اثرات تحول‌ساز کرونا برای مقطع کنونی و آینده کشور

نشست بررسی سیاست‌های پژوهشی و نقشه راه مدیریت بیماری کرونا با حضور علیرضا زاکانی رئیس، عطالله رفیعی آتانی قائم مقام رئیس، مهری حجت دوست مشاور رئیس مرکز پژوهش‌‌های مجلس و جمعی از پزشکان و مسئولان دانشگاه‌‌های علوم پزشکی کشور روز شنبه (20 دی ماه) در مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی برگزار شد.

علیرضا زاکانی در ابتدای این نشست با اشاره به برگزاری جلسات مستمر در مرکز درباره موضوعات مهم کشور و اخذ نظرات نخبگان و مسئولان در حوزه‌های مختلف، گفت: نشست‌ها با حضور نخبگان و اخذ نظرات کارشناسی آنها منجر به هم‌افزایی بین مرکز پژوهش‌های مجلس و مسئولان و نهادهای مختلف در امور مهم کشور می‌‌شود.

وی با اشاره به بحث شروع بیماری کرونا، بیان داشت: این بیماری کل دنیا را درگیر کرده و اثرات تحول‌سازی برای مقطع کنونی و آینده کشور بر جای خواهد گذاشت. بنابراین ضروری است پژوهش‌های انجام شده در زمینه کرونا و همچنین اقداماتی که دانشگاه‌ها و نهادهای مختلف در این زمینه انجام دادند مورد بررسی قرار گیرد تا انباشت دانشی در کشور رخ داده و بتوانیم از این انباشت دانش و تجربه برای سال‌‌های آتی و مدیریت مقابله با بیماری‌های جدید مشابه استفاده کنیم.

زاکانی با بیان اینکه کمیته مرکز پژوهش‌های مجلس در زمینه بیماری کرونا باید ابعاد این مسئله را فراتر از بُعد صرفا بهداشتی و سلامت ببیند، گفت: در این زمینه در ابتدای ورود بیماری، کرونا تنها از بُعد پزشکی و سلامت مورد توجه قرار گرفت و ابعاد دیگر دیده نشد. در حالی که باید ابعاد کلان مورد آن توجه قرار می‌گرفت اما فقط بر یک بُعد که در آن کادر درمان کشور درگیر بودند، ‌متمرکز شدیم.

وی افزود: کمیته تشکیل شده در مرکز پژوهش‌های مجلس باید مسئله بیماری کرونا را از ابعاد مختلف مورد بررسی قرار داده و مشخص کند که چه مطالعاتی انجام شده و به چه سوالاتی پاسخ داده شده و چه سوالاتی بدون پاسخ مانده است.

رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس ادامه داد: وقتی این مقدمه آماده شد به نهادها و افراد دخیل در این حوزه ارائه شود تا در مورد محتوا و چارچوب مقدمه نظر داده و آن را تکمیل کنند تا بتوانیم در ابعاد مختلف پژوهش‌های کاربردی انجام دهیم. مثلا در حوزه بهداشت و درمان با همکاری وزارت بهداشت و دانشگاه‌های علوم پزشکی یافته‌ها را مورد بررسی قرار دهیم تا بتوانیم در این زمینه به انباشت دانش دست پیدا کرده و در بیماری‌ها و همه‌گیری‌های سال های آتی از این دانش استفاده کنیم.

نماینده مردم قم در مجلس یازدهم تصریح کرد: در ابعاد دیگر بیماری کرونا هم مجموعه های پژوهشی خودمان را در قالب این چارچوب تنظیم کنیم تا بتوانیم دستگاه‌های دیگر همانند وزارت علوم، صمت، وزارت کار و دیگر نهادها را هم درگیر کنیم تا بر اساس این مسیر، پژوهش‌های کاربری انجام شود.

زاکانی گفت: مرکز پژوهش‌ها و مجلس شورای اسلامی هم به عنوان دستگاه سیاست‌گذار باید با استفاده از این یافته‌ها و کاربردی سازی آنها، مسیر و چارچوب‌های پژوهشی و آموزشی کشور را دچار تحول کنند.

رفیعی آتانی:‌ ابعاد اقتصادی کرونا اهمیت کمتری نسبت به مسئله درمان آن ندارد

عطاالله رفیعی آتانی هم در این نشست با اشاره به اینکه بیماری کرونا دارای ابعاد مختلفی است، گفت: مسئله اقتصاد کرونا در خیلی از مواقع اهمیت کمتری نسبت به مسئله سلامت و درمان کرونا ندارد.

