده بودم که ترکیه به خاطر علویانی که درسوریه و ترکیه زندگی می کنند، در بحران سوریه گرفتار خواهد شد… محمد مرسی زمانی علیه سوریه موضع گرفت و روابط را قطع کرد که حتی آمریکا و روسیه برای حل موضوع سوریه از طریق گفت وگو به توافق رسیده بودند… مرسی نباید این کار را برای جلب رضایت عربستان و آمریکا و سلفی ها می کرد و اقدام او در کنار دعوت به جهاد در سوریه عجیب بود. این فاجعه است که محمد مرسی از ایران به عنوان نظام رافضی یاد می کند. ایران قدرتی منطقه ای است که باید حساب جداگانه برای آن باز کرد. من از حمله وی به حزب الله تعجب می کنم، چون همه می دانیم که هدف واقعی نهفته در پس تحولات سوریه چیست. آنها می خواهند برای نابود کردن ایران، به سوریه دست یابند و به همین خاطر با سوریه تسویه حساب می کنند. آنها که به حزب الله حمله می کنند آیا می دانند که حزب الله از سوی ۴۰ هزار نیروی بیگانه مسلح که وارد سوریه شده اند، تهدید می شود؟ اقدام مرسی عجیب و ناشایست بود. »
چهره برجسته دیگر، فهمی هویدی است که اوایل آبان سال ۹۱ در السفیر نوشت « جای هیچ تردیدی نیست که استوارنامه سفیر جدید مصر در اسرائیل چیزی جز افتضاح برای مصر نبود و باعث شد مرسی در تنگنای شدید قرار بگیرد. به ذهن هیچ کس نمی رسید که رئیس جمهور منتخب مصر پس از انقلاب، شیمون پرز را با عبارت دوست عزیز و بزرگ خطاب قرار دهد. این در حالی است که ملت مصر با انقلاب، مرحله ای را که همه چیز از خارج دیکته می شد سپری کرده بود… ملت مصر از سال ۱۹۷۹ و توافقنامه کمپ دیوید هرگز با اسرائیل آشتی نکرد… روزنامه های عبری با انتشار نامه مرسی به افکار عمومی گفتند که مرسی چیزی جز نسخه ای از رئیس جمهور قبل از انقلاب نیست… من نمی توانم مخفی کنم وقتی که پرزیدنت مرسی در نیویورک گفت مشکلی با معاهده کمپ دیوید ندارم، چه قدر افسرده شدم در حالی که فکر می کردم او هم مانند هر مصری با این معاهده مشکل داشته باشد. او توجه نکرد که با این واژه ها، دشمن ملت مصر و اعراب و مسلمانان را خطاب قرار می دهد. » مرسی در مصر- مانند اردوغان در ترکیه- خیال می کرد از نگاه آمریکا و غرب و جبهه ارتجاع عرب، به عنوان جایگزین لائیک ها و ژنرال ها و دیکتاتور مخلوع پذیرفته می شود. اما به گزارش نیویورک تایمز به نقل از منابع مطلع در دفتر مرسی « مادر فقط گفت که در مدت یک ساعت به بازی خاتمه خواهیم داد. مادر، اصطلاح کنایه آمیزی است که مصری ها برای قدرت غربی (آمریکا) استفاده می کنند که سالها با صرف میلیاردها دلار از ارتش مصر حمایت کرده است. »
اولین دولت پس از انقلاب مصر در حالی به سقوط افتاد که حضرت آیت الله خامنه ای بهمن ۱۳۹۰ و در خطبه های نمازجمعه تهران تذکرات و هشدارهایی با این مضمون خطاب به گروه های سیاسی مصری داده بودند. « برادران و خواهرانم! مراقب این امانت بزرگ باشید. غرور و نیز ساده انگاری، دو آفت بزرگ پس از نخستین پیروزی ها هستند… قدرت های ضربه خورده جهان و منطقه بی شک در افکار شیطانی به سر می برند؛ از فکر حذف و انتقام تا طرح فریب دادن و متزلزل کردن و ترساندن و به طمع انداختن شما و سپس نابود کردن انقلاب ها… به آمریکا و ناتو اعتماد نکنید. آنان هرگز به مصالح شما و منافع ملت شما نمی اندیشند. همچنین از آنان نترسید. آنان پوشالی اند و به سرعت ضعیف تر نیز شده اند. حاکمیت آنان بر جهان اسلام صرفا محصول ترس و جهل ما در ۱۵۰ سال گذشته بوده است. به آنان امید نبندید و از آنان حساب نبرید… مراقب بازی های آنان باشید. همچنین وارد بازی دلارهای نفتی وابستگان و متحدان غرب در میان اعراب نشوید که در آینده از این بازی ها سالم بیرون نخواهید آمد… شروع انحراف در نهضت های کنونی تن دادن به بقای رژیم صهیونیستی است… تعریف ها باید بازخوانی شوند. ۲ الگوی اسلام تکفیری و اسلام لائیک از سوی غرب به شما پیشنهاد شده و خواهد شد تا الگوی اسلام اصولگرای معتدل و عقلانی در میان انقلاب های منطقه تقویت نشود. به اسلام مطلوب واشنگتن و لندن و پاریس بدبین باشید؛ چه از نوع لائیک و غربگرا و چه از نوع متحجر و خشن آن. به اسلامی که رژیم صهیونیستی را تحمل می کند ولی با مذاهب اسلامی دیگر بی رحمانه مواجه می شود، دست آشتی به سوی آمریکا و ناتو دراز می کند ولی در داخل به جنگ های قبیله ای و مذهبی دامن می زند و اشداء با مومنین و رحماء با کفار است، اعتماد نکنید… » .
اسلامگرایی ناب، ولایت و برائت را توأمان با هم دارد. « ولایت و برائت» صرفا موضوعی مربوط به فرهنگ شیعه نیست. بدون انزجار از دشمنان امت اسلامی نمی توان اسلامگرا ماند. بیداری اسلامی در چنین پویشی لاجرم به کمال خواهد رسید. هدف دشمنان خسته و فرسوده کردن ملت های بیدار شده است تا سرانجام خانه نشینی پیشه کنند و کار را به ژنرال ها و دیکتاتورها یا سکولارها- حاکمان نیابتی غرب- بسپارند.

محمد ایمانی