وی بیان اینکه سیاست گذاران و مسئولان در انتخاب سلامت و اقتصاد در زمینه مدیریت بیماری کرونا دچار چالش بودند، افزود: باید این چالش‌ها مورد بررسی قرار گرفته و به عنوان تجربه‌ای مهم از آن بهره‌برداری کرد.

قائم مقام رییس مرکز پژوهش‌های مجلس تصریح کرد: آثار اجتماعی کرونا از منظر سبک زندگی، آثار فرهنگی و ابعاد دیگر بیماری کرونا برای سیاست‌گذاران اهمیت دارد. بنابراین باید به ابعاد مختلف آن توجه شود و صرفا نگاه‌ها معطوف به بخش بهداشت و درمان نشود.

حجت دوست:‌ برخی طرح‌ها در حوزه کرونا به دلیل عدم انتخاب موضع اولویت‌دار چندان ثمر بخش نبوده‌اند

مهری حجت‌دوست هم در این نشست با موضوع اشتراک‌گذاری تجربه‌های موفق کشوری در موضوع کرونا به ارائه عملکرد مرکز پژوهش‌های مجلس در زمینه کرونا و گزارش‌های مرکز در این زمینه پرداخت.‌

وی با بیان اینکه مرکز پژوهش‌های مجلس 45 گزارش در زمینه کرونا منتشر کرده است، گفت: دبیرخانه مدیریت کرونا در مرکز پژوهش‌های مجلس راه‌اندازی شده و تلاش این دبیرخانه در اولویت قرار دادن پژوهش‌ها با موضوع کرونا است.

وی در تشریح دیگر اهداف تشکیل دبیرخانه مدیریت کرونا در مرکز پژوهش‌های مجلس بیان داشت: مشخص شدن ذی‌نفعان گزارش‌ها و برقراری ارتباط با آنها برای عیار سنجی پژوهش‌ها و گزارش‌ها و همچنین در اولویت قرار گرفتن نیازهای پژوهشی از دیگر اهداف این دبیرخانه است.

حجت‌دوست افزود: تعریف پروژه‌های کاربردی بر مبنای نیازسنجی و اجرای آنها، ارزیابی عملکرد پروژه‌های پژوهشی در زمینه کارایی، اثربخشی و همچنین سنجش رضایتمندی ذی‌نفعان از پروژه‌های اجرا شده هم جزء اهداف دبیرخانه مدیریت بیماری کرونا است.

مشاور رئیس مرکز پژوهش های مجلس تدوین بسته پیشنهادی و ارائه نقشه راه را از دیگر اهداف دبیرخانه مدیریت بیماری کرونا در مرکز پژوهش‌های مجلس دانست و گفت: کمیته راهبردی مدیریت بیماری کرونا برای تعیین راهبردهای مرکز در زمینه مدیریت بیماری کرونا هم تشکیل شده است. این کمیته در تلاش است با دیگر مراکز پژوهشی در زمینه کرونا ارتباط گرفته و همکاری کند.

وی ادامه داد: تشکیل شورای علمی و تخصصی با موضوع کرونا، اتخاذ نظرات کارشناسان و نخبگان، بررسی مقالات و طرح‌های انجام شده هم بخشی دیگر از اهداف کمیته راهبردی مدیریت بیماری کرونا در مرکز پژوهش‌های مجلس است.

مشاور رئیس مرکز پژوهش های مجلس در تشریح اشکالات برخی طرح‌ها و پروژه‌های تحقیقاتی، گفت: برخی طرح‌ها به دلیل عدم انتخاب موضع اولویت‌دار چندان ثمر بخش نبوده‌اند. همچنین نتیجه برخی طرح‌ها در اختیار سیاست‌گذاران قرار نگرفته است.

نجفی: 7601 طرح در مورد کووید 19 در دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور انجام شده است

فرید نجفی معاون تحقیقات وزارت بهداشت، ‌درمان و آموزش پزشکی هم در این نشست به ارائه گزارشی از تعداد پروژه ها و طرح‌های انجام شده در مورد بیماری کرونا پرداخت و گفت: از ابتدای شیوع ویروس کرونا تا 18 دی 99، 7601 طرح تحقیقاتی و پایان نامه در مورد کووید 19 در دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور انجام شده است. از این تعداد 1017 مورد یعنی در حدود 3/13 درصد پایان نامه و بقیه طرح تحقیقاتی بودند.

معاون تحقیقات وزارت بهداشت، ‌درمان و آموزش پزشکی افزود: از مجموع 7601 طرح تحقیقاتی و پایان نامه 6 درصد یعنی 465 طرح و پایان نامه به اتمام رسیده است.

زرقی: بودجه کم پژوهش و همراه نبودن با بدنه کارشناسی از جمله چالش‌های تحقیقات کرونا بود

زرقی معاون تحقیقات دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در این نشست اقدام و طرح‌های انجام شده در زمینه بیماری کرونا را افتخاز آمیز دانست و گفت: در مقایسه با اقدامات پژوهشی در دیگر حوزه ها، پژوهش‌های انجام شده در زمینه بیماری کرونا در کشور پژوهش های اثرگذاری بودند.

وی ادامه داد: تحقیقات در زمینه بیماری کرونا نشان داد که اگر مشکل به درستی تعریف شود بدنه پژوهشی کشور این توان را دارد که به خوبی طرح‌های پژوهشی را به پیش ببرد.

وی با اشاره به همکاری دانشگاه علوم پزشکی ایران، تهران و شهید بهشتی در زمینه تحقیقات کرونا گفت: هم‌افزایی دانشگاه‌های برتر کشور باعث عملیاتی شدن 500 طرح، 50 محصول و 500 مقاله در این زمینه شد.

زرقی در زمینه چالش ها هم بیان داشت: عدم انتخاب موضوعات کاربردی، بودجه کم پژوهش و همراهی نکردن بخش‌های مختلف کشور با بدنه کارشناسی را از جمله چالش‌ها در زمین تحقیقات کرونا دانست.

جلیلی: ایجاد رشته‌های میان رشته‌ای برای مقابله با بیماری‌هایی نظیر کرونا ضرورت دارد

جلیلی مدیر تیم تحقیقات واکسن ستاد اجرایی فرمان امام(ره) (بنیاد برکت) هم در این نشست با اشاره به نقش شرکت های دانش بنیان در دنیا برای تولید واکسن کرونا، گفت: شرکت‌های بزرگ در دنیا به جای صرف مبالغ زیاد برای تحقیق و توسعه با استفاده از توانمندی شرکت‌های دانش بنیان توانستند به واکسن کرونا دست پیدا کنند.

جلیلی با تشریح تجربیات مقابله با بیماری کرونا بیان داشت: تجربیات مقابله با بیماری کرونا در یک سال اخیر نشان داد که ایجاد رشته‌های میان رشته‌ای ضرورت دارد و همچنین برای پیش بردن تحقیقات اثرگذار در این زمینه نیازمند همکاری وزارت علوم و وزارت بهداشت هستیم.

صحراییان: اولویت هنوز پژوهش نیست

صحراییان معاون تحقیقات دانشگاه علوم پزشکی هم در این نشست بر ضرورت تشکیل مرکزی واحد و مشخص کردن نقش دانشگاه‌ها و نهادهای مختلف در زمینه مدیریت بیماری کرونا، گفت: این مرکز باید تجربیات یک سال اخیر را جمع‌آوری کرده و مورد ارزیابی قرار دهد.

وی با تاکید بر ماموریت محور شدن دانشگاه‌ها بیان داشت: بودجه پژوهشی دانشگاه دچار مشکل است در سال 99 حقوق ها 27 درصد رشد داشت اما بودجه پژوهشی 16 درصد، که این نشان می‌دهد هنوز اولویت ما پژوهش نیست.

ارائه دو واکسن کرونا از سوی دانشگاه بقیه‌الله(عج) به سازمان غذا و دارو

علیشیری معاون تحقیقات دانشگاه علوم پزشکی بقیه الله(عج) نیز در این نشست با اشاره به توانمندی دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور در زمینه تحقیقات کرونا، گفت: شبکه‌های علمی کشور باید با هم در ارتباط باشند تا بتوانیم به صورت چابک‌تری عمل کنیم.

معاون تحقیقات دانشگاه علوم پزشکی بقیه الله(عج) ادامه داد: وقتی با مسئله کرونا مواجه شدیم در بیمارستان بقیه‌الله(عج) همه توان تحقیقاتی خود را معطوف به این بیماری کردیم. در نتیجه این تحقیقات دو واکسن را به سازمان غذا و دارو ارائه کردیم.

شایان ذکر است در پایان این نشست مقرر شد تا با جمع‌بندی دیدگاه‌‌های صورت گرفته همکاری و تعامل بین مرکز پژوهش‌های مجلس و معاون تحقیقات و پژوهش وزارت بهداشت، ‌درمان و علوم پزشکی و دانشگاه‌های علوم پزشکی در حوزه تحقیقات در زمینه بیماری کرونا و سایر حوزه‌ها توسعه یابد.